گزارش «فرصت امروز» از قواعد اسپانسر‌ینگ در حوزه موسیقی / حمایت‌ های نامحدود از کنسرت‌ های سرشار از محدودیت

شرکت‌ها و برند‌ها در ایران از اسپانسرینگ در کنســرت‌های موسیـــقی استقبال خوبی نمی‌کنند و معمولا برای تبلیغات در این حوزه سرمایه‌گذاری چندانی ندارند. شرکت‌هایی هم که به سراغ اسپانسر شدن در کنسرت‌ها می‌روند، در ذهن مخاطبان ایرانی خیلی دیده نمی‌شوند. چه عواملی باعث شده شرکت‌ها و برند‌ها در ایران به سراغ اسپانسرینگ نمی‌روند و شرکت‌های برگزارکننده کنسرت‌ چه اقدامات و استراتژی‌ را برای جذب اسپانسرها در ایران باید اتخاذ کنند؟

شرکت‌های برگزارکننده کنسرت در خارج از کشور خدماتی را برای اسپانسرها در نظر می‌گیرند که باعث می‌شود شرکتی که اسپانسر یک کنســرت می‌شـود، مخاطبان زیادی را جذب کند و به واسطه فضایی که در کنسرت در اختیار دارند محصولات یا خدمات خود را ارائه دهند یا با استفاده از انواع تبلیغاتی که در سایت‌ها، بیلبورد‌ها، روزنامه‌ها و... می‌کنند، مخاطب را با محصولات و خدمات خود آشنا ‌کنند. این شرکت‌ها و برند‌ها از اسپانسریگ به‌عنوان یک فرصت تبلیغات استفاده می‌کنند.

اسپانسرینگ با محدودیت‌های وزارت ارشاد

محمد قاضی‌زاده، کارشناس بازاریابی در گفت‌و‌گو با «فرصت امروز» می‌گوید: ساز‌وکار اسپانسرینگ در ایران تا حدی با کشورهای دیگر متفاوت است، به‌ویژه در حوزه موسیقی به خاطر محدودیت‌هایی که در ایران وجود دارد این سازوکار در مقایسه با کشور‌های دیگر بسیار متفاوت است و فضای برگزاری کنسرت‌ها در ایران و مخاطبانی که در کنسرت‌ها حضور دارند با محدودیت‌هایی همراه است که فرآیند مجوز گرفتن از وزارت ارشاد پروسه طولانی دارد. بزرگ‌ترین سالن‌هایی که در ایران برای کنسرت موجود هستند حداکثر 2هزار نفر ظرفیت دارند اما در کشور‌های دیگر سالن‌هایی با ظرفیت‌های بیشتری برای کنسرت موجود است و این موضوع باعث می‌شود به خاطر اینکه تعداد کمتری مخاطب در کنسرت‌ها حضور پیدا می‌کنند، شرکت‌ها هم کمتر رغبت کنند که اسپانسر کنســرت‌ها و برنامــه‌های مختلف شوند.

موضوع دیگر که وجود دارد این است که در برگزاری برنامه‌های زنده در ایران کمتر شاهد تورهای کنسرت بودیم. خواننده‌های خارج از کشور برنامه‌ها را به‌عنوان یک تور می‌بینند و قبل از برگزاری کنسرت این تور‌ها را در وب‌سایت‌های خودشان اعلام می‌کنند که از کدام شهر شروع می‌شود و جزییات تور را به اطلاع علاقه‌مندان خود می‌رسانند و با توجه به این موضوع اسپانسرها هم آگاه هستند که این تور در شهر‌های مختلف برگزار می‌شود و تعداد مخاطب بیشتری نسبت به یک کنسرت دارد. افرادی که معروف هستند تور‌های آنها در کشور‌های مختلف و در سطح جهان ادامه پیدا می‌کند.

مقایسه اسپانسرینگ ایران با کشورهای دیگر

او ادامه می‌دهد: یکی از دلایل دیگری که شرکت‌ها در ایران تمایلی به اسپانسر شدن در کنسرت‌ها ندارند این است که معمولا کنسرت‌هایی که در خارج از کشور اجرا می‌کنند برنامه کنسرت از طریــق شبکه‌های تلویزیونی هم پخش می‌شود و جدای از تبلیغات اسپانسر‌ها که در بین کنسرت انجام می‌شود این تبلیغات را وقتی کنسرت‌ها در تلویزیون نمایش داده می‌شود مخاطبان تلـویزیونــی هــم می‌بینند . بنابراین این تبلیغات را هم مخاطبانی می‌بینند که در کنسرت‌ها حضور دارند و هم مخاطبانی که این کنسرت‌ها را در شبکه‌های تلویزیونی به نظاره نشسته‌اند. روی جلد نسخه DVD این کنسرت‌ها هم تبلیغات اسپانسرها موجود است یا در وب‌سایت‌ها هم درباره اسپانسر‌ها، تبلیغاتی را انجام می‌دهند. مجموعه این اقدامات باعث می‌شود در خارج از کشور شرکت‌ها بیشتر سراغ اسپانسر شدن در کنسرت‌ها بروند و در ایران شرکت‌ها از این نوع تبلیغات استقبال زیادی نمی‌کنند. در ایران کمتر اتفاق می‌افتد که لوگوی اسپانسر روی نسخه DVD یا CD کنسرت‌ها چاپ شود.

