میزان عوارض خروج از کشور بر چه اساسی تعیین می شود؟

هر مسافری که با گذرنامه ایرانی سفر می کند، برای خروج از مرزها باید عوارضی موسوم به عوارض خروج از کشور بپردازد. در واقع، همه شهروندان دارای گذرنامه ایرانی برای ترک وطن و سفر به کشورهای دیگر باید مبلغی را هزینه کنند. فرقی نمی کند که سفر خارجی تان هوایی است یا زمینی؛ در هر حال باید این عوارض را بپردازید و بعد از کشور خارج شوید. مبلغ عوارض در طی سال ها متغیر بوده و نرخ و اندازه ثابتی نداشته است. پرسش اینجا است که قیمت عوارض خروج از کشور بر چه اساسی و چطور تعیین می شود؟ 

عوارض خروج از کشور در یک نگاه

در حوالی سال ۱۳۶۴، مجلس و شورای نگهبان اعلام کردند که هر مسافر باید برای خروج از ایران عوارضی بپردازد. هدف از دریافت چنین چیزی توسعه گردشگری بود. مبالغ دریافتی هم برای توسعه گردشگری به خزانه دولت می روند. 

مسافران مقاصد خارج از کشور در زمان خرید بلیط هوایی یا زمینی هم مالیات های ارزش افزوده پرداخت می کنند. با این حال، باز هم پرداخت عوارض خروج در کشوری مانند ایران یا ترکیه اجباری است. 

چه کسانی قیمت عوارض خروج از کشور را مشخص می کنند؟

شیوه تعیین این عوارض چیست؟ دولت هر سال در زمان اعلام بودجه سالانه، مبلغ لازم برای پرداخت عوارض خارج شدن از کشور را هم مشخص می کند. هیئت دولت با در نظرگرفتن عوامل مختلفی مانند تورم سالیانه دست به تعیین قیمت عوارض خروج از کشور می زند. 

بعد از تعیین نرخ از سوی دولت، کمیسیون اقتصادی در مجلس برای تصویب آن تصمیم گیری می کند. زمانی که کمیسیون موافقت خود را اعلام کرد هم طرح در اختیار وزارت اقتصاد و دارایی قرار می گیرد. 

در نهایت هم سازمان امور مالیاتی کشور موظف می شود که مبلغ تصویب شده را از مسافران مقاصد خارجی دریافت کند. مبالغ دریافتی از مسافران هم به حساب خزانه داری کل کشور روان می شود. 

دولت ادعا دارد که این مبلغ صرف توسعه گردشگری و رسیدگی به شهرهای مرزی می شود. مبلغ دریافتی برای تمام مرزهای کشور یکسان است و همه مسافرانی که راهی خارج از مرز هستند، باید آن را بپردازند. 

عوامل اثرگذار بر تعیین قیمت عوارض خروج از کشور 

همان طور که پیش تر هم اشاره شد، دولت اقدام به تعیین قیمت عوارض خروج می کند. عواملی هم در تصمیم گیری اش نقش دارند. برای نمونه، تورم سالیانه می تواند باعث افزایش نرخ مذکور شود. شرایط اقتصادی کشور و وضعیت بودجه سالانه هم در تعیین مبلغ عوارض نقش مهمی دارند. 

برای مثال، در زمان شیوع بیماری کرونا سفرهای خارجی به شدت کاهش پیدا کردند یا حتی شمارشان به صفر رسید. در چنین اوضاعی یا در زمانی که بودجه سالانه دچار کسری شدید است، هیچ بعید نیست که دولت مبلغ عوارض و مالیات های مختلف را برای جبران تغییر بدهد. 

در واقع، درست است که عواملی مانند تورم و متغیرهای اقتصادی دیگر روی تعیین نرخ عوارض اثرگذار هستند اما باز هم نمی توان شیوه دقیقی برای تعیین مبلغ عوارض در نظر گرفت. این تصمیمی است که دولت می گیرد و جزئیاتش آن چنان مشخص نیست. در هر حال، عوامل اقتصادی خرد و کلان متنوع روی تعیین نرخ عوارض اثر می گذارند. 

قیمت عوارض خروج از کشور چقدر است؟ 

میزان مبلغی که دولت با درنظرگرفتن عوامل مختلف در هر سال، به عنوان قیمت عوارض خروج از کشور تعیین می کند و هر مسافر می پردازد، وابسته به این است که برای بار نخست سفر می کنید یا خیر. ضمن اینکه مبلغ پرداختی برای سفرهای سیاحتی و زیارتی متفاوت است. در واقع، بسامد سفر به خارج از مرزها و نوع سفر (سیاحتی یا زیارتی) در تعیین مبلغ لازم برای پرداخت عوارض نقش دارند. 

در سال ۱۴۰۱ هم مبالغ دریافتی برای این عوارض به این شرح هستند: 

• مبلغ عوارض برای نخستین سفر هر فرد ۴۰۰ هزار تومان است.
• عوارض پرداختی برای دومین و سومین سفر هر فرد بهترتیب ۶۰۰ و ۸۰۰ هزار تومان است. 
• مبلغ عوارض برای نخستین سفر حج (عمره و تمتع) هر مسافر ۱۳۲ هزار تومان است.
• قیمت عوارض خروج از کشور برای دومین و سومین سفر حج (عمره و تمتع) بهترتیب ۱۹۸ و ۲۶۴ هزار تومان است. 
• مبلغ عوارض برای نخستین سفر هرکس به عتبات عالیات ۳۷ هزار و ۵۰۰ تومان است. 

عوارض خروج از کشور را چگونه پرداخت کنیم؟

مسافران می توانند عوارض خروجشان را به طور حضوری یا آنلاین پرداخت کنند. برای پرداخت حضوری نیاز به مراجعه به بانک ملی یا استفاده از دستگاه های خودپرداز آن وجود دارد. امکان پرداخت مبلغ در فرودگاه و از راه دستگاه های خودپرداز غیرنقدی موجود در آن هم هست. به لطف روش های پرداخت غیرحضوری نحوه پرداخت عوارض خروج از کشور دشوار و زمان بر نیست. 

برای پرداخت آنلاین می توانید از اپلیکیشن پرداخت عوارض خروج استفاده کنید. اپلیکیشن ایوا و پیام رسان بله در این زمینه حاضر هستند و به شما برای پرداخت بی دردسر عوارض کمک می کنند. در روش های اینترنتی و آنلاین، پرداخت از راه مراجعه به وبسایت بانک ملی و سامانه سداد هم ممکن است. 

در آخر 

عوارض کشور راهی برای تأمین بودجه دولتی برای توسعه گردشگری اعلام می شود. مبلغ آن هم در طی سالیان مختلف متغیر بوده و نرخ ثابتی ندارد. برای سفرکردن به کشوری دیگر باید حواستان به پرداخت این عوارض باشد. قیمت عوارض خروج از کشور هم که از سوی هیأت وزرای دولت مشخص می شود. نرخ این عوارض براساس عوامل مختلف از جمله تورم سالانه تغییر می کند. 

بسیاری از مسافران از پرداخت چنین عوارضی استقبال نمی کنند و معتقدند که دریافت مالیات و عوارض در زمان تهیه بلیط کافی است. در هر حال، برای خروج از کشور بنا به اینکه مقصدتان زیارتی است یا سیاحتی، باید حتما عوارضتان را بپردازید. ضمناً اینکه بار نخستی است که سفر می کنید یا خیر، اهمیت دارد.

نظر شما درباره قیمت عوارض خروج از کشور چیست؟ چقدر این هزینه را عادلانه می دانید؟