بازی پرریسک سرمایه‌گذاری در تولید بازی

صنعت بازی‌های رایانه‌ای در جهان در سال‌های اخیر روند رو به رشدی را سپری کرده و به‌عنوان یکی از صنایع با رشد سریع در گردش مالی و سودآوری مطرح شده است. هرچند روند‌های داخلی سرمایه‌گذاری و رشد این صنعت چندان این مسئله را تأیید نمی‌کند اما با توجه به بازار گسترده و تقاضایی که در کشور در این خصوص وجود دارد پتانسیل‌های بسیار بالایی برای سرمایه‌گذاری و سودآوری در این بخش پیش پای سرمایه‌گذاران و صاحبان سرمایه قرار دارد. در این گزارش به بررسی جنبه‌های مختلف سرمایه‌گذاری در صنعت گیم یا بازی‌های رایانه‌ای می‌پردازیم که در ادامه پیش‌رو دارید.

***

فراتر از یک عامل سرگرمی

صنعت گیم شاخه‌ای از صنعت سرگرمی (entertainment)محسوب می‌شود که در حال حاضر سرمایه‌گذاری‌های عظیمی در آن صورت گرفته و امروزه نه‌تنها به‌عنوان یک عامل سرگرمی بلکه به‌عنوان ابزاری برای توسعه بین بخشی نقش مؤثری را در صنایع مختلف ایفا می‌کند. در یک نگاه کلی گردش مالی صنعت بازی‌های رایانه‌ای از سال 2009 از صنعت فیلم و موسیقی آمریکا که به‌عنوان غول‌های صنعت و به نوعی برند این کشور مطرحند پیشی گرفته و در حال حاضر هم گردش مال و سودآوری این صنعت در آمریکا تقریباً 1.5 برابر صنعت فیلم و موسیقی این کشور است. در بازار کشور‌های دیگر هم همین روند رو به رشد قابل مشاهده است به‌طوری که گردش مالی این صنعت نوظهور در دنیا 82 میلیارد دلار است که پیش‌بینی می‌شود این رقم در سال 2017 به بالای 100 میلیارد دلار برسد از این جهت هیچ صنعتی در حوزه سرگرمی چنین آماری را در تاریخ اوج دوران شکوفایی خود ثبت نکرده‌اند.

بدین روی صنعت گیم به‌عنوان پنج صنعت برتر به لحاظ گردش مالی و سودآوری در جهان مطرح است.لذا فرصت‌های سرمایه‌گذاری خوبی در این صنعت وجود دارد که می‌تواند انگیزه‌های سرمایه‌گذاران را برای حضور در این بازار پرسود دوچندان کند. 

آمار جالب دیگر در این بخش این است که تعداد کل پروژه‌های فیلم‌سازی در تاریخ صنعت سینما که توانسته‌اند در مدت کوتاهی به فروش بالای یک‌میلیارد دلار برسد برابری می‌کند با تعداد بازی‌هایی که در سال 2014 به این آمار و ارقام رسیده‌اند. در بازار‌های داخلی هم پتانسیل‌های خوبی برای سرمایه‌گذاری در این صنعت وجود دارد. از نگاه آماری بنا به تحلیل‌های نشریه newzooمی‌توان گفت که حدود 18 میلیون گیمر در کشور وجود دارند و این یعنی بزرگ‌ترین بازار این صنعت در خاورمیانه. در آخرین تحلیل این نشریه گردش مالی صنعت گیم در ایران حدود 150 میلیون دلار برآورد شده که باوجود اجرای ضعیف قانون کپی رایت در کشور آمار جالبی محسوب می‌شود. این درحالی است که در ارزیابی‌های داخلی، این آمار سه برابر این رقم است براساس همین آمار‌ها رتبه کلی ایران در صنعت گیم جهان رتبه 40 است.

الزامات سرمایه‌گذاری در صنعت گیم 

در میان شاخص‌های اساسی برای سرمایه‌گذاری سه شاخص عمده میزان تقاضا و کشش‌پذیری بازار، میزان گردش مالی و دوره بازگشت سرمایه در این صنعت در کشور از وضعیت مناسبی برخوردار است. دو شاخص اول که در بالا بحث شد نشان‌دهنده جذابیت‌های سرمایه‌گذاری در این صنعت در ایران است و اما در مورد شاخص سوم می‌توان گفت که دوره بازگشت سرمایه در این صنعت به دلیل سیال بودن موضوع و قابلیت شکل‌پذیری و الگوهای رفتاری مصرف‌کننده از شرایط مناسبی برخوردار است به لحاظ میزان ریسک‌پذیری اگرچه این شاخص یک عامل بازدارنده برای این صنعت محسوب می‌شود (به دلیل ریسک بالای حضور در این بازار) اما طرف دیگر معادله سود‌های غیر‌قابل انتظار و بالای این صنعت در صورت موفقیت یک بازی در بازار است. 