کنسرت‌های متفاوت برای برند‌های متفاوت

این کارشناس بازاریابی با اشاره به این موضوع که مجموعه برندها و شرکت‌هایی که در کشورهای خارجی ســراغ اسپانســـر شــدن کنسرت‌های موسیقی می‌روند با شرکت‌های ایرانی متفاوت است، تصریح می‌کند: در کشور‌هــای توســـعه‌یافته، شرکت‌ها چون در حوزه برند‌سازی، موضوعی تحت عنوان هویت برند را برای خودشان تعریف کرده‌اند، همین موضوع باعث می‌شود هویت برند، فیلتری باشد که برندها سراغ هر نوع رسانه و تبلیغاتی نمی‌روند و گروه و افرادی که کنسرت را اجرا می‌کنند از لحاظ شخصیت و نوع اجرا باید با برند آن شرکت همسو باشند. به‌عنوان نمونه برندی که لوکس‌تر است ترجیح می‌دهد اسپانسر خواننده‌ای باشد که در سبک‌های جدی‌تر مشغول به فعالیت است؛ مثلا اسپانسر یک خواننده اپرا می‌شوند یا رولکس ترجیح می‌دهد اسپانسر یک مجموعه 50 نفری در یک سالن مجلل شود که مخاطبانش هزینه بیشتری برای کنسرت پرداخت کنند و ممکن است کمتر به دنبال اسپانسر شدن خواننده‌های جوان باشد.

کوکاکولا اسپانسر موسیقی‌های پرجنب‌و‌جوش

قاضـــی‌زاده می‌افزایــد: اسـپانسر خوانـــنــده‌های جوان و پرجنب‌وجوش که موسیقی‌های پرجنب‌وجوشی را به مخاطبان ارائه می‌دهند، معمولا شرکت‌های نوشیدنی مانند کوکاکولا هستند که بازار هدف آنها جوانان است و همواره درباره زنده‌بودن و هیجان صحبت می‌کنند. در این میان اپراتور‌های تلفن همراه، خودروسازان، خطوط هوایی، تولیدکنندگان لوازم الکترونیکی مانند گوشی همراه، دوربین و... اسپانسر‌ کنسرت‌ها در سطح جهان می‌شوند. در کشورهای دیگر رادیو‌ها و شبکه‌های تلویزیونی شرایط متفاوتی نسبت به ایران دارند و چون می‌توانند خصوصی باشند روی برندینگ خود کار می‌کنند و اگر به‌صورت زنده کنسرت یک خواننده را پخش می‌کنند ترجیح می‌دهند در این کنسرت‌ها به‌عنوان اسپانسر خودنمایی کنند. وب‌سایت‌های معروف موسیقی برای اینکه اسم آنها دیده شود در خیلی از مواقع اسپانسر کنسرت‌ها می‌شوند. شرکت‌های ساعت‌ساز در دنیا روی اسپانسرینگ کنسرت‌ها معمولا سرمایه‌گذاری می‌کنند. در ایران هم یکی از برندهای ساعت‌سازی به اسم سوآچ، اسپانسر بعضی از کنسرت‌ها شده بود.

برند‌های اسپانسر در ایران

او درباره برندها و شرکت‌های ایرانی که سراغ اسپانسر شدن کنسرت‌ها می‌روند، بیــان می‌کند: برندهایی مانند سامسونگ، کانن و... که در سطح بین‌المللی مشغول به فعالیت هستند در استراتژی‌ها و برنامه‌های مارکتینگ و اسپانسرینگ آنها استفاده از برنامه‌های این‌چنینی وجود دارد که در ایران نیز معمولا این برند‌ها اسپانسر می‌شوند یا در چند سال گذشته یکی از شرکت‌های نوشیدنی انرژی‌زا، اسپانسر یکی از کنسرت‌ها در ایران شده بود. مجموعه‌ برند‌های مواد‌غذایی به دلایل مختلف خیلی کم در این حوزه سرمایه‌گذاری می‌کنند. معمولا اگر هم شرکت‌های ایرانی سراغ اسپانسر شدن در کنسرت‌ها می‌روند به خاطر ارتباطی است که بین اعضای گروه کنسرت و آن برند وجود دارد.

