چشم انداز قیمت خودرو در بازار بدون مشتری

به گزارش فرصت امروز به نقل از تجارت نیوز، بازار خودرو ایران در شرایط کنونی با ترکیبی از رکود معاملاتی، نوسان قیمتی و بی اعتمادی مصرف کنندگان مواجه است. سازوکارهای ناکارآمد در سیاست گذاری، محدودیت های وارداتی و تداوم انحصار در زنجیره تولید، شفافیت و کارایی این بازار را با اختلال روبه رو کرده اند.

در عین حال وابستگی شدید قیمت ها به متغیرهای غیرفنی از جمله نرخ ارز، سیاست های مقطعی و روند مذاکرات خارجی باعث شده شاخص های بنیادین نقش چندانی در تصمیم گیری مشتریان نداشته باشند. این وضعیت بازار را به جای رقابت صنعتی به عرصه ای برای بازی با انتظارات تورمی و جابه جایی سرمایه بدل کرده است.

سنگینی سکوت در بازار خودرو

مسیح فرزانه، کارشناس حوزه خودرو، در گفت و گو با تجارت نیوز گفت: بازار خودرو از هفته آینده با رکودی سنگین تر از قبل و سکوتی محسوس مواجه می شود. این سکون در عمل از رکود تورمی فراتر رفته و در رفتار فروشندگان و خریداران به روشنی قابل مشاهده است. نگاه فعالان بازار به سوی نتیجه گفت وگوهای ایران و ایالات متحده دوخته شده و بخش زیادی از تصمیم گیری های بازار بر اساس تحلیل همین متغیر انجام می گیرد.

او افزود: به رغم احتمال توافق، دو عامل در مسیر تحرک بازار قابل ملاحظه است. نخست انتظارات تورمی در سال ۱۴۰۴ و دوم فشار هزینه ای که صنعت خودروسازی و بخش واردات خودرو با آن روبه روست. این فشار از مسیر تعرفه، مالیات و نرخ ارز وارد شده و روی تصمیم فعالان اثر مستقیم دارد.

چشم انداز قانون بودجه و نرخ تورم در بازار خودرو

فرزانه تصریح کرد: در بسیاری از کشورها کشف قیمتی تنها به شاخص های هزینه وابسته نیست و انتظار تورمی در رفتار فروشندگان نقش پررنگی ایفا می کند؛ ایران نیز از قاعده مستثنا نیست.

وی ادامه داد: در شرایط کنونی خودروهای وارداتی به ندرت در بازار عرضه می شوند و تعداد فروشندگان آماده به معامله به شدت کاهش یافته است. بسیاری از فعالان بازار و شرکت های واردکننده با نگاه تحلیلی به بازار و انتظارات تورمی به این نتیجه رسیده اند که حتی در صورت حصول توافق در شرایط فعلی تغییری اساسی رخ نمی دهد.

این فعال حوزه خودرو اظهار کرد: با مشخص بودن ابعاد بودجه سال آینده و اعلام رسمی نرخ تورم از سوی نهادهای آماری، جهت گیری بازار وابسته به چشم انداز اقتصادی باقی می ماند. بنابراین روندی که طی روزهای پیش رو شکل می گیرد در چارچوب همین پارامترها قابل پیش بینی است.

خطر تشدید تولید ناقص

فرزانه توضیح داد: در کنار آنچه گفته شد، نشانه هایی که از درون صنعت خودرو مخابره می شود، نشان از افزایش محدودیت ها دارد. قطعه سازان با تنگنای ارزی دست و پنجه نرم می کنند و روند تخصیص ارز با کندی بیشتری نسبت به گذشته همراه شده است. انجمن های تخصصی این حوزه مکاتبات متعددی با نهادهای مسئول انجام داده اند تا مسیرهای جایگزین برای تأمین ارز گشوده شود.

او خاطرنشان کرد: در مجموع، سیگنال های دریافتی از وضعیت اقتصادی و صنعتی چندان امیدوارکننده نیست. بخش بزرگی از مواد اولیه قطعات همچنان وارداتی است. اگر ارز کافی تزریق نشود و قطعات با تأخیر به خط تولید برسد، روند تولید خودروهای ناقص ادامه و افزایش پیدا می کند. روندی که از ابتدای سال نیز مشهود بوده و به دپوی خودروها در پارکینگ ها و افزایش تعهدات معوق منجر شده است.

التهاب در بازار بدون تقاضای خودرو

فرزانه تشریح کرد: با وجود کاهش شدید تقاضا در بازار خودرو و نبود خریدار، همچنان بخشی از روندهای قیمتی بازار تابع انتظارات تورمی، سطح عرضه و تقاضا و فضای روانی ناشی از اخبار و سیگنال هایی است که گاه با ماهیت «خبر درمانی» یا «آرزو فروشی» به بازار تزریق می شوند. در چنین شرایطی حتی اگر تقاضای مؤثری وجود نداشته باشد، اما تزریق نشدن خودرو به بازار می تواند تبعات خود را بر قیمت ها و فضای عمومی بازار نشان دهد.

او در پایان گفت: طی ۲۴ ساعت گذشته خبری مبنی بر باز شدن سامانه ثبت سفارش خودروهای وارداتی منتشر شده است. این در حالی است که از ابتدای سال انتقادهای فراوانی درباره بسته بودن آن مطرح می شد. با این حال ثبت سفارش تنها یکی از حلقه های زنجیره واردات محسوب می شود. بررسی آمار ثبت سفارش های انجام شده در سال گذشته در مقایسه با تعداد خودروهای پلاک شده نشان می دهد که این دو شاخص همخوانی معناداری ندارند. بنابراین صرف صدور مجوز ثبت سفارش به تنهایی مسیر ورود خودرو را هموار نمی کند.

بازار خودرو ایران در آستانه ورود به یکی از پرابهام ترین دوره های خود قرار گرفته است. دوره ای که در آن نه تقاضای مؤثر شکل گرفته، نه چشم انداز روشنی از بهبود عرضه وجود دارد و نه سازوکارهای سیاست گذاری توان عبور از بحران را نشان می دهند. آنچه از مجموع تحلیل ها برمی آید، تثبیت یک رکود تورمی عمیق با ریشه هایی در ناکارآمدی نهادی، وابستگی به تحولات سیاسی و نبود برنامه ای مشخص برای تحریک تقاضا و بازسازی ساختار تولید است.

باز شدن سامانه ثبت سفارش در خوش بینانه ترین سناریو تنها گام مقدماتی برای تسهیل واردات محسوب می شود، در حالی که مسیرهای پیچیده تر همچنان مسدود مانده اند.

در چنین وضعیتی چشم انداز بازار خودرو نه بر پایه شاخص های فنی یا تحولات صنعتی، بلکه بر مبنای انتظارات تورمی، جهت گیری سیاست خارجی و نحوه مواجهه دولت با بحران ارزی و تولیدی ترسیم می شود؛ مسیری که هنوز نشانه ای روشن از تغییر در آن دیده نمی شود.

جدول کامل قیمت خودروهای داخلی و وارداتی