از باب همایون تا میرداماد

تکلیف کرسی های مهم اقتصادی دولت سیزدهم مشخص شده و حالا تمام نگاه ها به سمت خیابان باب همایون است تا وزیر اقتصاد، ساکن ساختمان شیشه ای میرداماد را معرفی کند و پس از تأیید رئیس جمهور، رئیس کل جدید بانک مرکزی مشخص شود. اگرچه در سال های گذشته بارها از لزوم تغییر شیوه انتخاب رئیس کل بانک مرکزی سخن به میان آمده است، اما همچنان مسئولیت این کار با وزیر اقتصاد است تا به پیشنهاد او و تایید رئیس جمهور، سکاندار پولی به مدت پنج سال آتی تعیین گردد. این روزها نام یکی دو نفر بیشتر از دیگران برای تصدی ریاست بانک مرکزی شنیده می شود و به نظر می رسد به احتمال فراوان گزینه نهایی سیاست گذاری پولی و مالی کشور بین علی صالح آبادی، محمد طالبی و غلامرضا سلیمانی باشد. هرچند نام افراد دیگری هم مطرح است.

با اینکه وزیر اقتصاد نزدیک به 10 روز پیش گفت که به زودی رئیس کل بانک مرکزی مشخص می شود، اما هنوز این مهم رخ نداده است. طولانی شدن فرآیند انتخاب رئیس کل بانک مرکزی یعنی آخرین حلقه از زنجیره اقتصادی دولت سیزدهم، این ظن و گمان را در میان کارشناسان ایجاد کرده که فرماندهان اقتصادی دولت یعنی مخبر و رضایی هنوز به توافق در این باره نرسیده اند. نزدیک به دو هفته از وعده خاندوزی برای انتخاب سکاندار پولی می گذرد و به نظر می رسد طولانی شدن فرآیند انتخاب رئیس کل بانک مرکزی دولت سیزدهم برای اقتصاد ایران چندان پیامدهای خوشایندی نداشته باشد.

رونمایی از سیاست پولی دولت سیزدهم

نزدیک به 20 روز از شروع به کار دولت سیزدهم می گذرد و هنوز رئیس کل بانک مرکزی مشخص نشده است. با اینکه انتظار می رفت به واسطه موقعیت اضطراری اقتصاد ایران، تکمیل تیم اقتصادی دولت سیزدهم، مهمترین اولویت باشد و با انتخاب رئیس کل بانک مرکزی، از سیاست های جدید پولی پرده برداری شود، اما هنوز این اتفاق رخ نداده و از سیاست های پولی دولت سیزدهم رونمایی نشده است. کارشناسان معتقدند که تحقق شعارهای اعلامی از سوی دولت رئیسی منوط به مشخص شدن سیاست پولی کشور خواهد بود. یعنی احداث سالانه یک میلیون واحد مسکونی در کنار افزایش ظرفیت تولید و همچنین تحقق اهداف پیش بینی شده برای صادرات غیرنفتی در گروی روشن شدن سیاست های پولی کشور است. به نظر می رسد طولانی شدن فرآیند انتخاب رئیس کل بانک مرکزی، به نبود تفاهم میان فرماندهان اقتصادی دولت برمی گردد.

احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد در سیزدهمین روز شهریورماه در گفت وگو با خبرنگاران اعلام کرد که به زودی رئیس کل بانک مرکزی مشخص می شود. زمان اعلامی او برای این انتخاب، هفته آتی بود، اما با گذشت ۱۰ روز از این وعده خاندوزی، هنوز سکاندار پولی مشخص نشده است.

پس از آنکه عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی به عنوان کاندیدا در سیزدهمین انتخابات ریاست جمهوری شرکت کرد، اکبر کمیجانی، قائم مقام بانک مرکزی به عنوان رئیس کل انتخاب شد. هرچند کمیجانی یکی از قدیمی ترین نیروهای بانک مرکزی است، اما نام او در میان گزینه های اعلامی برای تصدی پست رئیس کلی بانک مرکزی قرار ندارد و به نظر می رسد این نهاد سیاست گذار پولی در شرایط کنونی با نوعی بلاتکلیفی روبه ‏روست. در حال حاضر، ترکیب کابینه اقتصادی سیزدهم مشخص است و مسعود میرکاظمی به عنوان رئیس سازمان برنامه و بودجه انتخاب شده است. همچنین محسن رضایی، معاون اقتصادی رئیس جمهور معرفی شده، هرچند که محمد مخبر، معاون اول رئیس جمهور نیز به عنوان مسئول هماهنگی تیم اقتصادی از سوی سیدابراهیم رئیسی انتخاب شده است.