مزیت‌های اسپانسرینگ

این کارشناس بازاریابی دربـــاره مزیـــــت‌هــای اسپانسر شدن شرکت‌های داخلی، خاطر‌نشان می‌کند: اسپــانسر شــدن شــرکـــت‌هــا‌‌در کنســـرت‌هــــــا مانند فعالیت‌های دیگری که در حوزه اسپانسرینگ انجام می‌شود پروپوزالی دارد که از سوی شرکت برگزارکننده کنسرت برای برند‌ها و مجموعه‌های دیگر ارسال می‌شود و در آن پروپوزال، لیستی از مزیت‌هایی که می‌توانند در اختیار اسپانسر قرار دهند ذکرشده است که در چند سطح مختلف تعریف می‌شود و هرکدام از این سطح‌ها مزایای خاصی را برای اسپانسر به همراه دارد. به‌عنوان نمونه در خارج از کشور وقتی کنسرتی برگزار می‌شود آگهی این کنسرت‌ها در تمامی مطبوعات تبلیغ می‌شود و این موضوع در ایران دیده نمی‌شود و کمتر در این حوزه فعالیت‌هایی صورت می‌گیرد اما تبلیغ کنسرت‌ها به‌تازگی روی بیلبورد‌های شهری بسیار دیده می‌شود و لوگوی اسپانسر در تبلیغات موجود است اما اینکه تا چه حد دیده شود بستگی به نوع بسته‌های تبلیغاتی دارد. معمولا شرکت‌کنندگان در کنسرت‌ها در سالن برگزاری کنسرت چند بار با لوگوی اسپانسر مواجه می‌شوند و مدیر برنامه یا خود خواننده در پایان کنسرت از اسپانسر تشکر می‌کند که همین موضوع باعث می‌شود شرکت‌کنندگان با اسپانسر آشنا شوند. در بعضی از کنسرت‌ها شرکت‌ برگــزارکننــده کنــســرت، پارکینگ‌هایی را در اختیار شرکت‌های اسپانسر قرار می‌دهد چون معمولا اعضای شرکت‌های اسپانسر با مشکل پارکینگ در کنسرت‌ها مواجه می‌شوند.

او می‌افزاید: در چند بسته‌ای که شرکت‌های برگزارکننده کنسرت برای اسپانسرها تعریف می‌کنند در هر بسته مزایا، هزینه‌ها و ویژگی‌های اسپانسر شدن گفته‌شده است و اسپانسر براساس برآیند خود یک بسته را برای اسپانسر شدن می‌پذیرد که البته معمولا در ایران این بسته‌ها تنها با یک اسپانسر پر می‌شود و اسپانسر موظف است که هزینه سالن، گروه موسیقی و تبلیغات را پرداخت کند و ممکن است بخشی از هزینه تبلیغاتی را خود شرکت برگزارکننده کنسرت پرداخت کند.

شیوه‌های تبلیغاتی اسپانسر

قاضی‌زاده درباره شیوه‌های تبلیغاتی که اسپانسر‌های ایرانــی در کنســــرت‌ها مورداستفاده قرار می‌دهند، بیان می‌کند: در ایران، لوگوی اسپانسر‌ها در بنر‌هایی که در کنسرت‌ها استفاده می‌شود و بنرهای خوشامدگویی که در سالن‌ها نصب می‌شود یا پشت بلیت کنسرت از اسپانسر گفته می‌شود. در سایت‌هایی که مختص موسیقی هستند معمولا اسپانسر‌ها تبلیغ می‌کنند. در فضای قبل از شروع کنسرت، شرکت‌ها معمولا می‌توانند محصولات یا خدمات خود را به مشتریان معرفی کنند و در فضایی که در اختیاردارند درباره محصول یا خدمات خود تبلیغاتی را داشته باشند.

مخاطبان محدود در کنسرت‌های ایرانی

این کارشناس بازاریابی با اشاره به اینکه این نوع تبلیغات ممکن است برای اسپانسر صرفه اقتصادی داشته باشد، ادامه می‌دهد: به‌هرحال برند‌هایی هستند که تمایل دارند نام آنها در کنسرت‌ها دیده شود اما به خاطر تعداد محدود مخاطبان در کنسرت‌های داخل کشور و بالا بودن قیمت بلیت‌ها برای عموم مردم، معمولا قشر متوسط به بالای جامعه در این نوع کنسرت‌ها حضور پیدا می‌کنند و از این موضوع برند‌های لوکس بسیار می‌توانند استفاده کنند و بازار هدف خوبی برای این برندها باشند.

قاضی‌زاده پیشنهاد می‌کند کنسرت‌ها در ایران باید به سمت برگزاری تورهای اجرای موسیقی بروند که اسپانسرها با خیال راحت در این بخش سرمایه‌گذاری کنند چون وقتی تور برگزار کنند، مخاطب‌های بیشتری را جذب می‌کنند و از سطح یک شهر فراتر می‌روند. برند‌ها در ایران کمتر واحد بازاریابی دارند که در طول سال مشغول این قضیه باشد که به دنبال اسپانسر شدن و بررسی این موضوع برود. اگر در ایران سایتی موجود باشد که همانند سایت‌های خارجی بتواند اسپانسر‌ها را به برگزارکنندگان کنسرت متصل کند بسیار اثربخش خواهد بود.