چشم امید اروپا به بانوی اول قاره سبز

حالا که اروپا در شرایط حساسی به سر می برد، چشم همه به آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان است تا بتواند چاره ای بیندیشد. خانم صدراعظم اما عادت دارد تا لحظه آخر دست روی دست بگذارد و در دقیقه 90 حداقل های لازم برای خارج نشدن قطار از مسیر اصلی را انجام دهد.

از روز چهارم تیرماه که مشخص شد برگزیت رأی آورده و بریتانیا باید اتحادیه اروپا را ترک کند، چشم همه به برلین است تا راهی برای خارج شدن 27 کشور باقی مانده در اتحادیه اروپا از منطقه خطر نشان داده شود.

مثل همیشه، آنگلا مرکل، قدرتمندترین و باتجربه ترین رهبر فعلی اروپا، صبر می کند تا دیگران درباره اختلافات شان صحبت کنند و قصدی ندارد که پیش از تعطیلات سه هفته ای اش چاره ای دراین باره بیندیشد.

وقتی زیگمار گابریل قائم مقام صدراعظم و وزیر اقتصاد و انرژی آلمان و مارتین شولتز رئیس پارلمان این کشور باعجله یک طرح 10 مرحله ای برای «بازسازی» اتحادیه اروپا ارائه کردند، هنوز بسیاری از رای های برگزیت شمرده نشده بود.

باتوجه به اینکه شهروندان بیشتری از اتحادیه اروپا نسبت به توان این نهاد در ساختن آینده ای بهتر برای قاره سبز تردید کرده اند، رهبران اروپایی بیشتر خواهان یک اروپای فدرال با کمیسیون اروپایی در نقش دولت شدند. آنها همچنین خواستار انعطاف پذیری بیشتر و سیاست های اقتصادی بهتر برای تضمین رشد اروپا شدند تا قاره سبز بتواند از مرحله سخت ریاضت گذشته و به مرحله سرمایه گذاری در «رنسانس صنعتی» پا گذارد.

وولفگانگ شویبله، وزیر دارایی آلمان خیلی سریع این ایده ها را رد کرد و گفت که اروپا نیاز به هیچ گونه محرک اقتصادی ندارد. او همچنین بر هدف خود یعنی ایجاد توازن در بودجه تا سال 2020 تأکید کرد. این واکنش آقای شویبله درحالی بود که خیلی از اروپایی ها انتظار داشتند برلین بدون هیچ سودی پولی برای سرمایه گذاری در زیرساخت های اتحادیه اروپایی اختصاص دهد.

آقای شویبله نپذیرفت که کشورهای ثروتمندی چون آلمان باید به کشورهای فقیرتر از طریق انجام سرمایه گذاری های عمومی و افزایش مصرف کمک کنند تا کسری بودجه شان تأمین شود. دارایی آلمان اکنون 8 درصد بیشتر از تولید ناخالص ملی اش است.

علاوه براین، شویبله گفت که درخواست برای فدرال بودن اتحادیه اروپا شکست خورد و باعث سرخوردگی های عمومی شد. رأی بریتانیایی ها به خروج از اتحادیه اروپا نیز این شکست را پررنگ تر کرد.

به گفته وزیر دارایی آلمان، اکنون باید به جای قدرت دادن بیشتر به بروکسل، مقر اتحادیه اروپا، درصورتی که کمیسیون اروپایی نتواند معضلات اتحادیه را حل کند، دولت ها باید بیشتر متکی به خودشان باشند. آقای شویبله البته پیش از این زمانی هوادار «اروپای متحد» فدرال بود.

شویبله مانع برداشتن گام های بعدی برای ایجاد یک سیستم سپرده بانکی واحد و حمایت مالی از بانک های ورشکسته شده است.

او همچنین با هرگونه کاهش بدهی یونان تا پیش از برگزاری انتخابات سپتامبر سال آینده در آلمان مخالف است و اجازه نمی دهد که بدهی های یونان کاهش یابد. آقای شویبله همچنین موافق تأخیر در حمایت عمومی از بانک های ایتالیایی است و می گوید هنوز تا بحران واقعی فاصله وجود دارد.

حتی کلوس رگلینگ، رئیس صندوق نجات حوزه یورو نیز هفته گذشته گفته بود که برلین و شرکایش نیاز به کار بیشتر برای ایجاد ارزی دارند که کمتر در برابر شوک ها آسیب پذیر باشد.

در بیشتر کشورهای اروپایی، سیاستمداران از اتحادیه اروپا شکایت دارند و دیگر چندان به رئیس کمیسیون اروپایی اعتمادی ندارند.

نتیجه این چنددستگی ها در اتحادیه اروپا این است که توافق نامه این اتحادیه با کانادا به مدت چند ماه با مشکل روبه رو خواهد شد. همچنین وضعیت بسیاری از همکاری های تجاری و سرمایه گذاری میان اروپا و آمریکا پیچیده شده و تصویب آنها به زمانی دورتر خواهد افتاد.

نبود پیشرفت در متحد کردن سیاست های پولی و بانکی، باعث می شود راه تجارت برای این اتحادیه به بن بست برسد، بنابراین بازگشت اعتماد به بازارهای مالی و عمومی امکان پذیر نخواهد بود.

وزرای خارجه آلمان و فرانسه پیشنهادهایی برای سروسامان دادن به اتحادیه اروپا با محوریت امنیت داخلی و خارجی، مدیریت مهاجرت ها و سیل پناهندگان و نیز بهبود وضع اقتصاد و اشتغال ارائه کرده اند.

خانم مرکل از پیشنهادهای وزرای خارجه کشورش و فرانسه استقبال کرده و به شدت تمرکز خود را بر سه محور اصلی این گزارش یعنی مهاجرت، امنیت و رشد اشتغال گذاشته است. اما اتحادیه اروپا پس از توفان نیاز جدی به یک هوای تازه دارد چون اگر شوک دیگری به این اتحادیه وارد شود، قطعا آسیب پذیرتر از شوک برگزیت خواهد بود. فرقی نمی کند که این شوک از سوی داعش باشد، موج تازه مهاجران باشد یا حتی بانک های ایتالیایی، مهم این است که خانم مرکل، بانوی اول اتحادیه اروپا باید فکری اساسی برای سامان دادن به این نهاد پیش ازاین قدرتمند کند تا 27 کشور باقی مانده در آن بتوانند با خیال آسوده تری به استقبال آینده بروند.