نان سالم از سفره‌ها برداشته می‌شود؟

زمانی نان را قوت لایموت عامه مردم می‌نامیدند. یعنی غذایی که در دسترس همگان است و تمامی اقشار جامعه با آن توان سیر کردن شکم خود را دارند. در سال‌های اخیر زیر‌ نام قانون هدفمندسازی یارانه‌ها قیمت نان روند افزایشی گرفته و هر قرص نان (سنتی) از 200 به 1000 و حتی 1500 تومان نیز رسیده است. با این همه وزیر صنعت، معدن و تجارت هفته گذشته خبر گرانی دوباره نان در سال 94 را اعلام کرد و گفت که براساس قانون هدفمندسازی یارانه‌ها، قیمت نان باید به یک‌باره آزادسازی شود، اما به دلیل اینکه این موضوع از حساسیت برخوردار است، افزایش قیمت‌ها را به تدریج انجام می‌دهیم. با این تفاسیر در سال نو خورشیدی باید چشم به دهان مسئولان بدوزیم و افزایش قیمت چندباره نان را منتظر باشیم. 

بر‌ همین اساس و برای اجرای کامل قانون هدفمندسازی یارانه‌ها، از ابتدای اسفندماه سهمیه آرد یارانه‌ای نان‌های حجیم حذف شد. نان حجیم که به دلیل سلامت و بهداشت بیشتر قرار بود جایگزین نان‌های سنتی و فلت (مسطح) شود و در سبد خانوارها جای ‌گیرد اکنون با این مصوبه دولت چاره‌ای جز افزایش قیمت ندارد و شاید از دور رقابت بیرون رود.

***

گران شدن نان برای جلوگیری از رانت و قاچاق

محمدرضا نعمت زاده؛ وزیر صنعت، معدن و تجارت

حذف سهمیه آرد یارانه‌ای نان‌های حجیم (فانتزی) صحت دارد. البته هیچ مصوبه‌ای مبنی‌بر اینکه نان‌های صنعتی و حجیــم یـارانــه نگیرند، نداریم. در راستای اجرای قانون هدفمندسازی یارانه‌ها، 20‌درصد از یارانه نان‌های سنتی را نیز کاهش داده‌ایم. این کار کیفیت‌ را بالاتر می‌برد و منجر به رقابت بیشتر می‌شود. در تبصره 21 بند 3 قانون هدفمندسازی یارانه‌ها، دولت موظف است آزاد‌سازی یارانه‌ها را به‌صورت کامل انجام دهد، اما در بخش نان نمی‌توانیم عجولانه تصمیم بگیریم و به یک‌باره قیمت‌ها را آزادسازی کنیم. برای ایجاد رقابت بیشتر در ماه‌های گذشته دولت تصمیم به افزایش 20درصدی نان گرفت و آن را اجرا کرد.

با توجه به موضوع فسادآور بودن یارانه‌ها، پیش از اجرای قانون هدفمندسازی در سال 89، مصرف سالانه آرد کشور به 10 میلیون تن می‌رسید، اما پس از اجرای این قانون، مصرف آرد به هفت میلیون تن رسید. یعنی سه میلیون تن آرد قاچاق می‌شد که با اجرای قانون هدفمندسازی یارانه‌ها و اصلاح قیمت‌ها جلوی آن گرفته شد. یارانه فسادآور است و قاچاق آرد یکی از موارد آن به شمار می‌رود. برای افزایش قیمت نان تا پایان سال برنامه‌ای نداریم و تصمیم جدیدی در این زمینه نگرفته‌ایم و تا پایان اسفند‌ماه جاری قیمت‌ها تغییری نخواهد کرد و کسی حق ندارد به‌جز 20 درصدی که دولت مصوب کرده، افزایش قیمت داشته باشد. اما گران شدن نان در سال 94 قطعی است.

