تجربه نداشته باشید شکست حتمی است

بازار؛ این واژه دو هجایی سرنوشت یک ملت را رقم می‌زند. چه آنهایی که می‌فروشند و چه آنهایی که خریدار هستند. این چرخه همیشه وجود داشته چه به روش‌های سنتی و چه روش‌های جدید.

هرچند در بازار ایران هنوز تجربه پدری و تامین سرمایه از طرف خانواده تاثیرگذارترین عناصر موفقیت هستند. در این گزارش، سرمایه‌گذاری در بازار بنکداری مواد‌غذایی را بررسی می‌کنیم. بازاری که هم ریسک بالایی دارد و هم سرمایه زیادی می‌خواهد.
بازار مواد‌غذایی یکی از لغزنده‌ترین بازارهاست. عدم ثبات اقتصادی بیشترین تاثیر را روی این بازار دارد. از یک طرف همیشه مشتریان دائمی داشته و از طرف دیگر تحت تاثیر تغییرات دائمی ارز و دلار قرار دارد، زیرا که بسیاری از مواد‌غذایی یا وارداتی هستند یا مواد اولیه آنها وارداتی است.

به همین دلیل هم افراد بسیاری طی چند سال اخیر یا به‌شدت ضرر کردند یا سود فراوانی به حساب‌های بانکی خود سرازیر.

ساز وکار بنکداری مواد‌غذایی
بنکـداران بـه ‌عنــوان تغذیه‌کنندگان مراکز عمده‌ای چــون خواربارفـروشـان، سوپرمارکت‌ها و فروشگاه‌های زنجیره‌ای محسوب می‌شوند. به همین دلیل معمولا جنس روی دست‌شان نمی‌ماند. کارخانه‌های مواد‌غذایی در ایران و خارج از کشور به‌عنوان تولیدی‌های بزرگ، مواد خود را در اختیار عمده‌فروش‌ها قرار داده تا آنها به‌عنوان پخش‌کننده این مواد آن را به دست مشتریان برسانند.

استارت میلیونی
برای شروع این کار، مهم‌ترین مسئله محل کسب است. از آنجایی که بیشترین فروش معمولا در محل بورس کالا نصیب افراد می‌شود، بهتر است محل کسب هر شخص در محل بورس کالایی که می‌فروشد، واقع شود.

محدوده صنفی بنکداران مواد‌غذایی در تهران میدان محمدیه (اعدام سابق) است که از خیابان صاحب‌جمع شروع می‌شود و تا خیابان مولوی شرقی و غربی، خیام شمالی و جنوبی، خیابان انبار نفت و خیابان رباط کریم می‌رسد.

برای این کار یا باید دفتری رهن کنید یا سرقفلی داشته باشید. هزینه خرید سرقفلی در بازار بیش از 100 میلیون تومان است.

برای رهن و اجاره یک مغازه 10 تا 15متری به طور متوسط 20میلیون تومان پول پیش و ماهانه 2 میلیون تومان اجاره لازم است. خرید مغازه‌ای با همین متراژ، بین 350 میلیون تا یک‌میلیارد تومان هزینه دربردارد.
البته هر نقطه‌ای از این بازار قیمت متفاوتی دارد ولی به طور متوسط قیمت‌ها به همین منوال است.
آقاطاهر، رییس اتحادیه بنکداران مواد‌غذایی تهران در این مورد به «فرصت امروز» می‌گوید: «بعد از احداث ایستگاه متروی مولوی در این میدان، مغازه‌های نزدیک خروجی مترو، تفاوت قیمت پیدا کردند.

دور میدان، مغازه‌ها رو به تعطیلی رفته و مغازه‌های نزدیک مترو هم بیشترین فروش را دارند و گران‌ترین مغازه‌ها هستند.»
وی همچنین اضافه می‌کند: «با طرح ترافیک در خیابان مولوی به سمت جنوب، مغازه‌های زیادی نیمه‌مسدود شده‌اند، زیرا جای پارک ندارند.

به همین خاطر مشتری و رفت‌و‌آمد کمتر شده است تا جایی که این مغازه‌ها رونق خود را از دست داده‌اند و گاه به تعطیلی کشیده شده‌اند. بنابراین دقت در مکان خرید دفتر اداری یا دفتر فروش اهمیت اساسی دارد.»

جواز کسب؛ چگونه و از کجا؟
برای شروع کار در این بازار باید جواز کسب داشته باشید. راه دریافت این جواز هم از مقر اتحادیه صنفی این حوزه می‌گذرد. برای دریافت مجوز شروع کار باید شرایطی داشته باشید.

آقاطاهر می‌گوید: «باید سرقفلی یا سند یک دفتر با متراژ 10 تا 15 را متر داشته باشد. مجوز پایان کار هم از شهرداری داشته باشد که تاییدیه تجاری بودن مکان است.» اما از آنجایی که پای مواد‌غذایی در میان است، شرایط ظاهری این دفتر هم مورد توجه است.
رییس اتحادیه بنکداران مواد‌ غذایی اضافه می‌کند: «کف سرامیک و دیوار سنگ شده از جمله شرایطی است که مامور اداره بهداشت به آن توجه می‌کند. چون بحث مواد‌غذایی است و عدم رعایت این مسائل تندرستی مردم را تهدید می‌کند.

این امر به‌صورت سرکشی بازرسان در طول دوره کاری هم بررسی می‌شود.» اداره بهداشت، آزمایش انگشت‌نگاری هم می‌گیرد و برای اماکن ارسال می‌کند. پس از تایید اماکن، جواب مثبت یا منفی آن برای اتحادیه ارسال می‌شود و اتحادیه جواز کسب را صادر می‌کند. حق عضویت سالانه هم برای هر عضو صنفی 100 هزار تومان است.

