ریشه بی برنامگی

اقتصاد یک مسئله اساسی در کنش های سیاسی است. اینکه یک سیاستمدار چه رویه ای را در مواجهه با مطالبات اقتصادی مردم، معیشت آنان و خواسته های بخش خصوصی در پیش می گیرد، در میزان اقبال مردم به او، نقش تعیین کننده ای دارد. این در حالی است که در دوره تبلیغات انتخاباتی سیاستمداران برای جلب نظر مردم بیش از ارائه برنامه به بیان اهداف می پردازند و به اصطلاح به مردم وعده می دهند که چه می کنند اما درباره چگونگی سخنی در بین نیست.

به طور خلاصه می توان گفت ریشه اصلی عدم وجود برنامه در گفته های نامزدهای انتخاباتی، عدم وجود احزاب کارآمد در فضای سیاسی کشور است. در هر جامعه ای، اگر احزاب سیاسی، مطلع و آگاه، با نیروهای زبده و عالم حضور داشته باشند و اگر این احزاب تقویت شوند، در تمام زمینه ها امکان ارائه برنامه وجود دارد که یکی از این زمینه ها، اقتصاد است.

درواقع زمانی که احزاب فعالیت کنند، مردم به  جای رأی دادن به وعده ها بیشتر به برنامه ها رأی می دهند. در برنامه یک نامزد انتخاباتی به اینکه چقدر به حضور بخش  خصوصی اهمیت داده می شود، شغل به عنوان یک ضرورت اجتماعی و اقتصادی چگونه دیده  شده و چه راه هایی برای ایجاد آن دنبال می شود و محل مصرف یارانه های دولتی در اقتصاد چیست، پاسخ داده می شود. 

تجربه دیگر کشورهای جهان نشان می دهد وجود احزاب کارآمد نقش بسزایی در اعلام برنامه های اقتصادی ایفا می کند. مردم در کشورهای مختلف به حزب رأی می دهند نه به شخص. کشورهای اسکاندیناوی، آلمان، فرانسه و ژاپن از کشورهای نمونه در این زمینه هستند که احزاب کارآمد در آن فعالیت می کنند. برنامه های اقتصادی احزاب مختلف در این کشورها مشخص است و تفاوت هایی که هر نامزد اعمال می کند فارغ از پایه و اساسی نیست که برنامه ها بر آن استوار شده است.

در ایران چه در انتخابات پارلمانی و چه در انتخابات ریاست جمهوری به دلیل عدم وجود احزاب کارآمد و شکل نگرفتن احزاب توسعه ای مشکل بی برنامگی یا عدم وجود برنامه مطرح است. ایران مراحل ابتدایی توسعه را طی می کند. از این  جهت احزاب کارآمد سیاسی که برنامه های اقتصادی روشن و مشخصی را در برهه انتخابات مطرح کنند نداریم. اما نباید ناامید بود. باید به شکل گیری احزاب کمک کرد تا این روند در آینده اصلاح شود.

شکل گیری احزاب کارآمد در جامعه بدون کمک همه مردم و دغدغه مندان اقتصاد ممکن نیست. سرعت گرفتن روند توسعه و طرح برنامه های اقتصادی در سایه شکل گیری احزاب ممکن است. در این وضعیت میزان توجه یک نامزد به جایگاه هر یک از بخش های اقتصاد از جمله بخش  خصوصی، با حدس و گمان همراه نیست، بلکه برنامه های شفاف گویای عملکرد اقتصادی هر یک از کنشگران سیاسی است و در نهایت، میزان تحقق هر برنامه مورد بررسی قرار می گیرد.

اقتصاددان