ابلاغ آیین نامه حمایتی دولت از شرکت های دانش بنیان: الزام دریافت مجوز بین المللی ممنوع شد

آیین نامه اجرایی یکی از بندهای قانون جهش تولید دانش بنیان از سوی معاون اول رئیس جمهور ابلاغ شد. یکی از مواد این آیین نامه الزام ارائه کنندگان محصولات داخلی دانش بنیان به دریافت تأییدیه از مراکز بین المللی را ممنوع کرده است. این موضوع اگرچه در راستای حمایت از کسب و کارهای دانش بنیان است، اما می تواند تبعاتی مثل ماجرای واکسن های کرونای تولید داخل به همراه داشته باشد.

قانون جهش تولید دانش بنیان در راستای حمایت از شرکت های این حوزه، اردیبهشت ماه امسال به تصویب رسید. براساس بند (ب) ماده یک این قانون، کلیه دستگاه های اجرایی بایستی منابع و اختیارات خود را با اولویت استفاده از ظرفیت همه ذی نفعان، شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان و نیز واحدهای فناور مستقر در مراکز رشد و پارک های علم و فناوری به کار گیرند.

هدف از آن نیز تکمیل و توسعه زنجیره های ارزش مذکور، تسهیل سرمایه گذاری، ارتقای توانمندی های فناورانه و تولیدی اقلام راهبردی در داخل کشور و توسعه صادرات آن ها ذکر شده است.

حال بدین منظور با پیشنهاد وزارت صمت، آیین نامه اجرایی این بند از قانون جهش تولید دانش بنیان مصوب و از سوی معاون رئیس جمهور، ابلاغ شده است. آیین نامه مذکور در 9 ماده تنظیم شده و به هر یک از دستگاه های اجرایی کشور، وظایفی را برای حمایت از شرکت های دانش بنیان محول کرده است.

براساس ماده دو آیین نامه یاد شده، دستگاه های اجرایی موظفند ظرف سه ماه، برنامه اجرایی حمایت از تولید دانش بنیان بخش خود را تدوین و ارائه کنند. این برنامه بایستی با هدف ارتقای بهره وری، مدیریت سبز، کاهش ارزبری و توسعه صادرات کشور باشد.

شورای راهبری فناوری ها و تولیدات دانش بنیان نیز باید این برنامه ها را پس از بررسی، تصویب و به دستگاه های اجرایی ابلاغ کند. البته در این امر باید روش های به کارگیری ابزارهای تنظیم گری و تسهیل گری در فعالیت کسب وکارهای جدید، روش های اعلام نیازمندی های فناورانه و پیش خرید و نیز خرید تضمینی محصولات دانش بنیان مد نظر قرار گیرند.

ممنوعیت الزام به دریافت مجوز بین المللی برای دانش بنیان ها

یکی از مواد قابل تأمل این آیین نامه، ممنوعیت الزام تولیدکنندگان محصولات دانش بنیان به دریافت مجوزهای بین المللی است. در ماده سه آمده است که با هدف تقویت تولید و سامان دهی نظام استاندارد مورد نیاز محصولات دانش بنیان، ارائه کنندگان محصولات داخلی مجاز هستند گواهی انطباق محصول را از مراکز تأیید صلاحیت داخلی ارائه کنند. همچنین الزام آن ها به دریافت تأییدیه از مراکز بین المللی ممنوع است.

پیش از این و در ماجرای واکسن های کرونای تولید داخل نیز شاهد عرضه برخی از آن ها بدون تأییدیه ها و آزمایش های بین المللی بودیم. وزارت بهداشت سال گذشته مجوز اضطراری واکسن های ایرانی را صادر کرد و این موضوع حواشی بسیاری به دنبال داشت. عده ای بر این باورند که عدم تأییدیه جهانی واکسن های ایرانی موجب شد تا استقبال کمی از آن ها صورت گرفته و به شرکت ها ضرر مالی وارد کند.

به طور مثال، تیرماه امسال معاون تحقیقات و فناوری مؤسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی با اشاره به عدم انجام تعهدات وزارت بهداشت در قبال واکسن کووپارس اعلام کرد واکسن کرونا در کشور بازار ندارد، از همین رو خط تولید آن تعطیل شده است. به گفته او آن ها 630 میلیارد تومان برای تولید 3.5 میلیون دوز واکسن از بیت المال هزینه کرده اند که خریداری نداشت.

تأیید جهانی همواره به کیفیت هر چه بیشتر محصولات کمک کرده است و مردم با خیالی راحت تر اقدام به خرید این قبیل محصولات می کنند. شاید چنین تصمیمی به جای جنبه حمایتی، تأثیری متفاوت بر فروش شرکت های دانش بنیان بگذارد.

بند 6 این ماده همچنین سازمان ملی استاندارد را موظف کرده است تا نسبت به کسب اعتبار بین المللی گواهینامه های نهادهای ارزیابی اقدام کند. در این راستا سازمان استاندارد باید در ساختار مرکز تأیید صلاحیت ایران بازنگری و آن را براساس ضوابط و استانداردهای بین المللی اصلاح کند و در اتحادیه بین المللی تأیید صلاحیت آزمایشگاهی عضو شود.

باید گمرکات تخصصی تشکیل شود

ماده 4 این آیین نامه گمرک ایران را موظف کرده است تا نسبت به تعیین و راه اندازی گمرکات اجرایی تخصصی دانش بنیان اقدام کند؛ موضوعی که به گفته رئیس گمرک اجرایی شده است.

همچنین بخش دو این ماده از این نهاد خواسته است تا نمونه های تجاری و کالا برای هر محصول/شرکت یک بار در سال به منظور انجام تحقیقات وارد شده توسط شرکت های دانش بنیان بدون اخذ ثبت سفارش، تنظیم اظهارنامه گمرکی و نظایر آن ترخیص شود.

ماده 5 نیز بر تسهیل فرایندهای فروش محصولات دانش بنیان و تضمین بازپرداخت تعهدات دولت تأکید دارد. بر این اساس، دستگاه های اجرایی و سازمان های تابع مجاز هستند با رعایت قوانین، قراردادهای خود را با شرکت های دانش بنیان منعقد کنند. همچنین بایستی مطالبات قراردادی شرکت های دانش بنیان حداکثر ظرف مدت سه ماه پس از تأیید انجام تعهداتشان، پرداخت شود.

این آیین نامه بیمه مرکزی را موظف کرده است تا نسبت به تدوین ساز و کار ارائه بیمه فعالیت های مرتبط با پژوهش، فناوری و نوآوری اقدام کند.