ریسک در بازاری لغزنده
آقاطاهر تهدیدهای عدم کسب سود و برگشت سرمایه در این بازار را کمتر از بازارهای دیگر می‌داند.  وی اینچنین استدلال می‌کند: «کسب سود در بازار مواد‌غذایی حرکتی آهسته دارد و بنابراین در کوتاه‌مدت جواب نمی‌دهد.

اگر کسی به دنبال به دست آوردن سود در کوتاه‌مدت است بهتر است وارد این بازار نشود، اما از آنجایی که مواد‌غذایی در زمره نیازهای اولیه و اساسی انسان قرار می‌گیرند، همیشه خریدار دارند.

شاید سرمایه سریعا چندین برابر نشود، اما بعد از چند سال سود مناسبی نصیب صاحبان سرمایه‌گذاری خواهد کرد.» این فعال بازار البته جمله تکان‌دهنده‌ای را اضافه می‌کند: «در بازار مواد‌غذایی اگر کسی انصاف را رعایت کند، هیچ‌گاه سودهای چندین میلیونی نصیبش نمی‌شود.»

فعالان بازار
قاسمعلی حسنی، عضو هیات‌رییسه اتحادیه تهران و از فعالان این حوزه به «فرصت امروز» می‌گوید: «هیچ‌کسی فی‌البداهه نمی‌تواند بنکدار شود، زیرا ورود به این حوزه نیاز به تجربه و سرمایه بسیار زیادی دارد.یا باید شغل خانوادگی او باشد یا با کسی شریک شود.»
حسنی دلیل این امر را متغیر بودن قیمت مواد‌غذایی و امکان گران‌فروشی به شخص بی‌تجربه می‌داند. 

وی معتقد است شخص بی‌تجربه حتما ضرر خواهد کرد، حتما جنس گران به او خواهند فروخت و فروش بالایی هم نخواهد داشت، ولی اگر با سرمایه بسیار بالا وارد شود، بعد از 2 الی 3 سال و پشت‌‌سر‌گذاشتن ضرر و زیان‌های اولیه می‌تواند به برگشت سرمایه و سوددهی در این بازار امیدوار باشد. 

وی درمورد میزان موفقیت سرمایه‌گذاری در این حوزه می‌گوید: «بنکداری چندین رسته دارد. بعضی‌ها تک‌محصولی کار می‌کنند مثلا فقط خرما، فقط برنج، فقط چای و غیره.

بعضی از افراد هم مجموعه‌ای از محصولات را ارائه می‌کنند که برای شروع هرکدام سرمایه متفاوتی لازم است.»
وی شروع بنکداری تک‌محصولی را با 200میلیون تومان امکان‌پذیر می‌داند. یعنی هزینه‌ای که تنها برای خرید کالا صرف می‌شود.

مثلا برای خرید 20 تن برنج حداقل باید 200‌میلیون هزینه کرد. البته وی این نوع سرمایه‌گذاری را در حد خرده‌فروشی می‌داند و معتقد است: «این شخص دیگر عمده‌فروش محسوب نمی‌شود.

برای بنکداری مجموعه‌ای حداقل 500میلیون تومان هزینه برای خرید کالا لازم است.»  عضو هیات‌رییسه اتحادیه تهران اضافه می‌کند: «اجاره انبارهای مواد‌غذایی هم هزینه دیگری در این بازار است.

انبارهای عمومی به ازای حجم یا وزن کالا هزینه دریافت می‌کنند. مثلا اگر کارتن باشد برای هر کارتن 200 تا 300 تومان دریافت می‌شود.»  احمد مومنی، عمده‌فروش و واردکننده روغن است.

وی که کمتر از 40 سال سن دارد در مورد میزان و زمان برگشت سود در این بازار به «فرصت امروز» می‌گوید: «بازار مواد‌غذایی بازار کالای اساسی مردم است.

بنابراین همیشه مشتری دارد، اما یک مسئله مهم در این میان تغییر سبک زندگی است.

مردم دیگر هر چیزی را به‌عنوان مواد‌غذایی مصرف نمی‌کنند. ویژگی‌های سلامت‌بخشی آن برایشان مهم است. من روغن با کلسترول پایین از ترکیه و ایتالیا وارد می‌کنم و با وجود قیمت بالایی که دارد، فروش بسیار بالایی داشته است.

در حالی که افراد بسیاری ممکن است روغن معمولی خود را نتوانند بفروشند.»  این واردکننده در ادامه در مورد موفقیت خود در بازار اضافه می‌کند: «پدرم بیش از 40 سال در این بازار سابقه دارد و مکان و سرمایه اولیه را هم او در اختیار من قرار داد، اما من شیوه‌های مدیریت نوین فروش و بازاریابی را آموخته‌ام و با دانش جدید در این بازار وارد شده‌ام که فکر می‌کنم از دلایل موفقیت من بوده است.»  این فعال بازار در ادامه مهم‌ترین مشکلات این بخش را مشکلات مربوط به تحریم‌های اخیر می‌داند.
وی اضافه می‌کند: «باز کردن ال‌سی و ثبت خرید یکی از مهم‌ترین مشکلات ما بوده است.

از طرفی گاهی واردات بعضی مواد ممنوع می‌شود و این در حالی است که تاجر ممکن است از چندین ماه قبل قراردادهای خود را بسته و هزینه‌ها را هم پرداخت کرده باشد. در این صورت ضرر و زیان بسیاری متوجه تاجر می‌شود که از حمایت دولتی هم برخوردار نیست.»