سیم‌کارت کودک؛ خوب یا بد؟

اختصاص سیم‌کارت به افراد زیر 18 سال ماجرای طول و درازی است که سال‌هاست برای آن تدابیری اندیشیده می‌شود و بعد از اجرا مخالفانی ظاهر شده و جلوی آن را می‌گیرند. سال 91 بود که یکی از اپراتور‌های تلفن همراه اقدام به توزیع سیم‌کارت‌های موسم به «دانش»‌ در برخی مدارس کشور کرد. این سیم‌کارت‌ها که به‌صورت رایگان به دست دانش آموزان متقاضی می‌رسید دارای ۲۰۰ پیامک رایگان و ۲۰ دقیقه مکالمه رایگان درون شبکه نیز بود. 

چندی پس از ارائه این سیم‌کارت‌ها در بعضی مدارس حسن رضوانی، معاون وقت سازمان تنظیم مقررات با اشاره به توزیع سیم‌کارت تلفن همراه در مدارس کشور که به دلیل مخالفت نهادهای نظارتی و نیز وزارت آموزش و پرورش متوقف شده است، اظهار داشت: سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی براساس طرح پلیس فتا به ارائه پیشنهادی به اپراتورهای تلفن همراه اقدام کرده است که براساس آن سیم‌کارت‌های مختص دانش آموزان و کودکان عرضه شود که تنها قابلیت دریافت و تماس با والدین و نیز شماره‌های اضطراری و ضروری را داشته باشد. 

وی با تاکید براینکه طبق قوانین موجود کشور واگذاری سیم‌کارت به افراد زیر 18 سال ممنوع است، گفته بود: هم‌اکنون واگذاری سیم‌کارت‌های موسوم به «‌دانش»‌ در مدارس کشور متوقف شده است اما باید تلاش صورت گیرد که استفاده از موبایل در میان کودکان و نوجوانان در صورت لزوم، ضابطه‌مند باشد.   رضوانی با اشاره به برنامه‌های نظارتی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در مورد عملکرد اپراتورهای موبایل در این زمینه تاکید کرد: نظارت بر واگذاری ضابطه‌مند سیم‌کارت و احراز هویت مالکان با توجه به شرایط سنی از جمله مسائلی است که از سوی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی مورد توجه قرار گرفته است.  

معاون وقت سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی با اشاره به تبعات اجتماعی ناشی از واگذاری بی‌ضابطه سیم‌کارت در میان کودکان و نوجوانان و نبود نظارت بر استفاده ازاین سیم‌کارت‌ها که از سوی پلیس فضای تبادل اطلاعات به دفعات تاکید شده است، خاطرنشان کرده بود: با ارائه سرویس سیم‌کارت‌های مختص تماس‌های اضطراری از سوی اپراتورها بسیاری از مشکلات در این زمینه حل خواهد شد حتی شواهد نیز نشان می‌دهد که اپراتورها به ارائه این سرویس تمایل دارند.  اما حالا پس از گذشت دو سال ونیم از این ماجرا بار دیگر زمزمه‌هایی از سوی سازمان تنظیم مقررات برای واگذاری سیم‌کارت مختص کودکان و نوجوانان شنیده می‌شود. 

دو روز پیش معاون سازمان تنظیم مقررات ارتباطات از الزام اپراتورهای موبایل به ارائه سیم‌کارت‌های ویژه کودکان و نوجوانان ظرف شش ماه آینده خبر داد و این طرح را گام نخست حرکت به سمت اجرای پیوست فرهنگی موبایل عنوان کرد. صادق عباسی شاهکوه، در مورد مصوبه کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات مبنی بر ابلاغ ضوابط و مقررات استفاده از خدمات نسل سوم موبایل در کشور اظهار داشت: این مصوبه در راستای اصول و قوانین مربوط به پیوست فرهنگی خدمات موبایل در کشور به تصویب رسیده است.   وی با بیان اینکه در این مصوبه تکالیف اپراتورهای موبایل برای ارائه خدمات به کودکان و نوجوانان اعلام شده است، افزود: براین اساس اپراتورهای موبایل موظف شده‌اند که سیم‌کارت مخصوص کودک و نوجوان عرضه کنند. 

 معاون صدور مجوز سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی با اشاره به تاکیدات صورت گرفته در مورد این مصوبه برای عدم مجوز خریدوفروش سیم‌کارت به افراد کمتر از ۱۸ سال ادامه داد: مسئولیت هر سیم‌کارت به عهده فردی است که سیم‌کارت به نام او به ثبت رسیده باشد. وی گفت: اپراتورهای موبایل باید در سیم‌کارت‌های مختص کودکان و نوجوانان، ویژگی‌هایی تعبیه کنند که والدین براساس نیاز فرزندان خود این سیم‌کارت‌ها را تهیه کرده و در اختیار فرزندانشان بگذارند. همچنین براساس این طرح، اپراتورها می‌توانند رنجی از شماره‌های قابل واگذاری خود را به کودکان و نوجوانان اختصاص دهند. 

 عباسی شاهکوه با تاکید براینکه ارائه سیم‌کارت مختص کودکان و نوجوانان در دنیا متداول است افزود: به طور قطع این سیم‌کارت‌ها از نظر قیمت تفاوتی با سیم‌کارت‌های دیگر ندارد و تنها ویژگی‌های آن در تعیین میزان دسترسی به خدماتی است که اپراتورهای موبایل ارائه می‌دهند.  وی گفت: این مصوبه به اپراتورهای موبایل ابلاغ شده و این اپراتورها ظرف شش ماه فرصت خواهند داشت که این سرویس را برای عموم عرضه کنند.   معاون رگولاتوری با بیان اینکه پیوست فرهنگی تلفن همراه هنوز از سوی مرکز ملی فضای مجازی ابلاغ نشده است، افزود: ما منتظر نهایی شدن این آیین‌نامه هستیم اما تا زمانی که پیوست فرهنگی موبایل، ابلاغ نشده است فعلا و در راستای اصول و چارچوب این پیوست فرهنگی، مصوبه ضوابط خدمات مختص کودکان و نوجوانان در موبایل باندپهن به اپراتورها ابلاغ شده است.  

حسین رمضانعلی کارشناس امور فرهنگی کودکان و نوجوانان درباره خوب یا بد بودن سیم‌کارت‌های ویژه کودکان به «فرصت امروز» گفت: این سیم‌کارت‌ها می‌تواند مشکلات زیادی را از پیش روی والدین بردارد و برخی نگرانی‌های والدین را کم کند اما می‌تواند معضلاتی را نیز به وجود بیاورد.  وی افزود: یکی از ویژگی‌های این سیم‌کارت‌ها این است که پیامک‌های تبلیغاتی که مناسب افراد کم سن و سال نیست ارسال نمی‌شود.  

رمضانعلی درباره کشورهایی که از این شیوه برای ارتباط کودکان خود استفاده می‌کنند، گفت: در اغلب کشور‌های جهان افراد زیر سن قانونی با مجوز والدین خود می‌توانند از تلفن‌های همراه رایج در کشور خود استفاده کنند اما تا آنجایی که من اطلاع دارم فقط چند کشور بوتان، لتونی و لائوس از سیم‌کارت‌های اختصاصی برای کودکان جامعه خود بهره می‌گیرند.