القاب و عناوین رهبر نمی سازند

با توجه به سال ها دانش آموختگی در زمینه رهبری، سخنان کوتاه و مفید بسیاری را در این حیطه شنیده ام. یکی از این آموزه ها از مارگارت تاچر (Margaret Thatcher) است که می گوید «رهبریت مانند بانو بودن است. اگر مرتباً در تلاش باشید آن را به دیگران ثابت کنید، یعنی چنین چیزی در شما وجود ندارد.»

چقدر زیبا گفتید خانم نخست وزیر!

در جایی دیگر جان کوینسی آدامز (John Quincy Adams) می گوید: «اگر کارهای شما در دیگران انگیزه آرزوهای بیشتر، آموزش بیشتر، فعالیت بیشتر و بزرگتر شدن ایجاد کند، شما یک رهبر هستید.»

من این مشکل و مشکلات مربوط به آن را به همراهی مارک سنبورن (Mark Sanborn) بررسی کردم. او رئیس شرکت سنبورن اند اسوشیتس (Sanborn & Associates) است که در زمینه ایده پردازی برای پیشرفت رهبران در تجارت و زندگی فعالیت می کند. سنبورن فارغ التحصیل دانشگاه ایالتی اوهایو و نویسنده کتاب های پرفروش بین المللی و رفرنس های بسیار در زمینه های رهبری، ساخت تیمی، خدمات مشتریان و تغییر است. کتاب های او شامل «فاکتور فرد (The Fred Factor)» و «نیازی به القاب برای رهبری نیست (You Don’t Need a Title to Be a Leader)» هستند.

راجر دین دانکن (Rodger Dean Duncan):من اغلب به افراد گوشزد می کنم برای رهبری نیازی به القاب وجود ندارد و تو یک کتاب با این عنوان نوشته ای. هنگامی که هیچ «موضع قدرت» و یا نفوذی وجود ندارد، مهم ترین روش برای اعمال تأثیر مثبت در دیگران چیست؟

مارک سنبورن: اگر مجبور بودم نام کتاب را تغییر دهم، اسم آن را «شما به یک لقب برای رهبری نیاز ندارید، اما اگر درست رهبری کنید یک لقب شما را با مشکل مواجه نخواهد کرد» می گذاشتم. مورد نامناسبی در عنوان کتاب نمی بینم، اما اغلب در درک آن سوءتفاهم هایی ایجاد می شود. مهارت ها و نتایج، شما را به یک رهبر تبدیل خواهند کرد. القاب باید رهبریت را تأیید کنند، اما هیچ گاه نمی توانند آن را خلق کنند.

این مبحث را با این سؤال آغاز می کنم که «چرا می خواهید رهبری کنید؟ به دنبال چه تغییراتی هستید؟». امروزه رهبری به یک امر رایج تبدیل شده است، اما بسیاری برای رسیدن به عنوان «رهبری»، دلایل مشخصی ندارند. این عنوان باید از میل برای همکاری زاده شود و نه جهت رسیدن به دستاوردهایی بدون تلاش. رهبری صحیح می تواند برای تمامی رهبران، پیروان، تشکیلات و یا انجمن ها سودمند باشد. دلایل تمایل خود برای رهبری را روشن سازید، زیرا بدون داشتن دلایل قانع کننده، احتمالاً توان پرداخت هزینه های یادگیری مهارت های رهبری و حفظ تعهد در مواجهه با چالش ها را نخواهید داشت.

مطلب مرتبط: شاخصه یک رهبر چیست؟

حال باید به دنبال فرصت ها باشید. صبر نکنید تا شخص دیگری این موقعیت را برای شما فراهم کند. تشکیلات شما به چه نیاز دارد؟ چه مشکلاتی نیازمند راه حل هستند؟ از چه فرصت هایی می توان استفاده کرد؟ چه جنبه هایی می توانند بهبود یابند؟ ابتکار پیش نیاز تأثیرگذاری مؤثر است. خوب نگاه کنید؛ توجه داشته باشید و سپس مشارکت به عمل آورید.

در نهایت کارهایی را انجام دهید که دیگران نمی خواهند به پایان برسانند. کمی سخت تر و هوشمندانه تر کار کنید، آماده تر از پیش باشید و با دقت بیشتری مطالعه کنید. اگر در جهت رهبری، انجام فعالیتی از شما درخواست شد، به عنوان یک فرصت برای بهبود مهارت های رهبری و رسیدن به نتایجی که شما را اثبات می کند، به آن نگاه کنید.

دانکن: امروزه بسیاری افراد با محل کار خود ارتباط برقرار نمی کنند. برای ایجاد انگیزه به منظور افزایش مسئولیت پذیری شخصی و موفقیت مجموعه، رهبران چه کارهایی می توانند انجام دهند؟

سنبورن: ابتدا در مورد مسئولیت های افراد تحت رهبری خود شفاف باشید. پیروان شما نیازمند تمرکز مشخص بر روی کارهایی که بر دوش شان است و دانستن نتایجی که از آنها توقع می رود هستند.

سپس از تناسب میان شخص و فرد مسئول مطمئن شوید. یکی از نکات رهبری صحیح، اختصاص بهترین شخص ممکن برای یک کار مشخص است. تواناییِ صرف، ملاک «بهترین فرد» نیست و معمولاً به مهارت و انگیزه نیز نیاز است.

