حباب بازار مسکن ایران تخلیه شد؟

المانیتور با اشاره به افت ۱۴.۳ درصدی قیمت مسکن در ایران طی سال گذشته نوشت: این کاهش تا حدی ناشی از ترکیدن حبابی بود که بین سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۲ ایجاد شده بود و سوال اینجاست که آیا امسال نیز قیمت مسکن کاهش می‌یابد؟ به گزارش تسنیم، المانیتور طی گزارشی نوشت: بخش‌های خانه‌سازی و ساخت‌و‌ساز هم از نظر ایجاد فرصت‌های شغلی و هم از جهت ترکیب حضور سرمایه، برای اقتصاد ایران از اهمیت قابل توجهی برخوردارند. سلامت بخش ساخت‌و‌ساز که حدود 5درصد تولید ناخالص داخلی کشور را به خود اختصاص می‌دهد، یکی از شاخص‌های چشم‌انداز کلی اقتصاد کشور به شمار می‌رود. اما تغییرات اخیر در قیمت املاک موجب افت سرمایه‌گذاری در این بخش مهم شده و به‌خصوص با توجه به این واقعیت که توافق احتمالی هسته‌ای می‌تواند مسیر را برای یک حرکت اقتصادی نو در ایران هموار سازد، تردیدهایی را در مورد آینده چنین سرمایه‌گذاری‌هایی به وجود آورده است.

از نظر تاریخی، سرمایه‌گذاری در بخش مسکن یک استراتژی بدون خطر در اقتصاد ایران محسوب می‌شده است. به دلیل افزایش تقاضا و گرایش به سمت سرمایه‌گذاری در دارایی‌های قابل لمس، بازار املاک در ایران تا سال 2012، یک‌سود تضمین شده را برای سرمایه‌گذاران ترسیم می‌کرد. با این حال، از تابستان 2013، یک کاهش واقعی بی‌سابقه در قیمت مسکن تجربه شد. براساس آمارهای رسمی، قیمت مسکن در 12 ماه منتهی به 20 مارس، 14.3 درصد کاهش داشت. تحلیل دقیق این پدیده نشان می‌دهد که بیشترین کاهش در تهران اتفاق افتاده است. در بین مناطق بیرون از استان تهران، 14 استان شاهد کاهش قیمت‌ها بودند، درحالی‌که 15 استان افزایش قیمت را تجربه کردند. در داخل استان تهران، پایتخت شاهد کاهش کلی قیمت بود، اما برخی مناطق اطراف تهران شاهد افزایش بودند. این نشان‌دهنده موثر بودن مهاجرت‌های داخلی در این تغییر قیمت‌هاست.

کاهش قیمت فعلی تا حدی ناشی از ترکیدن حبابی است که بین سال‌های 2005 تا 2012 ایجاد شده بود. مهم‌ترین و تنها عاملی که می‌توانست موجب تغییر معادلات در بخش مسکن ایران شود، کلید خوردن پروژه مسکن مهر بود. اما به گفته حسین عبده تبریزی، اقتصاددان و مدیرکل سابق بورس تهران، پروژه مسکن مهر نتوانست فشار بر واحدهای ساخت مسکن ارزان‌قیمت را کاهش دهد و موجب ایجاد یک طبقه‌بندی کاملا جدید در بازار مسکن ایران شد. سایر کارشناسان معتقدند پروژه مسکن مهر بیش از آنکه به سود اقشار کم درآمد باشد به سود دلالان تمام شد. اوج تورم در بازار املاک ایران در تابستان 2012 اتفاق افتاد و از آن موقع به بعد تحولات قیمت در بازار املاک و مسکن پایین‌تر از نرخ تورم سالانه بوده است. در سال 2013، در آستانه انتخابات ریاست جمهوری، مصطفی قلی خسروی، رییس اتحادیه مشاوران املاک گفت، 20درصد حباب در ارزش املاک در تهران وجود دارد.