انتخاب بهترین‌ها برای تبادل تکنولوژی

پس از توافق هسته‌ای میان ایران و گروه 5+1 و مطرح شدن لغو تحریم‌های اعمال شده علیه ایران، بحث واردات کالاها و محصولات مختلف به کشور مطرح شده است و در این خصوص موضوعات مختلفی عنوان می‌شود. این در حالی است که بخشی از تحریم‌ها شامل واردات برخی کالاها و خدمات به کشور می‌شد و حال که در آستانه لغو تحریم‌ها قرار داریم، کشورمان می‌تواند انواع کالاها و خدمات را وارد کشور کند. اما با توجه به اینکه بخشی از تحریم‌ها شامل واردات تکنولوژی و دانش فنی می‌شد، طبیعی است که در شرایط پساتحریم واردات تکنولوژی به کشور به شکل ساده‌تری قابل انجام خواهد بود.

در واقع شرایط تحریم موقعیتی بود که به موجب آن متوجه شویم در چه زمینه‌هایی کمبود تکنولوژی داریم و در کدام تکنولوژی‌ها ضعیف هستیم و چرا تحریم‌ها میزان تولید را کاهش داده است؟ یکی از علل کاهش تولید به نبود و فقدان تکنولوژی مربوط می‌شود، پس مشخص است که در زمان تحریم به چه تکنولوژی‌هایی نیاز داشتیم و تعیین می‌کند که باید چه تکنولوژی‌هایی را وارد کنیم که صنعت و بخش تولید را فعال کند. در واقع باید به‌گونه‌ای عمل کنیم که اگر چنانچه مجددا تحریمی پیش آمد، کارخانه‌های تولیدی در زمینه تکنولوژی و ماشین‌آلات درمانده نشوند.

نخستین موضوع این است که در شرایط پساتحریم با استفاده از تجاربی که کسب کرده‌ایم، بدانیم در مورد تکنولوژی و دانش فنی چه می‌خواهیم. باید بدانیم که چه می‌خواهیم تا وابسته و مصرف‌گرا نشویم، زیرا مصرف‌گرایی یکی از وضعیت‌های بسیار بدی است که ممکن است رخ دهد. در هشت سال گذشته محدودیت‌هایی برای ایران وجود داشت و بخشی از پول‌های نفت کشورمان در دست کشورهایی بود که علاقه نداشتند تکنولوژی و دانش فنی را در اختیار ما بگذارند و در پی این بودند تولیدات خود را به ما بدهند. در واقع در شرایط تحریم این کشورها در جهت پیشرفت صنعت و تکنولوژی هیچ‌گونه همکاری با ما نکردند و اگر تاکنون نیز در زمینه تکنولوژی و دانش فنی توانسته‌ایم خوداتکایی‌هایی را داشته باشیم، به دلیل سعی و همت تلاشگران معتقد به کشور بوده است. البته عدم امکان واردات برخی تکنولوژی‌ها سختی‌هایی را به کشورمان تحمیل کرد. در شرایط پساتحریم برای واردات تکنولوژی نباید تعجیل کنیم و بدانیم که نیازمند واردات کدام نوع از تکنولوژی‌ها هستیم.

در حال حاضر گروه‌های مختلف تجاری از کشورهای مختلف مشغول رفت‌و‌آمد به ایران هستند و باید طی جلسات و مذاکرات با این هیأت‌های تجاری مشخص شود که آیا این کشورها به دنبال فروش تولیدات و محصولات خود هستند یا تمایل دارند تکنولوژی و دانش فنی مورد نیاز ما را در اختیارمان بگذارند تا تولیدات ایران بهبود یابد و افزایش راندمان و بهره‌گیری از مواد اولیه رخ بدهد. اگر شرکت‌هایی در زمینه تکنولوژی فعال باشند و علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری باشند که ما با برند آنها تولید صادرات‌محور داشته باشیم، بسیار اتفاق خوبی است.

نظر من این است که باید به توانمندی‌های خود در زمینه تکنولوژی و دانش فنی باور داشته باشیم و درصدد واردات تکنولوژی‌هایی باشیم که در جهت ترقی کشور مورد نیاز است و نباید نگاه ما به درآمدهای آنی و به‌صورت واسطه‌گری باشد. در شرایط پساتحریم اگر کشورهایی آمادگی خود را برای واردات انواع تکنولوژی اعلام کنند، باید بستر لازم را برای آنان فراهم کنیم تا بتوانند آنچه را در اختیار دارند در کشور ما عرضه کنند. قطعاً این واسطه‌گری سود زیادی خواهد داشت اما به نفع کشور نیست و باعث ترقی و توسعه کشور نخواهد شد. لذا باید از بین گروه‌هایی که برای مراوده تجاری به کشورمان می‌آیند، برای تبادل تکنولوژی و دانش فنی بهترین‌ها انتخاب شوند تا این شرکت‌ها در زمینه تکنولوژی‌های نوین در ایران سرمایه‌گذاری کنند. در واقع باید تکنولوژی‌هایی وارد کشور شود که در نهایت منجر به افزایش کیفیت محصولات و کالاها، تولید صادرات‌محور و ارتقای بهره‌وری شود، زیرا در سال‌های اخیر کیفیت پایین تولیدات و محصولات، یکی از موضوعات بسیار آزاردهنده بوده که هم تولیدکنندگان و هم مصرف‌کنندگان را درگیر خود کرده است.

اما نکته‌ای که باید به آن توجه داشته باشیم که در دنیای امروز و با توجه به اهمیت رقابت، امکان دسترسی به کالای با کیفیت و ارزان برای مشتریان و مصرف‌کنندگان از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است و بنابراین باید تکنولوژی‌هایی وارد کشور شود که بتواند این شرایط را به وجود آورد. مشخص است که اگر در مواردی بتوانیم به جای ماشین‌آلات، دانش فنی و تکنولوژی مربوط به ساخت این ماشین‌آلات را وارد کنیم می‌تواند برای کشور بسیار مفید باشد. البته این موضوع در مورد تمام صنایع صدق نمی‌کند اما در مورد بخشی از صنایع این امکان وجود دارد.

* فعال حوزه خدمات فنی و مهندسی