چه کسی سکاندار پولی می شود؟

در چند هفته گذشته از یک چهره شناخته شده به عنوان سکاندار برج لاجوردی میرداماد سخن به میان می آمد و آن هم علی صالح آبادی، مدیرعامل بانک توسعه صادرات بود، هرچند که نام او همچنان در بین گزینه های اصلی شنیده می شود. او از چهره های جوان دولت محمود احمدی نژاد بود و خاستگاه امام صادقی دارد و در این حوزه با احسان خاندوزی و مسعود میرکاظمی اشتراک دارد. در کارنامه صالح آبادی مناصب مختلفی دیده می شود: صالح آبادی متولد سال ۱۳۵۷ در سبزوار بوده و دارای مدرک کارشناسی ارشد معارف اسلامی و مدیریت مالی از دانشگاه امام صادق و دکترای مدیریت مالی از دانشگاه تهران و همچنین عضو هیأت علمی دانشگاه امام صادق (ع) است. او مدیرعامل فعلی بانک توسعه صادرات ایران و نخستین رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار کشور است. علی صالح آبادی در اول آذرماه ۱۳۸۴، هم زمان با تصویب قانون بازار اوراق بهادار به سمت دبیرکل سازمان کارگزاران بورس اوراق بهادار تهران منصوب شد. در خردادماه سال بعد و پس از تأسیس سازمان بورس و اوراق بهادار، از سوی شورای عالی بورس به عنوان رئیس سازمان انتخاب شد و حدود یک دهه، هدایت بازار سرمایه کشور را برعهده داشت و آذرماه ۱۳۹۳ از ریاست سازمان بورس و اوراق بهادار ایران استعفا داد. در سوابق اجرایی صالح آبادی همچنین مسئولیت هایی نظیر مدیر تالار منطقه ای بورس کرج و مسئول بررسی های سرمایه گذاری در شرکت سرمایه گذاری غدیر، سازمان تأمین اجتماعی و ستاد اجرایی فرمان امام (ره) دیده می شود. او عضویت در کمیته فنی هیأت خدمات مالی اسلامی IFSB مالزی را هم در کارنامه دارد.

صالح آبادی تا چند روز پیش به  عنوان گزینه قطعی معرفی می شد، اما به  تازگی و با مطرح شدن نام های دیگری به نظر می رسد که بازی عوض شده است. پیش تر منابع آگاه سه گزینه اصلی را برای تصدی ریاست بانک مرکزی اعلام می کردند که این سه گزینه شامل علی صالح آبادی، محمد هادی زاهدی وفا و عبدالله طالبی بودند، اما گمانه زنی های رسانه ای، اسامی علی طیب نیا و محمدرضا فرزین را نیز به عنوان گزینه های احتمالی این تصدی عنوان می کردند.

گزینه های دیگر تصدی بانک مرکزی

اما گزینه تازه که به نامزدهای ریاست کل بانک مرکزی در دولت ابراهیم رئیسی اضافه شده و به نظر شانس بالایی هم دارد، غلامرضا سلیمانی، رئیس کل کنونی بیمه مرکزی است. جالب است که او از یک منظر، شباهتی قابل توجه با عبدالناصر همتی دارد و آن اینکه همتی از ریاست بیمه مرکزی به ریاست بانک مرکزی رسید. سلیمانی دکترای حسابداری دارد و از این منظر نیز با ولی الله سیف، رئیس اسبق بانک مرکزی شباهت دارد. سلیمانی قبل از بیمه مرکزی، مسئولیت هایی در صندوق های سرمایه گذاری داشت و در دولت محمد خاتمی نیز مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی بود. ریاست هیأت مدیره بانک پارسیان هم از سوابق دیگر این گزینه جدید بانک مرکزی است.

اما هر چقدر شانس علی صالح آبادی در این چند هفته برای سکانداری بانک مرکزی کمتر شده، به نظر می رسد که شانس محمد طالبی، دبیرکل کنونی بانک مرکزی که سه سال پیش از سوی همتی برای تصدی این پست انتخاب شد، افزوده شده است. رزومه محمد طالبی نشان می دهد که او هم عضو هیأت علمی دانشگاه امام صادق است، دکترای مدیریت مالی از دانشگاه تهران دارد و پیش از این مدیرعامل صندوق ضمانت سپرده ها، مدیرعامل بانک کشاورزی، عضو شورای عالی بورس، عضو شورای فقهی بانک مرکزی و عضو هیأت امنای موسسه عالی آموزش بانکداری ایران بوده است.

ارتباط با نویسنده: IvanKaramazof@yahoo.com