*سخنان وزیر صنعت در نشست خبری شورای گفت‌وگو

***

حذف یارانه نان‌های حجیمبا کدام توجیه؟

محمدجواد کرمی؛ رییس اتحادیه نان های حجیم و نیمه حجیم

سیاست‌های آزادسازی قیمت‌ها را مثبت می‌دانیم اما تبعیض میان بخش‌ها نادرست است. وقتی یارانه آرد یک بخش مانند نان‌های حجیم حذف می‌شود اما به بخش دیگر (نان‌های سنتی) سهمیه آرد تعلق می‌گیرد، رقابت ناسالم ایجاد می‌شود. ریزش و نشتی آرد از نانوایی‌های سنتی که سهمیه دریافت می‌کنند، رقابت سالم را از بین می‌برد و قاچاق و رانت به وجود می‌آورد. در این میان واحدهایی که سالم کار می‌کنند مشتری‌های خود را از دست می‌دهند و از دور تولید و رقابت کنار می‌روند، بنابراین دولت باید دست‌کم در این زمینه همه را به یک چشم نگاه می‌کرد و تفاوتی میان نان سنتی و حجیم قائل نمی‌شد. اگر هم یارانه‌ای می‌خواست بدهد باید به نان‌های حجیم و نیمه‌حجیم که سالم‌تر و بهداشتی‌تر هستند، تعلق می‌گرفت.

حذف سهمیه آرد یارانه‌ای از نانوایی‌های حجیم و نیمه‌حجیم، اتخاذ روشی نادرست است و در هیچ کجای دنیا نیز اتفاق نمی‌افتد که به واحدهای مدرن و تولیدکننده محصولات سالم یارانه ندهند، اما به نانوایی‌های سنتی که به گفته کارشناسان و مسئولان مربوطه، نان سالم تولید نمی‌کنند، سهمیه آرد دولتی بدهند! این چه عدالتی است که یارانه آرد تولیدکنندگان نان‌های سالم و بهداشتی باید قطع شود؟
گرچه ما با یارانه موافق نیستیم، اما تفاوت قائل شدن را هم مطلوب نمی‌دانیم. خواسته ما این است که اگر قرار باشد تفاوتی هم قائل شد کفه ترازو باید به سود تولید سالم و بهداشتی سنگین شود. شوربختانه این موضوع نه‌تنها در آرد سهمیه‌ای، بلکه در بخش مالیات‌ها و حق بیمه‌ها نیز صادق است. این مسائل موجب افزایش هزینه‌های تولید نان‌های حجیم و نیمه‌حجیم می‌شود و ما چاره‌ای جز افزایش قیمت‌ها نداریم. مشتری هم به دنبال کالای ارزان‌تر می‌رود و نتیجه اینکه مردم از مصرف نان سالم دور می‌شوند.

توجیه و بهانه مسئولان برای حذف یارانه‌های آرد به نانوایی‌های حجیم این است که می‌گویند این نان سفره مردم نیست! وقتی همه شرایط و حمایت‌ها برای تولید نان سنتی فراهم باشد، مردم و مصرف‌کننده هم به آن سمت می‌روند. شوربختانه مسئولان، ما را با نان‌های صنعتی اشتباه گرفته‌اند. نان صنعتی، بسته‌بندی و لوکس است، اما نان‌های حجیم و نیمه حجیم این‌گونه نیستند.

ما تولیدکننده بهترین نان از جمله نان سبوس‌داری هستیم که تمامی پزشکان و متخصصان به مصرف آن تاکید دارند. بنابراین اگر قرار به حمایت و یارانه‌های حمایتی باشد، نان‌های حجیم باید در اولویت قرار گیرند نه اینکه حذف شوند. این نان‌ها بدون جوش شیرین که برای سلامتی افراد بسیار خطرناک است، هستند و مانند نان‌های سنتی حرارت مستقیم نمی‌بینند و همچنین پروسه کامل تخمیر و پخت در مدت زمان مناسب انجام می‌شود. در سال 86 با مصوبه مجلس بودجه مناسبی به تولید نان سالم تخصیص یافت که تنها چند کارخانه نان صنعتی ساخته شد، اما شاید پول‌ها در جاهای دیگر خرج شد که نان سالم سر سفره مردم قرار نگرفت. دولت باید برای مصرف نان سالم توسط مردم حمایت و فرهنگ‌سازی کند.

