بازار و قیمت خودرو در وضعیت انجماد

به گزارش فرصت امروز به نقل ا دنیای اقتصاد، بررسی میدانی «دنیای اقتصاد» از بازار خودرو طی روزهای گذشته نشان می دهد که میزان معاملات به پایین ترین سطح خود در سال های اخیر رسیده است. کارشناسان معتقدند که این وضعیت بیش از آنکه ناشی از کاهش قدرت خرید یا افزایش قیمت باشد، ریشه در بلاتکلیفی و سردرگمی شدید دارد. از یک سو خریداران نمی دانند که باید منتظر کاهش یا افزایش قیمت باشند و از سوی دیگر فروشندگان نیز به دلیل نبود چشم انداز مشخص از آینده، از فروش خودروی خود خودداری می کنند.

بازار در سایه تنش های ژئوپلیتیک

تنش های اخیر میان ایران و اسرائیل، که با تهدیدها و پاسخ های مستقیم و غیرمستقیم همراه شده، به عنوان یک متغیر برون زای اثرگذار، جو روانی بازار را به شدت تحت تاثیر قرار داده است. در تجربه های پیشین نیز مشخص شده که بازار خودرو ایران، در شرایط بحرانی منطقه ای یا حتی شایعه حملات نظامی، در زمره بازارهایی است که دچار تلاطم، افزایش نرخ های هیجانی و قفل شدگی معاملات می شود. این در حالی است که انتظارات تورمی در بازار خودرو بسیار تقویت شده است.

یکی از وجوه بارز این دوره از رکود، رشد نرخ های غیرواقعی در بازار است. در نبود مرجع رسمی قیمت گذاری و به دنبال توقف درج قیمت در برخی پلتفرم های معاملات خودرویی، برخی سوداگران فرصت را مغتنم شمرده و با انتشار قیمت های دلخواه و غیرمستند، موج تازه ای از انتظارات افزایشی را در بازار دامن زده اند. به عنوان نمونه، طی هفته گذشته قیمت برخی خودروهای داخلی در سایت های غیررسمی خودرو تا ۲۰ درصد افزایش یافته، بی آنکه هیچ گونه معامله ای صورت گرفته باشد یا عرضه ای جدید وارد بازار شده باشد. در چنین فضایی، فقدان شفافیت قیمتی منجر به از کار افتادن مکانیزم کشف قیمت شده است. خریداران از قیمت واقعی بی اطلاع اند و فروشندگان نیز یا با قیمت های غیرواقعی قصد عرضه دارند یا به دلیل نااطمینانی، خودروی خود را وارد بازار نمی کنند. این مساله موجب شده بازار عملا به میدان نمایش قیمت های خیالی تبدیل شود که بیش از آنکه مبنای معامله باشد، ابزار روانی برای افزایش انتظارات است.

از سوی دیگر، رکود فعلی تنها به فعالیت های بازار آزاد محدود نمی شود. خودروسازان نیز طی دو هفته گذشته، به دلیل بلاتکلیفی در سیاست های قیمت گذاری، عملا عرضه به بازار را متوقف کرده اند. برخی منابع آگاه از درون شرکت های خودروسازی اعلام می کنند که هیات مدیره شرکت ها در انتظار تعیین تکلیف نهایی دستورالعمل قیمت گذاری خودرو توسط شورای رقابت یا وزارت صمت هستند و تا زمان مشخص شدن مسیر قانونی، عرضه گسترده ای صورت نخواهد گرفت.
همچنین گزارش هایی منتشر شده که نشان می دهد برخی خودروسازان تولیدات خود را نیز به دلیل نبود برنامه فروش و سیاست های متناقض دولت، محدود کرده اند. این در حالی است که بازار در ماه های ابتدایی سال معمولا به دلیل انتظارات از تعدیل قیمت ها، با کاهش عرضه مواجه می شود؛ وضعیتی که امسال به اوج خود رسیده و به رکود شدید دامن زده است.

