نگاهی به صادرات و واردات کشور

باید گفت بعد از بررسی حجم صادرات دلاری و حجمی یک کشور شاید مهم ترین موضوع تجارت خارجی آن نگاهی به شرکای تجاری آن باشد. چراکه تنوع موجود در مقاصد صادراتی علاوه بر آنکه توزیع کننده صادرات کشورها بوده از خطرات تمرکز بیش از حد به علت حوادث سیاسی، اقتصادی و طبیعی نیز می کاهد. در این خصوص بررسی آمار صادرات ایران در 11 ماهه اخیر نشان می دهد کشور عراق با ۹ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار واردات از ایران و سهم 19 درصدی ، ترکیه با ۶ میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار و سهم 14 درصدی ، امارات متحده عربی با ۵ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار و سهم 11 درصدی و هند با ‏یک میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار و سهم 4 درصدی عمده ترین مقاصد کالاهای صادراتی ایران حضور دارد. به عبارت دیگر این چند کشور سهم 76 درصدی از سبد ارزشی و سهم 74 درصدی از لحاظ حجم وزنی کالاهای صادراتی ایران دارند و سایر کشورهایی که ایران به آنان صادرات داشته سهم 11 میلیارد و 700 میلیون دلاری یا به عبارتی سهم 24 درصدی از ارزش دلاری صادرات و همچنین سهم 26 درصدی از صادرات وزنی ایران را به خود اختصاص داده اند.

با استدلالی مشابه در بررسی تمرکز مقاصد صادراتی، می توان همین الگو را برای بخش واردات کشور هم داشت و چه بسا دارای اهمیت بیشتری باشد. چراکه در صورت ایجاد محدودیت صادراتی، ایجاد بازارهای جدید برای صادرات در مقایسه با یافتن مبدا وارداتی مشابه، آسان تر بوده و یا حداقل تبعات اقتصادی کمتری داشته باشد. از این رو نگاهی به کشورهای عمده ای که ایران از آنان واردات دارد نشان می دهد واردات کشورمان از امارات متحده عربی با ۱۶ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار و سهم 31 درصدی در صدر مبادی وارداتی کشورمان قرار دارد. پس از امارات نیز چین با ۱۴ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار و سهم 27 درصدی در رتبه دوم، ترکیه با ۵ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار و سهم 10 درصدی رتبه سوم، هند با ۲ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار و سهم 5 درصدی رتبه چهارم و آلمان با یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار صادرات به ایران و سهم 3 درصدی در رتبه پنجم کشورهایی که ایران از آنان بیشترین واردات را طی 11 ماه اخیر داشته قرار دارد. در واقع این ۵ کشور از نظر وزنی 62.2 درصد و از نظر ارزشی 76 درصد از کل واردات کشور را دارا بوده و سایر کشورها با حجم 13 میلیارد دلار سهم 24 درصدی از کل واردات ایران را دارند.