نابسامانی های بازار و مسئولیت های پیش رو

در حالی که جامعه مصرف کنندگان کشور طی ماه های اخیر در مواجهه با نابسامانی های بازار، متحمل شرایط سخت و ناگواری شدند؛ تلاش های صورت گرفته توسط مجموعه حاکمیت و نهادهای نظارتی تا حدودی توانست آرامش را به صورت نسبی بر بازار کالا و خدمات حکمفرما نماید.

طی ماه های گذشته پس از بازی های سیاسی ایالات متحده آمریکا و خروج آن از برجام، نگرانی های زیادی در جامعه ایجاد شد که احتمالاً با خروج آمریکا از برجام کشور مواجه با سخت ترین تحریم های تاریخ خود خواهد شد و این موضوع علاوه بر طرح از سوی رسانه های بیگانه در کشور نیز توسط افراد مختلف و عموماً غیرکارشناس هم به کرات شنیده شد.

ولی واقعیت موضوع این است که در طول تاریخ پس از انقلاب کشور از عناوین مختلف و متعددی با انواع و اقسام تحریم ها مواجه گردید ولی با توجه به همت مردم و مسئولین عملاً این تحریم ها نتوانست جامعه را به زانو در آورد.

ولی کشور طی ماه های گذشته در مواجهه با بازگشت تحریم های آمریکا مواجه با سیلی از تقاضاها و طرح نیازهای متنوع از کالا و خدمات گردید؛ که طبیعتا با توجه به بضاعت های جاری کشور امکانی برای پاسخگویی به آنها پیش بینی نشده بود. نگرانی از آینده در بین بنگاه های اقتصادی و مردم باعث گردید که هجوم زیادی برای خرید مایحتاج صورت گرفته و بنگاه های اقتصادی تولیدی و توزیعی را با سیلی از تقاضاها مواجه نمود. از سوی دیگر رسانه های بیگانه نیز با یک سیاست منسجم تلاش نمودند تا خروج آمریکا از برجام را به عنوان یک فاجعه بزرگ که می تواند اقتصاد کشور را فلج کند تعبیر نمودند و متاسفانه برخی از ناآگاهان نیز با اقدامات خود آب به آسیاب آنها ریختند و البته دولت در مدیریت افکار عمومی نا توان و ناپخته عمل نمود و نتوانست موج نگرانی های جامعه را از شرایط پیش رو برطرف نمایند؛ طبیعتا عدم اقناع مناسب جامعه و طرح سوالات گوناگون از سوی مردم و عدم پاسخگویی مناسب و مطلوب از سوی برخی دولتمردان و در کنار آن تسویه حساب های برخی جریان های سیاسی باعث گردید تا عنان کار تاحدودی از دست خارج شود.

نگاهی به تاریخ انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی نشان می دهد که کشور در آن دوران با کمترین امکانات و زیرساخت های اقتصادی به خوبی توانست هشت سال جنگ تحمیلی را پشت سر گذاشته و مردم با تحمل سختی ها و مشکلات جنگ با تقسیم داشته های خود توانستند بر مشکلات جدی مملکت فائق آیند و آرامش امروز ما مدیون آن ایستادگی ها و پایمردی هاست. در آن دوران استعدادها و توانمندی های نسل گذشته، فرصت مناسبی را برای بروز و ظهور استعدادهایی پیدا نمود و از این تهدید فرصتی برای شناسایی و معرفی بزرگانی چون شهید باقری، جهان آرا، همت، باکری، چمران، بهشتی، رجایی، باهنر و بسیاری از نخبگان کشور فراهم گردید. استقامت در مقابل زورگویی و تعدی دشمن تا دندان مسلح مردم را نسبت به یک هدف مهم هم داستان نمود و آن وحدت جامعه و مسئولین در مقابل افزون خواهی زورگویان بود.

اما چه شد که امروز در حالی که کشور از نظر زیرساخت های نظامی، اقتصادی و سیاسی از شرایط مراتب بهتری از اوایل انقلاب دارد ولی در مقابل این هجمه آسیب پذیر می نماید؟ چرا مردم نسبت به شرایط سختی و مشکلات اینگونه عنان از کف می دهند و با هجوم سیل آسا به بازارهای مختلف سکه، ارز، خودرو و سایر کالاها توازن میان عرضه و تقاضا را به زیان(خود) مصرف کنندگان و به نفع فرصت طلبان برهم می زنند؟ چرا برخی مقامات آمریکایی مدعی می شوند که آسیب پذیری ایران در مقابل تحریم ها بیشتر از حد تصورشان بود؟ و ده ها چراهای دیگر که باید به آنها پاسخ داده شود که به نظر اینجانب پاسخ آنها را باید در داخل مرزهای جغرافیایی کشور خودمان جست وجو نمود.

مردم کشور ما به عنوان مردمی صبور، کم توقع و علاقه مند به کشور و انقلاب همواره در سنگر اول حمایت از دولت ها بوده و در سخت ترین بحران ها توانسته اند با اتحاد و همدلی بزرگ ترین مشکلات و معضلات را که عالی ترین کارشناسان سیاسی و نظامی از حل آن ناتوان بودند را حل نمایند؛ بی شک پیشرفت های کشور در حال حاضر مدیون آن ایثار و از خود گذشتگی مردم و دلسوزان کشور است مردمی که همواره یار و مددکار دولت و مسئولین بودند، ولی در این شرایط که کشور از نظر اقتصادی و ذخایر استراتژیک در شرایط مطلوبی قرار دارد چرا اینگونه عمل گردید؟ و شرایط را هم برای خود و هم برای دولت سخت و دشوار نمودند.