پلتفرم ها در سکوت

یکی از پدیده های قابل توجه در این روزها، حذف قیمت از سوی پلتفرم های آنلاین خرید و فروش خودرو است. بسیاری از این سایت ها، به دلیل نبود مرجع رسمی قیمت و بیم از مسوولیت های قانونی، از درج قیمت خودرو در آگهی ها خودداری می کنند. همین موضوع باعث شده شفافیت بازار کاهش یابد و تحلیل پذیری بازار نیز از بین برود. در واقع، بازار در وضعیت «بی قیمتی» قرار گرفته؛ مفهومی که به معنای از کار افتادن کامل مکانیزم عرضه و تقاضاست. حال سوال مهم در شرایط کنونی آن است که بازار در هفته های آینده چه مسیری را طی خواهد کرد؟ آیا این رکود ادامه می یابد یا با کوچک ترین شوک سیاسی یا اقتصادی، شاهد جهش قیمتی خواهیم بود؟

پاسخ تحلیلگران به این پرسش آن است که رکود فعلی ماهیت «آتش فشانی» دارد. یعنی زیر پوست بازار، انتظارات تورمی و فضاهای التهابی در حال انباشت است و اگر یک محرک، چه در قالب توافق سیاسی یا درگیری نظامی شدید وارد صحنه شود، ممکن است بازار به صورت ناگهانی از رکود به انفجار قیمتی برسد. به همین دلیل، سیاستگذاران موظفند در اسرع وقت نسبت به تعیین تکلیف سازوکار قیمت گذاری، تسهیل عرضه و ایجاد شفافیت اقدام کنند.

در نهایت اینکه بازار خودرو این روزها بیش از هر زمان دیگری به «مداخله هدفمند» نیاز دارد؛ نه مداخله دستوری، بلکه ایجاد زیرساخت هایی برای شفاف سازی قیمت، حذف رانت، حمایت از عرضه و تعیین دقیق سیاست های تنظیم بازار. در غیر این صورت، این بازار در بلاتکلیفی مزمن باقی خواهد ماند و بازنده نهایی نه فقط مصرف کننده، بلکه کل اقتصاد خواهد بود.

قیمت ها در بازار چگونه است؟

همان طور که عنوان شد بازار خودرو این روزها نامطمئن تر از همیشه است و فروشندگان از آب گل آلود تنش های سیاسی، در حال ماهیگیری هستند. همان طور که عنوان شد پلتفرم های آگهی دهنده خودرو در حال حاضر هیچ فعالیتی ندارند و قیمت های درج شده مربوط به پنج شنبه گذشته است . با این حال برخی از سایت های غیر رسمی به قیمت گذاری برخی از خودروها پرداختند. در این زمینه بررسی قیمت ها نشان می دهد که برخی خودروها همچون سورن پلاس با رشد چشمگیر مواجه شده اند، به طوری که سورن پلاس فول ۱۴۰۴ امروز با رشد ۱۵ میلیون تومانی به قیمت یک میلیارد تومان در بازار رسید؛ قیمت این خودرو در روز پنج شنبه ۹۵۰ میلیون تومان بود. این افزایش قیمت در حالی رخ داده که عرضه این مدل در هفته های اخیر محدود بوده و برخی فعالان بازار از نبود نمونه های صفر کیلومتر آن در نمایشگاه ها خبر می دهند.

در سوی دیگر بازار، پژو ۲۰۷ دنده ای که همواره از پرتقاضاترین خودروهای داخلی به شمار می رود نیز قیمت بالایی را در بازار تجربه کرده. این خودرو در روز پنج شنبه ۸۲۵ میلیون تومان قیمت خورد حال آنکه هم اکنون در محدوده یک میلیارد تومان در سایت های غیررسمی قیمت خورده است. با این حال اما برخی دیگر از خودروهای سایپا همچون کوییک S، که یکی از محصولات اقتصادی سایپاست کاهش قیمت ۱۴ میلیون تومانی را ثبت کرد و به قیمت ۵۱۶ میلیون تومان در بازار رسیده است. فعالان بازار اما تاکید دارند که خودروهای مونتاژی تغییر قیمتی شدید را تجربه نکردند به طوری که قیمت جک J۴ بدون تغییر، در همان محدوده ۹۶۳ میلیون تومان باقی مانده است. همان طور که عنوان شد در پلتفرم های آگهی دهنده خودرو، قیمت ها در روز پنج شنبه متوقف مانده و به روز رسانی نشده است . این در شرایطی است که رکود بازار از دو هفته گذشته کلید خورد؛ زمانی که تنش اصلاح قیمت میان خودروسازان و سیاستگذاران خودرویی به اوج رسید . در روز پنج شنبه پژو ۲۰۷ اتومات یک میلیارد و ۱۸۰ میلیون تومان، رانا پلاس ۷۶۰ میلیون، دنا پلاس اتومات توربو آپشنال یک میلیارد و ۲۵۰ میلیون، تارا اتومات یک میلیارد و ۲۲۰ و کوییک پلاس اتوماتیک نیز ۶۳۰ میلیون تومان قیمت داشتند.

جدول کامل قیمت خودروهای داخلی و وارداتی