در آخر مباحث پیرامون تبعات تصمیم گیری ها نیز اهمیت دارند. افراد تا زمانی که حس کنند در حال کسب تجربه و منفعت و یا جلوگیری از اتفاقات منفی هستند، مسئولیت پذیری خواهند داشت. اگر عدم مسئولیت پذیری و پذیرش مسئولیت نتیجه مشابهی داشته باشند، چرا باید خود را به دردسر بیندازیم؟

دانکن: طی چند دهه اخیر، اقتصاد فراز و نشیب های فراوانی را تجربه کرده است. در شرایط نامناسب، بسیاری افراد از چشم انداز آینده خود ناامید می شود. در چنین شرایط سختی پیشنهاد شما چیست؟

سنبورن: در شرایط سخت، شما به اطلاعات و همچنین انگیزه نیاز دارید. کسب اطلاعات به درک اتفاقاتِ در حال رخداد کمک می کند. برخی می گویند «به اخبار گوش نکنید، چرا که سرشار از اتفاقات منفی است». این پیشنهاد کاملاً نابخردانه به نظر می رسد. اگر توفانی پیش رو باشد، باید از آن آگاه و برایش آماده شوید. عدم توجه به توفان سبب در امان ماندن از آن نخواهد شد. همه انسان ها باید بتوانند با واقعیت مواجه شوند.

همچنین به منظور تمرکز بر فعالیت های منجر به واکنش های موفق، به انگیزه نیاز داریم. علم عصب شناسی نشان داده است افراد به دلیل موفقیت خوشحال نمی شوند، بلکه سبب موفقیت آنها همین خوشحالی است. تمرکز بیشتر بر روی نکات مثبت و آنچه در اختیار داریم باعث خواهد شد بهتر کار کنیم و به اهداف مان برسیم.

من تمایل دارم به مردم امید عرضه کنم. تعریف من از امید، وجود امری جدید برای امتحان کردن و انگیزه لازم برای این کار است. اگر می توانید چنین موردی را بیابید، در هیچ شرایطی ناامید نخواهید شد. همواره به دنبال راه حل های جدید باشید و اجازه ندهید آنچه در گذشته نداشته اید، شما را در مقابله با یک مشکل ناامید کند.

دانکن: حتی زمانی که پیداکردن کار بسیار سخت است، بسیاری افراد تنها به انجام کارهای ملزوم بسنده می کنند. یک رهبر خوب چگونه می تواند برای فعالیت بهتر، به کارمندان خود انگیزه ببخشد؟

سنبورن: رهبران بسیار بزرگ به افراد در رسیدن به دیدی بازتر کمک می کنند. آنها به دنبال یافتن پتانسیلی در کارمندان خود هستند که شاید خود این افراد از آن اطلاعی ندارند.

از افراد تحت رهبری خود توقع بالاتری داشته باشید تا آنها نیز بیشتر تلاش کنند. دچار وهم نشوید و توقعات غیرممکن نداشته باشید، زیرا در این صورت انگیزه افراد را از بین می برید. بدانید با توقعات معقول، بازده افراد افزایش خواهد یافت.

رفتارتان را با نتایج حاصله ارتباط دهید. به افراد خود دلایل تأثیر فعالیت آنها بر دیگران را نشان دهید و میان کاری که انجام می دهند و تفاوت هایی که ایجاد می کنند، نوعی پیوستگی به وجود آورید.

دانکن: برخی سیاستمداران از این واقعیت که موفقیت در برگزاری یک کمپین الزاماً به مفهوم رهبری موفق نیست، درک درستی ندارند. پیشنهاد شما برای افرادی که به دنبال اداره یک دفتر سهامی عام هستند چیست؟

سنبورن: روند سیاسی بهترین و بدترین مثال برای چگونگی رهبری است. اگر این فرآیند به درستی انجام شود، نشان دهنده چگونگی تأثیرگذاری، درک فرآیند، ایجاد حمایت و کارایی اجزای خدمتگزار خواهد بود و اگر اشتباه صورت پذیرد، سبب سرنگونی وعده های پوچ و رأی دهندگان ناراضی خواهد شد.

می توان تمام آنچه رهبران باید همواره به خود گوشزد کنند را این گونه خلاصه کرد که «رهبران تنها به دنبال ارائه یک داستان بهتر نیستند؛ آنها در عمل داستان را زیباتر می سازند.»

مهارت های ارتباطی نتیجه رهبری نیستند، بلکه ابزاری مهم برای رهبری به شمار می روند. هیچ کس غلو و مبالغه را دوست ندارد. همه ما رهبرانی می خواهیم که توانایی های خود را ارائه و سپس آنها را به مرحله عمل برسانند. برگزاری کمپین ارتباطی با رهبری ندارد. اداره حکومت پس از فرآیند رأی گیری اثبات کننده رهبری خواهد بود. به گفته ماریو کئومو(Mari Cuomo)، شما در کمپین شعر می سرایید، اما در زمان اداره حکومت آن را به نثر در می آورید. او تفاوت میان سفسطه های کمپین و نتایج مورد نیاز پس از انتخابات را می دانست.

سیاستمداران همانند ما، نباید چکی را بنویسند که توان نقد کردن آن را ندارند. شاید این گفته آشنا به نظر بیاید، اما استراتژی مربوط به آن همچنان بسیار قدرتمند است: کمتر وعده دهید و بیشتر عمل کنید.