صادرکنندگان به روسیه در مسیر بی‌اعتمادی

روسیه که ازتجارت با اتحادیه اروپا محروم شد، نگاهش را به اطراف معطوف کرد تا شاید جای خالی بازارش را با واردات از همسایه جنوبی پر کند و این همسایه همزمان با این تغییر خودش را برای تجارت با روسیه آماده می‌کرد. صادرکنندگان، بخش خصوصی و دولتی کشورمان خرسند از فرصت پیش آمده، بازار این کشور را بهترین می‌دانستند و برنامه‌ها و هدف‌های خوش آب و رنگی داشتند تا جایی که رییس اتاق مشترک ایران و روسیه هدف‌گذاری صادرات به این کشور را 3 میلیارد دلار عنوان کرد.

در سال گذشته هیات‌های متعددی از دو کشور با هم ملاقات کردند. ابتدا بر‌ای اینکه هرم تجاری خود را چیدمان کنند، اما کم‌کم به آنجا رسیدکه مشکلات و موانع تجاری را از میان بردارند؛ موانعی در حمل‌و‌نقل، کمبــود کــامیـــون‌های یخچال‌دار و تعرفه که موانع تجاری در اغلب مسیرهای تجارت بین‌المللی ایران برای تجار و بازرگانان بوده و هست اما آنچه که به گفته عضو هیات‌مدیره اتاق مشترک این دو کشور بزرگ‌ترین مانع سر راه تجار ایرانی به‌شمار می‌آید، مراودات بانکی و پولی است که صادرکنندگان را بی‌انگیزه و نا‌امید کرده است.

سیدفاطمه مقیمی در این‌باره به «فرصت امروز» می‌گوید: قول‌های زیادی به صادرکنندگان داده شد اما هنوز هیچ‌کدام عملی نشده است. عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران با بیان اینکه بسیاری از صادرکنندگان پول کالاهایی را که صادر کرده‌اند، هنوز دریافت نکرده‌اند و این کار آنها را برای انجام معاملات بعدی بی‌اعتماد کرده است، می‌افزاید: باوجود ارتباطاتی که آغاز شد و با تغییر فضایی که پیش آمد، انتظار می‌رفت در وضعیت ارزی تغییرات مثبتی حاصل شود اما هنوز هیچ نشانه‌ای از تغییر وضعیت بانکی و حوالجات بانکی دیده نمی‌شود. نایب رییس کمیسیون حمل‌و‌نقل و ارتباطات اتاق تهران به مشکل دیگری نیز اشاره دارد. وی می‌گوید: صدور روادید برای رانندگان کامیون‌ها همچنان با مشکل روبه‌رو است و در زمان طولانی و با هزینه بالا انجام می‌شود.

به گفته این فعال اقتصادی، چنانچه تغییراتی در وضعیت مالی و پولی میان دو کشور اتفاق نیفتد بازرگانان ایرانی بازاری را که سال‌ها و ماه‌ها برای شناسایی و ورود به آن و با رایزنی‌های متعدد به دست آوردند، از دست خواهند داد. از سوی دیگر، به نظر می‌رسد قائم مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت در اظهار نظری در این خصوص آب پاکی را روی دست صادرکنندگان ریخته تا شاید با ارزیابی، مذاکره و تعلل بیشتری به این بازار وارد شوند. خسروتاج گفته است که توسعه روابط تجاری و اقتصادی حرکتی یک شبه نیست. وی روسیه را بازار هدف برای صادرات مواد‌غذایی دانسته و مقررات قرنطینه و استانداردهای این کشور را با ایران که سال‌هاست با ضوابط اروپایی هماهنگ است، مغایر می‌داند و رفع این مشکلات را منوط به مذاکرات میان دو کشور عنوان کرده است. این مقام ارشد وزارت‌خانه صنعت، معدن و تجارت امیدوار است با مذاکرات گره از کار تجارت با روسیه بازشود و حل مشکلات صدور ویزا و مراودات بانکی را با انجام مذاکرات ممکن دانسته است.

