کوچ اجباری از وایبر به تلگرام

آمارها بیانگر آن است که تا به حال کاربران ایرانی از شبکه‌های اجتماعی استقبال خوبی داشته‌اند و با روی کار آمدن اپلیکیشن‌های پیام رسان موبایلی نیز این استقبال ادامه داشته است و میزان دانلود نرم‌افزارهای پیام رسان با‌ آی‌پی ایران همچنان رو به افزایش است. اما این روند همیشه با مخالفت‌هایی در کشور روبه‌رو بوده که در بعضی مواقع منجر به مسدود‌سازی بعضی از این خدمات شده است. اپلیکیشن وایبر نیز که با فراگیر شدن آن در کشور همیشه با انتقادات و موانعی روبه‌رو بود، طی چند هفته اخیر با کندی‌ها و قطعی‌های مکرر مواجه شد. این محدودیت دسترسی به وایبر که هیچ دلیل قطعی از سوی مسئولان برای آن ذکر نشده است، باعث شده که طی چند هفته اخیر کاربران وایبر به استفاده از اپلیکیشن تلگرام سوق پیدا کنند.

این درحالی است که طی سال گذشته از چند نرم‌افزار پیام‌رسان ایرانی رونمایی شد که طراحان آنها معتقدند این اپلیکیشن‌ها به‌راحتی می‌توانند از پس نیاز کاربران ایرانی برآیند و جایگزین مناسبی برای نمونه‌های خارجی باشند.فرزاد ذوالفقاری، طراح اپلیکیشن‌های تلفن همراه درباره عدم استقبال از پیام‌رسان‌های ایرانی به «فرصــت امروز» گفـت: اعتمادسازی مهم‌ترین علت عدم گرایش مردم به نرم‌افزارهای داخلی است و متاسفانه از نظر من کاربران ایرانی اعتماد چندانی به اپلیکیشن‌های ایرانی ندارند. وی افزود: بحث رمزنگاری و امنیت اطلاعات نیز که طی سال‌های اخیر اهمیت فراوانی پیدا کرده است در حوزه پیام رسان‌ها به علت انتقال اطلاعات شخصی و خصوصی کاربران اهمیت ویژه‌ای دارد و کاربران ایرانی به امنیت اطلاعات خودشان بسیار حساس هستند. 

این کارشناس درباره امنیت پیام رسان‌های داخلی گفت: بیشتر نمونه‌های داخلی از امنیت خوبی برخوردارند و بحث رمزنگاری در آنها به خوبی لحاظ شده است اما بعضی از آنها هنوز در این حوزه مشکلاتی دارند. این درحالی است که پیش از این بابک فرخی، مجری طرح نرم‌افزار پیام رسان بیسفون درباره امنیت این اپلیکیشن به «فرصت امروز» گفته بود: بیسفون از آخرین روش‌های روز دنیا استفاده می‌کند و الگوریتم آن طوری طراحی شده است که امنیت فراوانی را برای رد وبدل کردن پیام‌های خصوصی برای کاربران به وجود بیاورد.

چرا تلگرام؟

پس از فیلتر شدن اپلیکیشن «وی چت» موج جدیدی از ایرانی‌ها برای دانلود نرم‌افزار وایبر به وجود آمد و باعث شد تا وایبر به‌عنوان نخستین پیام‌رسان در بین کاربران ایرانی انتخاب شود. آمارها نشان می‌دهد پس از کند‌شدن وایبر نیز کاربران علاقه زیادی به استفاده از اپلیکیشن تلگرام پیدا کرده‌اند و روز به‌روز برتعداد کاربران تلگرام افزوده می‌شود. در حال حاضر آمارها نشان می‌دهد که ایران بعد از روسیه جایگاه دوم را در بین کشورهای جهان در استفاده از اپلیکیشن تلگرام دارد و هر روز بر کاربران این پیام‌رسان خارجی افزوده می‌شود. این درحالی است که طی ماه گذشته رتبه ایرانی‌ها در استفاده از اپلیکیشن وایبر رو به کاهش گذاشته است.

محمدرضا فلاح، کارشناس ارتباطات در گفت‌وگو با «فرصت امروز» علت گرایش کاربران ایرانی به تلگرام را فراگیر بودن آن دانست و اظهار کرد: مطمئناً اگر اپلیکیشن دیگری در بین مردم شهرت داشت، به جای تلگرام روی گوشی‌های مردم نصب می‌شد. وی افزود: البته تلگرام نسبت به خیلی از اپلیکیشن‌های هم‌نوع قوی‌تر و امن‌تر است و کارشناسان امنیتی زیادی تلگرام را یک سروگردن بالاتر از رقبا می‌دانند. فلاح درباره تفاوت امنیتی وایبر و تلگرام گفت: هردو اپلیکیشن تمامی اطلاعات کاربر را رمزنگاری می‌کند و در این زمینه تفاوتی بین این دو پیام‌رسان وجود ندارد اما تلگرام دارای ویژگی خاصی است که وایبر ندارد و آن این است که اگر مدیران شرکت تلگرام بخواهند به اطلاعات ردوبدل شده کاربران دسترسی داشته باشند، امکان مشاهده مکالمات وجود ندارد و تنها شما و فرد گیرنده امکان دیدن مکالمات را دارید ولی در وایبر اگر صاحبان آن بخواهند، به‌راحتی می‌توانند مکالمات رمزنگاری شده را شنود و مشاهده کنند. 

این کارشناس ارتباطات افزود: علاوه بر این تمامی کدهای مربوط به تلگرام به‌صورت مستقل در دسترس عموم است تا آن را از نظر امنیت مورد بررسی قرار دهند و از وجود هرگونه در پشتی (Backdoor) وغیره آگاه شوند. حال آنکه چنین امکانی به هیچ عنوان برای وایبر وجود ندارد و ممکن است ده‌ها حفره امنیتی داشته باشد که توسط افراد خرابکار مورد سوءاستفاده قرار گیرد.
وی ادامه داد: تلگرام دارای توضیحات مستند خوبی در مورد ساختار رمزنگاری‌ شده خود است، به‌گونه‌ای که افراد متخصص در زمینه امنیت دیجیتال با مشاهده آن از چگونگی تولید و نگهداری کلیدهای رمزنگاری بین کاربران مطلع می‌شوند.