کارت بازرگانی اصلاح شود، نه حذف

امروز و پس از گذشت بیش از 60 سال از تولد کارت بازرگانی، موضوع صدور و تمدید این کارت تجاری در سفره فعالان اقتصادی، صادر‌کنندگان و واردکنندگان مطرح است. دولت، اعضای اتاق و خصوصی‌هایی هم که در سایه اتاق نبودند، نظرات مختلفی دادند. بسیاری بر حذف آن و برخی هم بر امتداد صدور آن رأی دادند، عده‌ای هم این کارت را فقط نشانه عضویت در یک تشکل بازرگانی می‌دانند که الزاما شرایط و مزایای خاصی ندارد و بودن و نبودنش فرقی نمی‌کند. وزیر صنعت، معدن و تجارت نظر به حذف کارت دارد، سلطانی عضو هیات رییسه اتاق تهران نیز با نعمت‌زاده هم عقیده است، آل اسحاق و عسگر اولادی که در اتاق مو سفید کردند می‌خواهند کارت بازرگانی همچنان ماندگار باشد و هیات نمایندگان نظرات‌شان متفاوت است، رییس اتاق ایران نیز با قدیمی‌های اتاق هم عقیده است. اما چه اقداماتی باعث شد که پس از سال‌ها، کارکرد این کارت مورد تردید و سوال قرار گیرد.

رییس کمیسیون حمل‌و‌نقل اتاق بازرگانی تهران معتقد است: دستورالعمل پرداخت یک از هزار فروش برای صاحبان کارت جرقه‌ای شد که کم‌کم مسئله حذف کارت مطرح شود. مسعود خوانساری به «فرصت امروز» می‌گوید: شاید اگر پیشنهاد یک از هزار سود مطرح می‌شد، این اتفاق نمی‌افتاد، در حالی که دستورالعمل صادر شده اعتراض و انتقاد بسیاری از بازرگانان را به دنبال داشت. 

عضو اتاق بازرگانی تهران با بیان اینکه اتاق بازرگانی باید با توجه به دریافت‌هایی که دارد خدماتی نیز ارائه ‌دهد ادامه می‌دهد: صدور و تمدید کارت مشکلات و موانعی دارد که صاحبان این کارت را دچار سردرگمی و بلاتکلیفی می‌کند، اما مسئله باید اصلاح شود نه اینکه به حذف کارت منجر شود. 

خوانساری در توضیح این مشکلات به «فرصت امروز» می‌گوید: اخذ مفاصا حساب مالیاتی و تامین اجتماعی برای صاحبان کارت بسیار پر دردسر و زمان بر است. در حالی که حوزه مالیاتی باید کار خودش را بکند و تامین اجتماعی هم همین‌طور، این کارها باید به‌طور سیستماتیک به هم متصل باشند و افراد را شناسایی کنند در حالی که صاحبان کارت‌ها را با چالش مواجه کرده است. 

رییس کمیسیون حمل‌و‌نقل اتاق بازرگانی تهران حل این مشکلات و اصلاح روند صدور کارت را لازم دانسته و می‌افزاید: کارت بازرگانی در دنیا تجربه شده و سال‌هاست که در ایران هم استفاده می‌شود و ما نباید به راحتی اجازه بدهیم این کارت حذف شود. 

اتاقی برای بازرگانان کوچک و بزرگ 

خوانساری با بیان اینکه اتاق همه اعضایش را زیر پوشش قرار داده و کارش حل مشکلات و مسائل بازرگانان در حوزه‌های مختلف است، می‌گوید: به نظر من دولت به جای حذف کارت بازرگانی باید همه فعالان این حوزه را به عضویت در اتاق مکلف کند، تا بخش خصوصی تشکل بزرگ‌تری داشته و همه کسانی که کار بازرگانی در هر حد و اندازه‌ای انجام می‌دهند در اتاق صاحب هویت بازرگانی باشند و صدای شان شنیده شود. به گفته وی، در این صورت اتاق می‌تواند جای واقعی‌اش را در اقتصاد کلان داشته باشد. 

