تحلیل محتوای اقتصاد ایران در سال ۹۷ به روایت یک اقتصاددان

فرصت امروز: مرتضی ایمانی راد، اقتصاددان در کانال تلگرام مؤسسه اقتصادی بامداد نوشت: «اقتصاد ایران را از جنبه های مختلف می توان در سال ۹۷ مورد بررسی قرار داد. مثلاً عده ای روندهای غالب اقتصاد ایران را پیش بینی می کنند.»

در ادامه این یادداشت آمده است: «عده ای دیگر چالش های بنیادی یا به عبارتی دیگر موانع اقتصاد را نام می برند و تعدادی هم به ساختارها و نهادها می پردازند. یک شیوه دیگر در بررسی اقتصاد ایران مفهوم های اساسی است که اقتصاد کشور بر اساس این مفاهیم شکل می گیرد. مثلاً اگر شما مفهوم حسادت را در مورد یک شخص استفاده کنید، بخش قابل توجهی از شخصیت آن فرد را آشکار کرده اید. حال سوال این است که بدون عدد و رقم، چگونه می توان اقتصاد ایران با یک سری مفاهیم شناسایی کرد. یعنی یک جوری می خواهیم اقتصاد ایران را با یک سری مفاهیم کلیدی تحلیل محتوی کنیم.

از این نظر مفاهیمی که شمرده می شوند، مفاهیمی هستند که بر سیاستها، ساختارها، نهادها و متغیرها سایه می اندازند. یعنی بدون این مفاهیم اقتصاد ایران قابل شناسایی و تبیین نیست. این مفاهیم به قرار زیرند:

اول، امنیت - لازم است برای اینکه اقتصاد بتواند همراه با مشکلاتش، مشکل جدید ایجاد نکند نکات امنیتی در آن رعایت شود. افزایش تظاهرات کارگری، تضادهای سیاسی، اختلاف نظر های بیش از اندازه در حوزه سیاسی، احتمال شکل گیری مخالفت های سیاسی بیشتر، احتمال بالا در شکل گیری التهابات ارزی و مسائلی از این دست ایجاب می کند که اقتصاد ایران توام با ابزارهای امنیتی همراه شود.

دوم، کنترل - وقتی مسائل اقتصادی با روش های مرسوم و جاافتاده حل نشود و اگر چنین نگاهی وجود نداشته باشد، کنترل جایگزین مدیریت می شود.

سوم، تمرکز - برای کنترل بیشتر به تمرکز بیشتر نیاز است با تمرکز بهتر می توان جریانات اقتصادی را کنترل کرد. تمرکز شیوه های گوناگون دارد، ولی اقتصاد ایران نیاز جدی به تمرکز دارد. بنابراین کلیه سیاست هایی که نتیجه آن عدم تمرکز باشد، مثل خصوصی سازی، تقویت بازار، آزادی قیمت ها، تخصیص بهینه منابع و سیاست های مشابه، مورد استقبال دولت و حکومت قرار نخواهد گرفت.

چهارم، بقاء - وقتی در جامعه و اقتصاد موانع و چالش ها زیاد می شوند و وقتی این چالش ها به ابرچالش تبدیل می شوند و این چالش ها به حوزه های اجتماعی کشیده می شود، سیاست گذاری خیلی سخت می شود. در نتیجه نمی توان دست به ریسک زد و سیاست های رادیکال را اجرا کرد. در چنین فضایی سیاست ها به سمت حفظ وضع موجود میل پیدا می کنند.

پنجم، سیاست - در نتیجه به دلیل عوامل بالا سیاست مجبور است وارد اقتصاد شود و دخالت خود را بیشتر کند. این مفهوم را تحت عنوان تمرکز مطرح کردم. در نتیجه اقتصاد ایران در سال ۹۷ احتمال زیادی دارد بیش از سابق سیاسی شود.

ششم، تحریم - آرایش جدید کابینه ترامپ و رادیکال شدن آن و اعلام کره شمالی به همکاری با نظم جهانی و هم راستایی پیش بینی شده اروپا با آمریکا، همه یک پیام برای اقتصاد ایران دارد. این پیام هم این است که اقتصاد ایران به طور جدی در مواجهه با تحریم های بین المللی قرار خواهد گرفت و مدیریت این تحریم ها یکی از وظایف خطیر کابینه دوازدهم خواهد بود.

با توجه به مفاهیم برشمرده شده، می توان اقتصاد ایران را در سال ۹۷ ترسیم کرد و در این بستر دست به پیش بینی یا سرمایه گذاری و در مجموع به تدوین استراتژی های اثربخش برای بنگاه ها زد. به نظرم بی توجه به این مفاهیم به حرکت ما در سال ۹۷ ضربه خواهد زد.»