کالای ایرانی چیست؟

رهبر معظم انقلاب امسال را سال «حمایت از کالای ایرانی» نامیده اند، اما اینکه کالای ایرانی چیست، حدود و ثغور آن کجاست و اصولا چه کالایی را می توان ایرانی نامید برعهده استادان، متخصصان فن و مسئولان و متصدیان امور کشور است تا اراده رهبر معظم انقلاب را تبیین و در میدان تحقق جامه عمل پوشانند.

البته با توجه به انقلاب شگفت انگیز اطلاعاتی، ارتباطی، مخابراتی و رسانه ای اواخر قرن بیستم و نیز گستره دنیای جامع اینترنت که مرزها و فواصل جغرافیایی را کمرنگ و دهکده جهانی را نوید می دهد، کار چندان ساده ای هم به نظر نمی رسد به ویژه که با تأسیس سازمان تجارت جهانی نیز مفهوم تولید ملی متحول و دچار دگرگونی شده است.

بدین ترتیب صرف نظر از ماهیت، آیا می توان به صنایع مونتاژ، کالای ملی و ایرانی اطلاق نمود؟ همچنین به کالاهایی که تولید آنها نیازمند مواد اولیه و یا ماشین آلات خارجی است.

تا همین 30، 40سال پیش تعریف لغت خودرو در فرهنگ عامه مردم کشور چین در دوچرخه و حداکثر جیپ های ارتشی روسی خلاصه می شد! اکنون اما چند سالی است که مونتاژ انواع خودروهای سبک و سنگین و بلند و کوتاه چینی در کارخانه های خودروسازی ما و جولان آنها در جاده ها و خیابان های کشورما ن ادامه دارد!

در همان سال ها مسافران ایرانی عازم سئول کره جنوبی به منظور جبران هزینه های سفر با خود قاب فلزی عینک می بردند، امروزه اما صنعت خودروسازی کره که تقریبا همسن و سال صنعت خودروسازی ما است گوی سبقت را از اتومبیل های ژاپنی هم ربوده است.

صنایع و محصولات ژاپنی هم که امروزه در ردیف برترین های جهانی جای دارند در بدو راه چنین نبودند و بی گمان در رسیدن بدین جایگاه سختکوشی، صبر و حوصله و هدفمندی مردم ژاپن که در همه حال اعتلای ملی را بر منافع شخصی مقدم می دارند عامل اصلی و اساسی بوده است. در ایام فراغت نوجوانی، باعلاقه به عمویم در اداره امور فروشگاه لوازم تأسیسات ساختمانی کمک می کردم. به یاد دارم عمویم با مشتریان رفتاری محترمانه و مودبانه داشت و تقاضای ایشان را با اطلاع رسانی دقیق پاسخ می داد، مثلا اگر کسی برای خرید شیر آب مراجعه می کرد با صبر و حوصله انواع آمریکایی، انگلیسی، آلمانی، فرانسوی و ایتالیایی را می آورد و ضمن توضیح مختصات هر کدام قیمت شان را هم یکایک بیان می کرد و در پایان و تکمیل توضیحاتش می گفت اگر جنس ارزان می خواهید «ژاپنی» هم داریم. از دیگر خاطرات ریشه دار آن دوران که هیچ گاه فراموشم نمی شود هل دادن هر روزه وانت میتسوبیشی عمویم بود! بله همین برند ممتاز و مشهور ژاپنی که امروزه محصولات باکیفیتش شهرت جهانی دارد و معروف است که از سوزن های صنعتی تا موتور هواپیما را تولید می کند.

نتیجه اینکه با توجه به تحولات علمی، صنعتی و ارتباطی قرن حاضر اولا حدود کالای خالص ایرانی باید مشخص شود، ثانیا با مرتفع کردن موانع موجود بر سر راه تولید از هدررفتن منابع ارزشمند مواد اولیه در تولید محصولات بی کیفیت به شدت جلوگیری به عمل آید و نهایتا در دنیای رقابتی حاضر صدور تولیدات کیفی ایرانی ارز آوری را میسر ساخته و رویای دیرین عدم خام فروشی که موجب رونق اشتغال جوانان مان و رفع معضل ام الفساد بیکاری نیز خواهد بود محقق شود.

 کارشناس اقتصادی*