به نظر می رسد طی سال های گذشته به سبب برخی منازعات فی مابین جریان های سیاسی و افشای برخی تخلفات اقتصادی، سوءاستفاده مالی و... برخی افراد و جریان ها، حس اعتماد جامعه به مسئولین تا حدود زیادی آسیب دید و مردم احساس کردند که برخی افراد جریان انقلاب را سفره ای دیده اند برای خود و هم قطاران خود که اکنون با سهم خواهی از این سفره در صددند تا بار خود را بسته و کشتی خود را به ساحل رفاه و آسایش برسانند و این در حالی که مردم در 40سال گذشته عزیزترین سرمایه های خود که همان جان خود و فرزندان شان است در راه این کشور و سربلندی آن دریغ نکردند ولی مسئولین حتی در حل بحران های نه چندان بزرگ مانند زلزله کرمانشاه از یاری رسانی مناسب و مطلوب به مردم از خود قصور و کوتاهی نشان دادند؟ در هدفمندی یارانه ها افراد زیادی از مردم عادی به صورت هدفمند حذف می شوند ولی بسیاری از مسئولین همچنان یارانه های خود را برقرار دارند.

نگرانی از زندگی آتی خود و خانواده و تبلیغات سوء بیگانه و برخی بی تدبیری های مسئولین، رساند ما را به جایی که اکنون در آن قرار داریم.

به هرحال باید به این نکته تاکید کنم که انقلاب اسلامی متعلق به شخص یا اشخاص خاصی نبوده و نیست و اینکه تصور شود افرادی می توانند با مصادره انقلاب با نام خود و هم قطاران می توانند باعث آسیب زدن به ماهیت آن شوند سخت در اشتباه و گمراهی هستند چرا که واقعیت انقلاب با جان و وجود ملت عجین شده است. انقلاب اسلامی در اصل خروشی بود نسبت به انحصار، بیداد و استبداد و ماهیتا نمی تواند به سمت آنچه که خود نفی کرده برود. البته مشکلات و کج سلیقگی های برخی افراد و مسئولین می تواند زمینه نگرانی جامعه را فراهم نماید. که شرایط نیز زودگذر است ولی یاد و خاطره هرگونه خیانت و فرصت طلبی برخی افراد و جریان ها همواره از اذهان جامعه و مردم پاک نخواهد شد. به هرحال مسئولین کشور باید بر این نکته واقف شوند که این امانت چند روزه ای که بر پایه خون شهدا و ایثارگران گذاشته شده فرصتی است تا دین خود را به این مردم ادا کنند. بدانیم امیرکبیر در کمتر از دوسال توانست امیرکبیر باشد و حال ما هشت سال تصدی مدیریت اجرایی کشور را فرصتی ناچیز برای خدمت می دانیم و این موضوع قابل قبول نیست.

از سوی دیگر مردم ما باید به این نکته توجه کنند که ما اگر توانستیم 40سال انقلاب و هشت سال جنگ تحمیلی را پشت سر بگذاریم به جز در سایه همدلی، همکاری نبود و این شرایط زودگذر نیز بر جامعه خواهد نماند، لذا باید استقامت و صبوری خود را از دست ندهیم چرا که خداوند وعده داده که پس از هر سختی گشایش و فرج است و قطعاً شرایط به سود مردم و کشور تغییر خواهد کرد. پس در خریدهای خود منافع و حقوق همدیگر را رعایت کنیم، مواظب افراد و خانواده های نیازمند باشیم، به حقوق همدیگر احترام بگذاریم، به میزان نیاز خود مایحتاج تهیه کنیم، اجازه دهیم روند آرام بازار به سمت آرامش و تناسب حرکت کند.

یادمان باشد ما در گذشته ای نه چندان دور جان خود را نثار هموطنان مان کردیم، از خود گذشتیم تا مردم و کشور برقرار ماند و البته تلاش کنیم نسبت به استیفای حقوق خود از افراد و جریان های فرصت طلب کوتاهی نکنیم. به عنوان نمونه در حوزه بازار مشاهده می شود که برخی از تولیدکنندگان و توزیع کنندگان کالا به سبب همین نابسامانی های ایجادشده در چند مرحله مبادرت به افزایش قیمت محصولات خود نموده و یا به دلایل واهی امتناع از عرضه کالا کردند. پیشنهاد می شود تا مردم با تشکیل گروه هایی نسبت به تحریم خرید این محصولات اقدام کنند، مطمئناً عدم خرید در کوتاه مدت آنها را نسبت به اقدامات فرصت طلبانه پشیمان خواهد نمود و البته تولیدکنندگان و عرضه کنندگان صحیح العمل را نیز به همدیگر معرفی کنید تا آنها از این مسیر مورد اقبال و توجه جامعه قرار گرفته و تشویق شوند.

بی شک عبور کشور از این گردنه باعث خواهد شد تا برخی از افراد فرصت طلب که حقوق و نیازهای مردم را مورد تعدی قرار داده اند شناخته شده و از قطار این انقلاب و نظام پیاده خواهند شد؛ پس به قولی بدانیم که سیمرغ واقعی را در درون خود بجوییم نه از بیگانگان تمنا کنیم.

کارشناس اقتصادی *