سناریوی ایران برای بازپس‌گیری سهم خود از بازار نفت اروپا

ایران برای بازپس‌گیری سهم 500 هزار بشکه‌ای خود از بازار نفت اروپا قصد دارد بلافاصله پس از رفع تحریم‌ها تک‌محموله‌های نفتی را عازم بنادر قاره سبز کرده و از ابتدای سال 2016 نیز با عقد قراردادهای بلندمدت، فروش مستمر و پایدار نفت به پالایشگاه‌های اروپایی را آغاز کند. به گزارش ایرنا، ایران در حال حاضر روزانه حدود یکصد هزار بشکه نفت‌خام به اروپا صادر می‌کند، درحالی‌که تا پیش از تشدید تحریم‌ها 500 تا 600هزار بشکه از نفت‌خام ایران به مقصد پالایشگاه‌های اروپایی ارسال می‌شد. تا پیش از تشدید تحریم‌ها کشورهای اروپای غربی خریدار عمده نفت‌خام ایران بودند، اما فعلا پالایشگاه‌های اروپای غربی قراردادی برای خرید نفت‌خام از ایران ندارند و در مقابل سراغ واردات نفت از کشورهایی مانند روسیه، عراق و نیجریه رفته‌اند.

در سال 2012، اتحادیه اروپا تصمیم به تحریم نفت ایران گرفت و بدین ترتیب با پایان یافتن قراردادهای سالانه شرکت‌های نفتی اروپایی با ایران، این شرکت‌ها قراردادهای خود را تمدید نکردند. یونان و اسپانیا دو خریدار اصلی اروپایی نفت‌خام ایران بودند که پس از تحریم سراغ سایر تولیدکنندگان نفت نظیر عراق و نیجریه رفتند. در حال حاضر، ترکیه تنها کشور اروپایی به شمار می‌رود که به خرید نفت از ایران ادامه می‌دهد. به‌جز ترکیه، در مواردی استثنایی، ایران توانست تعداد محدودی محموله نفتی را در مقابل بدهی خود به شرکت eni ایتالیا تحویل دهد. براساس گزارش سالانه اوپک، ایران در سال 2014 میلادی با صادرات روزانه یک میلیون و 109 هزار بشکه نفت، جایگاه هشتم را در میان کشورهای عضو اوپک به خود اختصاص داد. اوپک اعلام کرده که 90درصد صادرات نفت ایران به آسیا و 10 درصد به اروپا بوده و به آمریکای شمالی، آمریکای لاتین، آفریقا و خاورمیانه هیچ نفتی صادر نکرده است. 

محسن قمصری مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت پیش از این درخصوص برنامه وزارت نفت برای صادرات به اروپا به ایرنا گفته بود: بازگشت میزان صادرات نفت به اروپا به دوران پیش از تحریم، به میزان آمادگی اروپایی‌ها برای پذیرش نفت ایران بستگی دارد. پالایشگاه‌ها معمولا، قراردادهای خرید نفت خود را به‌طور سالانه امضا می‌کنند، بنابراین برای از سرگیری واردات نفت توسط پالایشگاه‌ها باید مدتی منتظر ماند تا آنها قراردادهای فروش خود را تجدید کنند.  وی بیان کرده بود: هرچند به دنبال فروش نفت ایران به اروپا و سایر بازارهای مصرف هستیم، اما پس از رفع تحریم‌ها قاره آسیا همچنان به‌عنوان بازار اصلی صادرات نفت‌خام ایران باقی خواهد ماند. به گفته مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت بلافاصله پس از تحریم می‌توان نیمی از بازار نفت ایران در اروپا را احیا کرد و برای دوره زمانی کوتاه و میان‌مدت، محموله‌های نفتی را به فروش رساند و از این طریق بخش قابل‌توجهی از بازار نفت در اروپا را در اختیار گرفت. 

به اعتقاد یک مقام سابق شرکت ملی نفت، بلافاصله پس از رفع تحریم‌ها ایران می‌تواند از طریق فروش تک محموله‌های نفتی، صادرات به اروپا را افزایش دهد، اما برای افزایش 500هزار بشکه صادرات نفت باید در انتظار سال میلادی بماند تا زمان قرارداد پالایشگاه‌ها با فروشندگان فعلی نفت به پایان برسد. در واقع ایران قصد دارد پس از رفع تحریم‌ها و از سال 2016 با انعقاد قراردادهای جذاب، صادرات نفت به اروپا را افزایش دهد.