دولت از سود پتروشیمی‌ها بهره کافی می‌برد

ایجاد زیرساخت‌های لازم برای توسعه صنعت پتروشیمی به منظور پایان بخشیدن به فروش نفت‌خام دغدغه کنونی نیست، اما با کاهش قیمت نفت‌خام در چند ماه اخیر، جذب سرمایه‌گذار به منظور توسعه پتروشیمی‌ از اهمیت بیشتری برخوردار شده است.

اما در این میان سخن‌های فراوانی برای سودهای بالای پتروشیمی شنیده می‌شود، به طوری که به گفته یکی از نمایندگان مجلس، برخی از واحدهای پتروشیمی سالانه 400‌میلیارد تومان سود می‌بردند، در حالی‌که مجموع هزینه اولیه احداث آنها 350 میلیارد تومان بود. بیشتر این سودها را به صاحبان پتروشیمی‌های کاملا خصوصی نسبت می‌دهند، از این رو، با سیدحمید حسینی که عضو هیات‌مدیره اتاق تهران و اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی، ‌گاز و پتروشیمی‌ و فعال بخش خصوصی است، درباره حقیقت این موضوع به گفت‌وگو نشستیم.

 ***

آقای حسینی، نقدهای متعددی از سودهای پتروشیمی‌ها شنیده می‌شود، چقدر این موضوع صحت دارد؟ آیا سودهای حاصله غیر‌واقعی است؟

همواره نسبت به سودهای بخش خصوصی در تمامی بخش‌‌ها حرف و حدیث زیاد است. اینکه هر پتروشیمی‌ چقدر درآمد دارد و چقدر از این درآمدها حقیقی است، موضوعی پنهان نیست، زیرا تمامی این مسائل در بورس موجود است. نکته اصلی در این زمینه که باید بیشتر از سود مورد توجه قرار گیرد، ارزش افزوده‌ای است که توسط این صنعت عاید کشور می‌شود، زیرا نفت‌خامی که قرار بود با حداقل قیمت به فروش برسد توسط پتروشیمی‌ها چندین برابر ارزش می‌یابد. پنج درصد از نفت‌خام در پتروشیمی‌ها سرمایه‌گذاری می‌شود، اما20 میلیارد دلار ارزش افزوده ایجاد می‌کند. این موضوع ضرورت توجه به پتروشیمی‌ها را کاملا توجیه اقتصادی می‌کند. هر چقدر پتروشیمی‌ها توسعه یابد و هر میزان که تولیدات آن افزایش یابد و در داخل یا خارج کشور مورد فروش قرار گیرد، به همان میزان مالیات به دولت پرداخت می‌شود. دولت یا وزارت نفت کار با بها دادن به این صنعت بیشتر خود سود می‌برد.

بسیاری از نقدها برای سوخت ارزانی است که در اختیار پتروشیمی‌ها قرار می‌گیرد، به‌طوری‌که مسئولان وزارت نفت معتقدند، این سوخت ارزان پتروشیمی‌ها را تنبل بار آورده، نظر شما در این باره چیست؟

این گفته نه از سوی دولت، نه از سوی نمایندگان مجلس، هیچ‌گاه پایه و اساس منطقی نداشته است. بله، سوخت ارزان به پتروشیمی‌ها ارائه می‌شود، اما اگر این سوخت قرار باشد به خارج از کشور صادر شود، آیا هزینه انتقال آن نباید لحاظ شود. بدون شک، این حق هر ایرانی است که از منابع موجود در کشورش به خوبی بهره گیرد. چه اشکالی دارد که این سوخت از دید آقایان ارزان در اختیار بخش‌خصوصی قرار گیرد؟ حتما باید خارجی‌ها از منابع کشور بهره ببرند؟ چه ایرادی دارد بخش خصوصی که میلیاردها تومان سرمایه خود را برای این کشور سرمایه‌گذاری کرده است، از سوخت ارزان و سود بالا بهره گیرد؟ مگر این سود تنها در اختیار بخش‌خصوصی قرار می‌گیرد؟دولت و وزارت نفت نیز به قدر کافی از ارزانی سوخت بهره خود را می‌برند.

با این اوصاف می‌توان پتروشیمی‌ها را یک صنعت سودآور دانست؟

سودآور بودن برای تمامی پتروشیمی‌ها نیست، بیشتر پتروشیمی‌هایی سود می‌برند که سوخت آنها گاز باشد نه مایع. اما مسئله مهم‌تر در این باره این است که ایجاد پتروشیمی هزینه زیادی دارد، فردی که یکباره میلیاردها تومان سرمایه خود را برای این صنعت اختصاص می‌دهد، باید درآمد خوبی نیز داشته باشد. از سویی، هر پتروشیمی‌ بعد از چند سال از کیفیت اولیه خود فاصله می‌گیرد. بهتر است هر فرد مسئولی که چرتکه سودهای پتروشیمی‌ها را می‌اندازد به این موارد نیز توجه کند. سهامداران فرصت زیادی برای بهره‌برداری ندارند.

براساس اطلاعات موجود 60 درصد از پتروشیمی‌ها شبه‌دولتی هستند و بیشترین سود متعلق به آنهاست نه بخش‌خصوصی آیا لازم نیست که شفاف‌سازی شود؟

این گفته حقیقت دارد. بهترین پتروشیمی‌ها متعلق به سازمان و نهادهای عمومی است که به نوعی از آنها به شبه‌دولتی یاد می‌شود، البته بیشتر بخش بازنشستگی سهامدار است. اعتقاد من این است که صنعت پتروشیمی‌ در کشور رونق یابد تا سهم ایران در دنیا افزایش یابد. اینکه بخش خصوصی واقعی پای کار باشد یا شبه‌دولتی آن‌قدرها مهم نیست همین‌که بتوانیم ارزش افزوده را افزایش دهیم، ارزشمند است.

صحبت از رانت در پتروشیمی‌ها می‌شود، نظر شما در این باره چیست، به‌ویژه که نمایندگان مجلس بیشتر به این مسئله تاکید دارند؟

باید از نمایندگان پرسید، منظور شما از رانت چیست؟ و چقدر از وضعیت پتروشیمی‌ها مطلع هستند؟ آیا می‌دانند که اوج کار و سود هر واحد پتروشیمی‌ چه زمان و چند سال است؟ اطلاعی از میزان سهم حقیقی بخش واقعی خصوصی دارند؟ کشور در چند سال اخیر در بخش پتروشیمی رشد خوبی داشته است و به دلیل بالا رفتن میزان دوصادرات پتروشیمی نیز موفقیت‌های زیادی متوجه کشور شده است. بسیاری از نمایندگان تمایل دارند شهرشان حتما پتروشیمی‌داشته باشد.