با برداشته شدن تحریم‌های بین‌المللی / صبح دولت خودروسازان می‌دمد؟

برندهای تازه، بالا رفتن کیفیت و حضور پررنگ ایران در بازارهای جهانی، اتفاقاتی هستند که افکار عمومی انتظار رخ دادن آنها را بعد از اجرایی شدن برجام در صنعت خودروی ایران دارد. از تیر ماه سال جاری با به نتیجه رسیدن توافقات هسته‌ای، انتظارات ذکر شده در افکار عمومی جامعه شکل گرفت و بخشی از رکود شکل گرفته در بازار خودرو، حاصل همین تفکر بود که هنوز هم ادامه دارد. حالا با اجرایی شدن برجام طبیعتا این انتظارات قوت بیشتری می‌گیرد. گرچه کارشناسان در همان زمان هم پیش‌بینی کرده بودند که برای تحقق تغییرات مورد نظر دست‌کم یک ‌سال زمان لازم است اما اکنون که صبح دولت بدون تحریم اقتصاد ایران دمیده است، پرسش این است که چه اتفاقاتی در عمل رخ خواهد داد و تحقق تغییرات چقدر زمان‌بر است؟

امیرحسن کاکایی، استاد دانشگاه علم و صنعت ایران و کارشناس صنعت خودرو در این زمینه به «فرصت امروز» می‌گوید: «با اجرایی شدن برجام، چرخ صنعت می‌چرخد و قفل تحرک باز می‌شود. با توجه به اینکه با بهبود شرایط اقتصادی، طبیعتا قدرت خرید دهک‌های پایین جامعه که بیشترین تیراژ خودرو متعلق به این بخش است، بالاتر رفته و ما در درازمدت شاهد رونق خواهیم بود اما این رونق ممکن است تا سال آینده اتفاق نیفتد.»

او با بیان اینکه وقتی تحریم‌های بین‌المللی علیه یک کشور برداشته می‌شود، یک خلأ در بازار جهانی باز می‌شود، تصریح می‌کند: «ورود برندها و خودروهای تازه به کشور یکی از اثرات برداشته شدن تحریم‌هاست که همین موضوع می‌تواند رقابت را در بازار بیشتر کند اما اینکه همچنان سهم زیادی از بازار در دستان خودروسازان داخلی بماند، بستگی به رفتار خودروسازان و مجموعه‌های تامین‌کننده قطعات دارد که باید دید این مجموعه پیچیده چگونه می‌خواهد خودش را با تغییرات همراه کند.

در هر صورت پیش‌بینی می‌شود که با به نتیجه رسیدن مذاکرات خودروسازان با شرکای خارجی ما شاهد تولید محصولات تازه داخلی در کشور نیز باشیم.»این کارشناس صنعت خودرو می‌افزاید: «نکته‌ای که نباید فراموش شود این است که تحقق همه این موارد زمان‌بر خواهد بود و دست‌کم یک‌سال آینده بخشی از این تغییرات در صنعت خودرو رخ خواهد داد.»

راه صنعت خودرو هموار می‌شود

محمدرضا نجفی‌منش، عضو هیات‌مدیره انجمن قطعه سازان و کارشناس صنعت خودرو، در گفت‌و‌گو با «فرصت امروز» در این باره اظهار می‌کند: «صنعت خودرو با برداشته شدن تحریم‌ها می‌تواند به طور مستقیم اقدام به تامین مواد اولیه مورد نیاز خود کند که هزینه‌های تولید را کاهش خواهد داد. همچنین استفاده از گشایش اعتبارات بانکی نیز استفاده از نقدینگی را در این صنعت کاهش خواهد داد. نکته بعدی این است که ما شاهد محصولات تازه در بازار خودرو و در نتیجه برطرف شدن نیاز مردم باشیم.»او ادامه می‌دهد:«بازار خودروی ما با ورود شرکت‌های جدید رقابتی‌تر شده و همچنین درهای بازارهای صادراتی به روی محصولات ایرانی گشوده خواهد شد.»

رکود عمیق‌تر می‌شود

البته همه این تغییرات طبیعتا در کوتاه‌مدت رخ نخواهد داد و پیش‌بینی می‌شود از زمان اجرایی شدن برجام تا تحقق همه این اتفاقات، رکود در بازار به دلیل انتظارات عمیق‌تر شود. علاوه بر این رکود، کارشناسان معتقدند چالش‌های دیگری نیز پیش روی صنعت خودروی ایران خواهد بود. کاکایی درباره این چالش‌ها معتقد است: «مردم به دلیل انتظار برای ورود خودروهای تازه با برندهای اروپایی، در خرید تعلل خواهند کرد بنابراین با توجه به اینکه رکود در این زمان برای بازار محصولات داخلی عمیق‌تر خواهد شد، خودروسازان باید برنامه جدی برای گذر از این دوران داشته باشند.

موضوع دیگری که نگران‌کننده است به سابقه صنعت خودرو و رفتار خودروسازان با تامین‌کنندگان قطعات برمی‌گردد. حدود سال‌های 88 تا 90 که اوضاع صنعت خودروی ایران خوب بود، خودروسازان به جای آنکه قطعات را از تولیدکنندگان داخلی تامین کنند اقدام به واردات از چین کردند اکنون نیز هیچ ضمانتی وجود ندارد که خودروسازان به استفاده از تامین‌کنندگان داخلی برای ساخت محصولات خود پایبند بمانند.»

او با اشاره به نبود برنامه برای جذب سرمایه در بخش زنجیره تامین، توضیح می‌دهد: «خودروسازان از مدت‌ها پیش به فکر تامین سرمایه از طریق شراکت با سرمایه‌گذاران خارجی افتاده‌اند اما به نظر می‌رسد زنجیره تامین همچنان از نبود برنامه برای جذب سرمایه رنج می‌برد که همین موضوع می‌تواند چالشی جدی برای این بخش باشد.»

تئوری‌ها خبر از تحول در صنعت خودرو می‌دهد اما اینکه این اظهارات چقدر در رفتار دولت و خودروسازان نمود پیدا می‌کند، موضوعی متفاوت است. دست‌کم تا اینجا پیش‌بینی‌ها خبر از دمیدن صبح دولت خودروسازان با اجرایی شدن برجام می‌دهد.

ارتباط با نویسنده: dadashloo@gmail.com