آشوراده محل مناقشه متنفذان و مسئولان

نزدیک به دو دهه (17 سال) از کشمکش سرمایه‌گذاران و انبوه سازان برای دست یازیدن به یکی از بکرترین مناطق طبیعی و اکوتوریسم ایران در شمال کشور، جزیره آشوراده، می‌گذرد. این کشمکش‌ها از سال 1376 با ادعای مالکیت بنیاد علوی (سازمان غیرانتفاعی خصوصی در آمریکاست که از سال 1973 به نام بنیاد پهلوی شروع به کار کرد و سپس به نام بنیاد مستضعفان و علوی تغییر نام داد) بر جزیره آشوراده با سازمان حفاظت محیط‌زیست آغاز شد.

بنیاد علوی با ارائه اسناد مالکیت، بخشی از این جزیره را به شرکت خصوصی دیگری به نام مناطق گردشگری جهان که زیرمجموعه گروه خودروسازی کرمان است، واگذار کرد. در سال 83 و در آخرین جلسه هیات دولت اصلاحات، واگذاری 380 هکتار از این جزیره به شرکت خصوصی مناطق گردشگری جهان تصویب شد. این موضوع با اعتراض شدید کارشناسان، فعالان محیط‌زیست و رسانه‌ها و مطبوعات آن زمان روبه‌رو شد و پرونده به سازمان بازرسی کل کشور رسید. سازمان بازرسی کل کشور پس از انجام تحقیقات و بررسی‌های کارشناسی در دولت نهم، تخلف برخی از مدیران استانداری گلستان را اعلام کرد و بر غیرقانونی بودن واگذاری مالکیت این جزیره به بنیاد علوی رأی داد و اسناد این بنیاد باطل شد. این موضوع در دولت دهم نیز ادامه یافت و این بار سرمایه‌گذاران از در دیگری وارد شدند و به گرفتن امتیاز سرمایه‌گذاری در آشوراده به نام شرکت لبنی صباح ابراهیمی، رضایت دادند. 

2 دهه مناقشه بر سر آشوراده

جدال 17‌ساله سرمایه‌گذاران و انبوه سازان سرانجام در دولت یازدهم زیر نام تفاهم نامه توسعه گردشگری آشوراده با دستینه (امضای) معصومه ابتکار، رییس سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور که زمانی در صف مخالفان این طرح قرار داشت، شکل دیگری به خود گرفت. این در حالی است که طبق اسناد موجود، مالکیت این جزیره در دست دولت و وزارت جهاد کشاورزی است و سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری به‌عنوان نماینده قانونی دولت، مالکیت جزیره زیبای آشوراده را بر عهده دارد. موضوعی که در امضای تفاهم‌نامه توسعه گردشگری، سازمان حفاظت محیط‌زیست و سازمان میراث فرهنگی با شرکت سرمایه‌گذاری مربوط نادیده گرفته شد.

سازمان جنگل‌ها، مالک از همه جا بی‌خبر 

خداکرم جلالی، رییس سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری، در گفت‌و‌گو با «فرصت امروز»، در‌خصوص اجرای طرح توسعه گردشگری آشوراده، واگذاری آن را ممنوع دانسته و می‌گوید: مدیریت این جزیره که جزو مناطق چهارگانه است در اختیار سازمان محیط‌زیست قرار دارد، اما مالکیت آن در اختیار دولت است. سازمان جنگل‌ها نیز به نمایندگی از دولت، مالک آشوراده است. بنابراین، واگذاری مالکیت این منطقه ممنوع بوده و بحث بر سر مدیریت آن وجود دارد. 

وی ادامه می‌دهد: در زمینه مدیریت این عرصه طبیعی نیز ما باید نظر بدهیم و طرح توسعه گردشگری آشوراده در شورای عالی سازمان جنگل‌ها و مراتع، در دست بررسی است و در صورت موافقت با توسعه گردشگری، طرحی مورد موافقت ما خواهد بود که سازگاری با محیط‌زیست طبیعی منطقه را دارا باشد. 

سازمان محیط‌زیست مقهور خواست دولت 

اسماعیل کهرم، مشاور رییس سازمان حفاظت محیط‌زیست، در گفت‌و‌گو با «فرصت امروز»، تغییر کاربری آشوراده به منطقه گردشگری را به معنای نابودی محیط‌زیست میانکاله که پناهگاه طبیعی حیات وحش است، می‌داند و می‌گوید: ما نگران آشوراده نیستیم بلکه نگرانی اصلی ما میانکاله و حیات وحشی است که در آن زیست می‌کنند.  وی می‌افزاید: در سال 92 شخص متمول و متنفذی طرح ایجاد سایت گردشگری در آشوراده را به سازمان محیط‌زیست ارائه داد اما با مخالفت خانم ابتکار و سایر مسئولان سازمان روبه‌رو و جلو طرح مذکور گرفته شد. سازمان حفاظت محیط‌زیست برای جلوگیری از این طرح، نهایت تلاش خود را به کار بست اما نتوانست جلو آن را بگیرد و رییس‌جمهوری در سفر استانی اخیر خود به استان گلستان خبر داد که این منطقه قطب گردشگری انتخاب شد.  

کهرم بر نادرستی طرح تایید کرده و می‌گوید: این مسئله کاملا شفاف و روشن است و به هیچ وجه نمی‌توان آن را توجیه کرد. واگذاری مدیریت این منطقه برای توسعه گردشگری و توریسم به معنای ساخت هتل‌های 20 طبقه، هجوم جمعیت و درخواست‌هایی مانند ساخت تله کابین، جت اسکی، افزایش آلودگی‌ها، افزایش سروصدا، تجمع زباله‌ها و ورود پساب‌ها به تالاب و هجوم انواع ماشین‌ها و درخواست برای پارکینگ و غیره را به دنبال دارد. 

فشار مسئولان استانی به دولت چربید

کهرم به صراحت می‌گوید: زمانی که دولت بر ساخت یک پروژه اصرار دارد مسئولان محیط‌زیست چاره‌ای جز توجیه کردن آن ندارند. در مورد آشوراده نیز وضع به همین‌گونه است و سازمان محیط‌زیست، میانکاله و آشوراده را به دولت باخت و هرچه تلاش کرد  زورش به دولت نرسید. البته از لحن سخنان آقای روحانی مشخص بود که ایشان نیز تمایلی به تصویب این طرح نداشته‌اند و فشار برخی مسئولان بلندپایه استانی  باعث شد تا رییس‌جمهوری و سپس رییس سازمان محیط‌زیست، علیرغم میل باطنی، طرح را امضا و تصویب کنند.

 وی یکی از دلایل مخالف بودن رییس سازمان محیط‌زیست از این طرح را اعتراض‌های خود در این زمینه می‌داند و می‌افزاید: من در تمامی مصاحبه‌هایی که با رسانه‌ها داشته‌ام، مخالفت خود را با این طرح اعلام کرده‌ام اما خانم ابتکار هیچ اعتراضی به این موضوع نداشته‌اند. من می‌دانم که ایشان زیر فشار با این طرح موافقت کرده‌اند اما من زیر فشار نیستم و همچنان با طرح توسعه گردشگری آشوراده مخالفم.