از طرف دیگر در حال حاضر 95 درصد از نیاز بازار داخلی از بازی‌های وارداتی تأمین می‌شود که این الزام را در زمینه سرمایه‌گذاری در این صنعت دوچندان می‌کند. از این رو برای سرمایه‌گذاری می‌توانید با سرمایه‌ای حدود 200 میلیون وارد بازار شوید از این رقم باید حدود 60 تا 65درصد سرمایه را به تیم تولید و هزینه‌های تولید اختصاص دهید. 10 تا 15 درصد برای هزینه‌های سخت‌افزاری کار در نظر بگیرید و مابقی مبلغ را هم به بحث بازاریابی و فروش اختصاص دهید. تیم تخصصی شرکت هم باید شامل رول‌های گیم دیزاینر، پروگرامر، گرافیست و مدیر پروژه است که این رول‌ها قابل توسعه یا تعدیل هستند. 

برای اخذ مجوز‌های کار بستگی به این دارد که بخواهید به‌صورت تیمی کار را دنبال کنید یا به‌صورت شرکتی که در حالت دوم لازم است شرکت خود را به ثبت برسانید مجوز‌های تولید و توزیع نیز از سوی بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای صادر می‌شود که بوروکراسی خاصی ندارد. در بحث سودآوری می‌توان دامنه بسیار گسترده‌ای را برای این صنعت در نظر گرفت چرا که صنعت گیم جزو حوزه‌های ریسک‌پذیر برای سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود به این جهت تعداد بازی‌های تولید شده که در بازار شکست می‌خورند کم نیستند اما از طرق مختلف تعدادی از شرکت‌ها و بازی‌های تولید شده به سود‌های چند صددرصدی دست می‌یابند.

فرصت‌ها و تهدید‌های بازار 

احمد احمدی، معاون برنامه‌ریزی و توسعه بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای در کشور در گفت‌وگو با «فرصت امروز» می‌گوید: به لحاظ اینکه تولیدکنندگان داخلی از نظر خلاقیت و نوآوری در ارائه محصول از پتانسیل‌های خوبی برخوردارند این موضوع یک فرصت برای سرمایه‌گذاری در این بخش محسوب می‌شود. از طرف دیگر تعداد محدود تولیدکنندگان، چیزی حدود 36 میلیون تبلت و اسمارت‌فون و تبلت، حدود 42 میلیون کاربر اینترنت، افزایش سرعت اینترنت در کشور، ورود 3Gو4G به بازار، رواج سرگرمی و موجودیت بازی‌های رایانه‌ای در جامعه و نیروی انسانی متخصص و باتجربه از فرصت‌های حضور در این بازار گسترده است. 

وی درخصوص تهدید‌های بازار، ضعف در ارائه بیزینس مدل و فرآیند تجاری‌سازی محصول را یک نقطه ضعف اساسی برای این صنعت می‌داند و عنوان می‌کند: تغییرات در سلیقه مخاطب، افزایش تولید بازی‌های رایانه‌ای داخلی و خارجی، رقابت شدید در بازار، تغییرات در مدل‌های درآمدی در صنعت گیم و تغییر تکنولوژی و تغییر در شیوه تولید محصول از عمده تهدید‌های بازار به حساب می‌آید.

ارائه محصول براساس رفتار‌شناسی و سلیقه مخاطب 

احمدی در توصیه به سرمایه‌گذاران برای ورود به این صنعت می‌گوید: تولیدکنندگان و سرمایه‌گذاران می‌توانند با توجه به مسئله رفتار‌شناسی مخاطب محصولی را تولید و به بازار عرضه کنند که در بازار موفق باشد. تنوع بیزینس مدل‌ها در این صنعت به‌گونه‌ای است که سرمایه‌گذار می‌تواند براساس رفتار‌شناسی و جغرافیای اقتصادی بازار مدل درآمدی تطبیق‌پذیری را به نسبت ژانری که انتخاب کرده اتخاذ کرده تا هم ریسک‌پذیری سرمایه‌گذاری خود را کاهش دهد یا تغییر‌پذیر کند و هم دوره بازگشت سرمایه را در زمان کوتاه‌تری میسر کند. 

وی ادامه می‌دهد: اگرچه این بحث‌ها برای سرمایه‌گذاری بسیار جذاب است اما باید توجه داشت که ساده‌سازی این مباحث و اجرایی کردن آن در محیط کسب‌وکار و دنیای واقع احتیاج به دانش و تجربه دارد که این یک نقطه ضعف اساسی برای سرمایه‌گذاری در کشور ماست، بنابراین سرمایه‌گذاران هم باید به بحث نقدینگی و ورود سرمایه به بازار و هم به مسائل مدیریتی کار دقت داشته باشد. این کارشناس بازار عنوان می‌کند: اگر بخواهم چشم‌اندازی را برای سرمایه‌گذاری در صنعت گیم در کشور ترسیم کنم بازی‌های موبایل و بازی‌های برخط بهترین فضا برای سودآوری در این صنعت است به شرط اینکه تیم حرفه‌ای پشت کار باشد. بازار ایران به دلیل اینکه هنوز بازار بکری محسوب می‌شود فرصتی طلایی برای حضور و سرمایه‌گذاری در بازار است.