رشد اقتصادی متداوم بیم ها و امیدها

اقتصاد ایران طی دهه های گذشته تلاش های بسیاری داشته و فرازوفرودهای متعددی را نیز از سر گذرانده است. با این وجود، شرایط کنونی ایران (خروج از تحریم ها) از طلایی ترین فرصت های این کشور برای رشد و پیشرفت اقتصادی طی سال های اخیر است.

آمارهای بانک جهانی و صندوق بین المللی پول در خصوص پیشرفت اقتصادی این کشور امیدوارانه به نظر می رسد. اما آیا این همه چیز است؟ در یک نگاه منطقی می توان چنین برداشت کرد که گرچه ایران در شرایط رو به رشد قرار دارد، اما رسیدن به رشد متداوم نیاز به تعامل سازنده بسیاری از ارکان زیرساختی اقتصاد این کشور دارد.

از زمان لغو تحریم ها تاکنون، رشد اقتصادی ایران مورد توجه بسیاری از وب سایت های خبری و تحلیلی قرار گرفته است. اما تازه ترین تحلیل ها عمدتا سمت وسویی آینده نگرانه دارند. این نگاه ها به این موضوع اشاره دارند که برای تداوم راه رشد اقتصادی به چه مولفه هایی نیاز است. بدون شک، یکی از پیش شرط های اساسی برای رشد اقتصادی ایران توجه به توسعه تعدادی از زیرساخت هاست.

تلاش و مقاومت نیاز های اصلی پیشرفت

نشریه بلومبرگ اخیرا با نگاهی به کارنامه دولت فعلی ایران، به بررسی روند پیشرفت اقتصادی این کشور طی سال های اخیر پرداخته است. براساس این گزارش گرچه در سال های 2012 و 2013 میلادی رشد اقتصادی ایران با ارقام 6.8 و 1.9درصد منفی بود، اما این رقم در سال 2014 به رغم وجود تحریم ها مثبت شد.

اکنون که بار سنگین تحریم ها از دوش دولتمردان ایرانی برداشته شده است، پیش بینی می شود در سایه رشد صادرات نفتی و افزایش درآمدهای دولت وضعیت رشد اقتصادی ایران نیز متزلزل نشود.

اما ایران برای رشد اقتصادی به برخی تلاش های مداوم اقتصادی نیز نیاز دارد؛ تلاش هایی که اغلب زیرساختی هستند. یکی از مهم ترین بخش های زیرساختی اقتصاد ایران، سیستم بانکداری کشور است.

مشارکت سیستم بانکداری و بازار سرمایه زمینه بهبود تامین مالی برای فعالیت های اقتصادی را فراهم می کند. همکاری سیستم بانکداری ایران با بانک های خارجی و تعامل موثر بین این کشور و کشورهای اروپایی از دیگر مواردی است که در رشد اقتصادی ایران بی تاثیر نخواهد بود.

از سوی دیگر یکی از برنامه های مهم اقتصادی ایران برای سال های آتی برنامه ششم توسعه است؛ برنامه ای که بخش مهمی از آن معطوف به رشد اقتصادی خواهد شد. برنامه ریزان و کارشناسان داخلی کشور ایران امیدوارند این برنامه زمینه رشد 8درصدی اقتصاد این کشور را فراهم کند. با این وجود تحقق این امیدواری چندان ساده نخواهد بود.

تاکید مقامات ارشد ایرانی و به طور اخص رهبری این کشور بر لزوم رعایت اصول اقتصاد مقاومتی، اکنون بیش از هر زمان دیگری مهم به نظر می رسد. درواقع بخشی از موفقیت اقتصادی این کشور به همکاری اقشار مختلف مردم با برنامه های مورد نظر دولت بستگی دارد. اما این همه شرایط نیست.

به نظر می رسد ایران در بخش مبارزه با فساد اداری و اجرایی نیز نیازمند تقویت زیرساخت هاست. گرچه تلاش های اخیر این کشور برای پیگیری حضور در FATF از دیگر مواردی است که می تواند در افزایش سلامت اقتصادی این کشور موثر واقع شود. تلاش برای کاهش نرخ تورم مورد دیگری است که همبستگی قابل توجهی با افزایش توان اقتصادی ایران خواهد داشت. تورم نیز یکی از مهم ترین مولفه های تاثیر گذار در سرعت رشد اقتصادی هر کشور است.

تلاش برای حفط آب و هوای آفتابی

نشریه اکونومیست با اشاره به لغو تحریم های بین المللی و گشایش افق های جدید تجاری و اقتصادی پیش روی ایران، بر لزوم حفظ موقعیت فعلی و دوری از هرنوع تنش و جنجال اقتصادی در ایران تاکید دارد.
 براساس نظر تحلیلگران این نشریه، حفظ شرایط پایدار در جو اقتصاد ایران، بسیار دشوارتر از رسیدن به این شرایط است.

گرچه ایران برای دست یافتن به موقعیت کنونی، از راه سخت و پر پیچ و خم مذاکرات بلند مدت با کشورهای1+5 عبور کرده، اما این مسیر در مقایسه با پرتگاه هایی که سر راه اقتصاد فعلی ایران قرار دارد چندان دشوار به نظر نمی رسد. به بیانی شفاف تر اقتصاد ایران در شرایط فعلی مانند کودکی نوپا است که با مراقبت و پرستاری، قادر به رشد و حتی شرکت در برترین میادین رقابتی خواهد شد. اما همین کودک نوپا، در شرایط نامناسب تمامی امتیازات رشد را از دست داده و به انفعال و انزوا خواهد رسید.لغو تحریم های ایران نوشدارویی است که گرچه در زمان خود اثراتی مثبت و انکارناشدنی داشت، اما اثر این نوشدارو دائمی نخواهد بود.

نگاهی به آمارهای جدید صندوق بین المللی پول نیز نشان می دهد چشم انداز مثبت اقتصاد ایران به ترسیم چارچوبی منظم برای پیشرفت و توسعه وابسته است؛ چارچوبی که می تواند نه تنها به صورت بلند مدت، بلکه به شکل میان مدت و براساس راهکارهایی مثل افزایش نرخ درآمدهای مالیاتی، تقویت بانک مرکزی، تک نرخی کردن ارز، توسعه زیرساخت های بخش خصوصی، افزایش صادرات غیر نفتی و. . . محقق شود.