بازگشت ایران تنش اوپک را بالا می‌برد

تحلیلگران می‌گویند بازگشت نفت ایران به بازارهای جهانی پس از توافق هسته‌ای، اگرچه ممکن است باعث ایجاد تنش‌های تازه بین اعضای اوپک شود اما در عین حال به تقویت استراتژی عرضه از سوی این سازمان منجر خواهد شد.به گزارش ایسنا به نقل از خبرگزاری فرانسه، تهران و قدرت‌های جهانی شامل انگلیس، چین، فرانسه، آلمان، روسیه و آمریکا هفته گذشته در وین به یک توافق تاریخی دست یافتند که راه را برای لغو تحریم‌ها و بازگشت تدریجی نفت ایران به بازارهای جهانی در سال آینده هموار می‌کند. براساس این توافق تحریم‌هایی که باعث کاهش صادرات نفت ایران شده لغو خواهد شد و میلیاردها دلار از دارایی‌های مسدود شده این کشور آزاد خواهد شد. 

براساس آمار چارلز رابرتسون اقتصاددان بانک سرمایه‌گذاری رنسانس کاپیتال، صادرات نفت ایران می‌تواند از روزانه یک‌میلیون و 600‌هزار بشکه در سال 2014 (به همراه میعانات گازی) به حدود روزانه 2‌میلیون و 400‌هزار بشکه در سال 2016 برسد. سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) که 12 عضو آن ازجمله ایران یک‌سوم نفت جهان را تامین می‌کنند، نگران این است که نفت ایران عرضه مازاد جهانی را تشدید کند و بیش از این باعث کاهش قیمت نفت شود. اوپک در آخرین نشست خود در ماه ژوئن تصمیم گرفت که سطح تولید خود را حفظ کند و به استراتژی عربستان مبنی بر حفظ سهم بازار و رقابت با نفت شیل آمریکا ادامه دهد. قیمت نفت هفته گذشته در پی حصول توافق هسته‌ای ایران و افزایش ارزش دلار کاهش یافت و باعث تشدید نگرانی بین اعضای اوپک شد. در حال حاضر نفت برنت در محدوده 56 دلار در هر بشکه معامله می‌شود و نفت سبک آمریکا به مرز 52 در هر بشکه سقوط کرده است.

اختلافات در اوپک

تحلیلگران می‌گویند: اعضای فقیر‌تر اوپک شامل آنگولا، الجزایر و ونزوئلا که بودجه آنها به‌شدت به درآمدهای نفتی وابسته است ممکن است دوباره برای کاهش تولید و حمایت از قیمت‌ها تلاش کنند. تولیدکنندگان ثروتمند‌تر خلیج‌فارس تحت هدایت عربستان همچنان مشتاق به حفظ سهم بازار ارزشمند اوپک و بیرون راندن تولیدکنندگان پرهزینه نفت شیل آمریکایی از بازار به‌وسیله پایین آوردن قیمت نفت هستند. آن لویی هیتل، از موسسه مشاور انرژی وود مکنزی به خبرگزاری فرانسه گفت: مشخصا بین کشورها درباره سیاست جدید حفظ سهم بازار اختلاف وجود دارد. بنابراین نشست اوپک جنجالی خواهد شد و برای برگزاری یک نشست اضطراری قبل از دسامبر فشار وجود خواهد داشت. 

صالح خبری، وزیر انرژی الجزایر در مواجهه با قیمت پایین نفت هفته گذشته به‌طور ضمنی اعلام کرد که ممکن است به برگزاری نشست اضطراری اوپک احتیاج شود.  جاسم السعدون، رییس گروه مشاوران اقتصادی الشال کویت گفت: مشکل واقعی زمانی شروع می‌شود که اعضای اوپک در بحبوحه عرضه مازاد شروع به منازعه بر سر سهمیه تولید و سهم بازار کنند.  وی هشدار داد: اگر ایران، ونزوئلا، الجزایر و لیبی که همگی به تولید بیشتر احتیاج دارند وارد بحث و جدل با تولیدکنندگان خلیج‌فارس شوند آنگاه ممکن است پایان اوپک فرا‌برسد. 

ینس نائرویگ پدرسن، تحلیلگر بانک دانسک گفت: این کشورها از قیمت پایین نفت به‌شدت لطمه خورده‌اند. وی در عین حال افزود: قدرت جمعی آنها ممکن است برای تغییر نظر عربستان و اعضای اصلی اوپک در خاورمیانه کافی نباشد.

کلید تقاضای جهانی

باوجود کاهش قیمت نفت در ماه‌های ژوئن 2014 تا ژانویه امسال که باعث کاهش درآمد اعضای اوپک شده است، در نشست ماه ژوئن گذشته نیز سقف تولید جمعی اوپک همانند سه سال و نیم گذشته روی 30‌میلیون بشکه در روز نگه داشته شد. به نظر می‌رسد این سازمان درخواست‌های برخی اعضا ازجمله ایران را برای تعیین یک قیمت منطقی برای نفت در محدود 75 تا 80‌دلار در هر بشکه نادیده گرفته است. بانک فرانسوی ناتیکسیس پیش‌بینی کرده متوسط بهای نفت در سال آینده نیز حدود 62‌دلار در هر بشکه باقی بماند.

هیتل هشدار داد که قیمت پایین نفت می‌تواند باعث کندی تولید نفت شیل آمریکا و باز کردن فضای بازگشت نفت ایران به بازار شود به شرط اینکه تقاضای جهانی کاهش پیدا نکند. وی افزود: وقتی به شرایط عرضه و تقاضا در بازار در سال آینده می‌نگریم، با توجه به قیمت‌های کنونی انتظار نمی‌رود که شاهد رشد به‌شدت کندتر در عرضه نفت آمریکا باشیم. بنابراین مادامی که رشد تقاضای نفت بالا رود و ادامه داشته باشد، ممکن است فضا برای افزایش تولید نفت ایران قدری باز شود.