***

افزایش قیمت نان فانتزی توجیه‌پذیر نیست

رحمت الله نوروزی؛ نماینده علی آباد کتول و عضو کمیسیون کشاورزی مجلس

حذف یارانه نان از سوی دولت نادرست است. نان قوت لایموت مردم است و نباید با حذف یارانه‌های آرد، قیمت آن را افزایش داد. برعکس دولت باید با افزایش یارانه آرد و نان، به اقشار کم‌درآمد و ضعیف کمک کند نه اینکه قیمت نان را افزایش دهد. در موضوع حذف سهمیه آرد نانوایی‌های حجیم و نیمه‌حجیم، باید اذعان داشت که دولت اگر می‌خواهد به نان یارانه بدهد، باید به هر دو بخش سنتی و حجیم، سهمیه آرد اختصاص دهد. حذف یک بخش از دریافت یارانه منجر به افزایش قیمت قوت غالب مردم می‌شود. همچنین نانوایی‌ها دیگر قدرت یا تمایلی برای تولید نان باکیفیت نخواهند داشت.

به هر روی افزایش قیمت نان توجیه‌پذیر نیست و دولت باید عرضه آرد یارانه‌ای را بدون کمترین وقفه‌ای به همه نانوایی‌ها انجام دهد و فرقی میان نان سنتی و فانتزی نگذارد. حذف سهمیه آرد نانوایی‌های فانتزی (حجیم و نیمه‌حجیم) رقابت میان نانوایی‌ها را از بین می‌برد و موجب عرضه نان‌های بی‌کیفیت به مردم می‌شود. این مسئله سلامت جامعه را به مخاطره می‌اندازد. نانوایی‌های سنتی در کنار نانوایی‌های حجیم و نیمه حجیم، ایجاد رقابت می‌کنند، اما دادن یارانه به یک بخش و حذف بخش دیگر این رقابت‌پذیری را از بین می‌برد. نتیجه اینکه افزایش قیمت نان در کشور به صلاح نیست و دولت در چنین شرایطی باید به نانوایی‌ها برای کاهش هزینه‌ها کمک کند و حمایت‌ها به این بخش را افزایش دهد تا از افزایش قیمت نان جلوگیری شود.

***

مردم به ارزان خریدن نان عادت کرده‌اند

محمد نظرنژاد؛ رییس اتحادیه نانوایان سنگکی

سوبسیدی که دولت به نان می‌دهد، کاهش یافته است. امسال 20 درصد از سهمیه آرد نانوایی‌های سنتی را حذف کردند، اما قیمت‌ها را پس از آن گران نکردند. اگر تمام نانوایی‌ها به سمت آزادپز بروند، شاید قیمت‌ها کمی افزایش یابد اما نان با کیفیت و استاندارد به دست مردم می‌رسد. با قیمت‌های کنونی، مردم در قبال پولی که می‌پردازند‌ نان‌های کوچک و بی‌کیفیت دریافت می‌کنند.

دولت در‌حال‌حاضر حدود 12 هزار میلیارد تومان سوبسید در بخش آرد و نان می‌پردازد و ادامه این کار برای دولت امکان‌پذیر نیست. اگر آزادسازی نان در کشور اعمال شود، هم کارخانه‌های آرد رقابتی خواهند شد و محصول بهتری به نانوایی‌ها می‌دهند و هم نانوایی‌ها مجبور می‌شوند نان باکیفیت به مردم تحویل دهند. بر همین اساس قرار است تـــا ابتـــدای تابستــان 94، تمامی نانوایی‌های سنتی نیز آزادپز شوند و نان‌های صنعتی‌و‌فانتزی نیز از ابتدای اسفندماه (93) سهمیه آردشان قطع شده و به سمت آزادسازی رفته‌اند. اکنون نان‌های سنتی مانند سنگک کیلوگرمی سه‌هزار تومان عرضه می‌شود که در مقایسه با قیمت کالاهای اساسی دیگر، قیمت بالایی نیست و نباید گفت که گران شده است. 

شوربختانه مردم به ارزان خریدن نان عادت کرده‌اند، اما فرهنگ مصرف درست آن را نمی‌دانند. نانوایی‌ها هم باید در پخت نان دقت بیشتری کنند البته آردهای یارانه‌ای از کیفیت لازم برخوردار نیستند و بخشی از آرد یارانه‌ای با گندم‌های دان مرغی مخلوط می‌شود، به همین علت نانواها هر چه دقت کنند هم نمی‌توانند نان مناسبی با این آرد نامرغوب تولید کنند.