روس‌ها و عدم آگاهی از مزایای تجارت با ایران

اما عضو هیات رییسه اتاق بازرگانی به این ماجرا نگاه دیگری دارد و رفتار روسیه را در این خصوص تاریخی و وابسته به شرایط اجتماعی- سیاسی کشورشان می‌داند. محمد حسین برخوردار با بیان اینکه در روسیه دولت به مثابه یک حزب است و گروه‌های مختلفی هم برای سیاست‌های کشور اظهارنظر می‌کنند، به «فرصت امروز» می‌گوید: آنها تا بخواهند این مسائل را رفع و رجوع کنند و به سیاست‌گذاری و برنامه مشترک برسند، زمان‌بر است. به گفته این فعال با سابقه اقتصادی، روس‌ها از الگوها و تفکرات بین‌المللی فاصله دارند و این مسئله یکی از اختلافات‌شان در حوزه تجارت با ایران است چرا که ایران جدا از مسئله تحریم‌ها به الگوهای بین‌المللی بسیار نزدیک و در حال تعامل با جهان است.

برخوردار ادامه می‌دهد: این نوع نگاه باعث شده که آنها منافع‌شان را در تجارت به خوبی نشناسند و اهمیت مراودات تجاری با همسایه‌ای مثل ایران را درک نکنند. این صاحب نظر در بخش صنعت در اتاق بازرگانی بی‌توجهی روس‌ها به قراردادهای ترجیحی و مبادلات پولی دو جانبه را از دلایل عدم آگاهی آنها به مزایای تجارت با کشورمان عنوان کرده و ادامه می‌دهد: آنها الان بیشتر می‌خواهند به سمت اروپا بروند و مایل به مراودات تجاری با آنها هستند چرا که فکر می‌کنند با این حرکت کمتر مورد تحریم و تعرض آنها قرار خواهند گرفت. محمدحسین برخوردار معتقد است ایران تلاش‌های بسیاری برای بهبود روابط تجاری میان دو کشور کرده است و چاره کار هم همچنان پیگیری، مذاکره و پیگیری است. وی می‌افزاید: ما باید تا حصول نتیجه پیگیری کنیم و صادرکنندگان نباید اجازه دهند برخورد غیر‌حرفه‌ای و دور از مهارت روس‌ها حضور آنها را در بازار این کشور کمرنگ کند، بالاخره آنها مزایای تجارت با کشورهای همسایه را درخواهند یافت.

به گزارش «فرصت امروز» استمرار نشست‌های تجاری میان روسیه و ایران در سال گذشته می‌تواند نشان از اهمیت توسعه تجارت میان این دو کشور باشد، هر چند که وعده‌ها برای حل مشکلات عملی نشد و موانعی که از ابتدا بر سر راه بود همچنان باقی مانده است. براساس آمار گمرک، در 11ماهه سال گذشته، 748هزار و 148 تن کالا به ارزش 263 میلیون و 450 هزار و 389 دلار از ایران به روسیه صادر شد. این گزارش می‌افزاید: در مدت یاد شده یک میلیون و 179 هزار و 599 تن کالا به ارزش 619 میلیون و 28 هزار و 399 دلار از روسیه به ایران وارد شد. این آمارها از کاهش صادرات ایران در سال 93 نسبت به سال گذشته خبر می‌دهد در حالی که با تحریم روسیه توسط اتحادیه اروپا این کشور بازار مناسبی برای کالاهای ایرانی برآورد شده بود. ایجاد بستری مناسب برای حضور بخش خصوصی و ایجاد شبکه بانکی موضوعاتی است که هر دو کشور در سال گذشته بر سر آن به توافق رسیدند. تجارت ایران با روسیه هم‌اکنون نزدیک به 1.5 میلیارد دلار است و پیش‌بینی می‌شود نتایج مثبت مذاکرات و برداشتن تحریم‌ها در سال جاری بر روند افزایشی این رقم و رسیدن به رقم هدف‌گذاری شده تاثیرات مثبتی بگذارد.