سیروس کیانی، یکی از دارندگان کارت بازرگانی، این کارت را نوعی هویت برای واردکننده یا صادرکننده عنوان می‌کند. او می‌گوید: همه سابقه ما در این کارت ثبت و ضبط می‌شود و زمانی که می‌خواهیم با کشورهای خارجی کار کنیم برای ما اعتبار است، چرا که در تجارت‌های بزرگ با اغلب کشورهایی اروپایی رزومه ما باید سقف بالایی داشته باشد و این کارت می‌تواند همه این اطلاعات را درخودش داشته باشد. 

او با اشاره به اینکه در استفاده از این کارت تخلفاتی انجام می‌شود وهستند کسانی که با کارت‌های دیگران کار می‌کنند، ادامه می‌دهد: از آنجایی که برای تجارت خارجی، به هر حال ما با مشخصات حقیقی وارد معاملات می‌شویم، بنابراین این تخلف فقط در داخل کشور ممکن است اتفاق بیفتد و هر کس هم هر چقدر کارتش را برای تجارت به دیگران واگذار کرده و صاحب سابقه شود، برای تجارت با خارجی‌ها باید با شخصیت حقیقی کار کرده و سابقه تجاری قابل توجهی داشته باشد. 

اما تجربه این کارت در دیگر کشورها چطور است و چه مزایایی برای صاحبان آن دارد. یک کارشناس مالی بازرگانی که سال‌ها در امریکای شمالی فعالیت داشته و اخیرا به دنبال شرایط ایجاد شده برای فعالیت بازرگانی به ایران آمده است، سیستماتیک نبودن را بزرگ‌ترین معضل برای فعالیت‌های اقتصادی و تجاری می‌داند. امید عطایی به «فرصت امروز» می‌گوید: کارت بازرگانی در همه کشورها هست، اما برای ایجاد تسهیلات برای بازرگانان است در حالی‌که به نظر می‌رسد اینجا بیشتر کنترل‌کننده است و بازرگان باید وقت زیادی برای انجام کارهای بروکراسی‌اش بگذارد و این مسئله می‌تواند یکی از دلایل تخلفات و فرار‌های مالیاتی باشد. 

الگو برداری بدون زیرساخت

این کارشناس می‌گوید: کد اقتصادی، کارت بازرگانی و ارزش افزوده در همه کشورهای توسعه‌یافته و پیشرفته وجود دارد، اما آنها امکانات و زیرساخت‌هایش را هم دارند. کشور امارات هم توانسته این امکانات را ایجاد کند اما در کشور ما متاسفانه هنوز ایجاد نشده به همین دلیل هم هست که بدون امکانات، به اشخاصی نیاز پیدا می‌کنیم که این کارها را انجام دهند و این آغاز تخلف است.  عطایی با بیان اینکه وجود کارت بازرگانی ضروری است و می‌تواند تقویت‌کننده تاریخچه تجاری باشد، می‌افزاید: کارت بازرگانی یعنی حرفه‌ای کردن کار تجارت و ایجاد یک بانک اطلاعاتی که می‌توان در آن با جمع‌آوری نقطه نظرات، مشکلات و موانع را بررسی و به ارتقای این حوزه در سطوح بین‌المللی کمک کرد. بازرگانان در کشورهای دیگر با داشتن این کارت از دولت حمایت می‌گیرند و تسهیلات بانکی شامل حال‌شان می‌شود.

این کارشناس نبود سیستم اطلاع‌رسانی دقیق و به روز را از دیگر مشکلات حوزه تجارت و اقتصاد درایران می‌داند.  اگرچه کارت‌های بازرگانی با هدف ساماندهی حوزه بازرگانی خارجی شکل گرفت، اما در سال‌های اخیر سوء‌استفاده از این کارت‌ها چالشی شد تا اینکه امروز بحث حذف کارت بازرگانی مطرح شود. اینکه حذف این کارت چقدر راهگشای این مشکلات است و آیا برای حذف آن کارشناسی شده است، هنوز مشخص نیست و چنانچه این کارت حذف شود، چه چیزی جایگزین آن خواهد شد، باید منتظر ماند و دید.