نقش‌ آفرینی متغیرهای جدید در معادلات بازار و قیمت خودرو

به گزارش فرصت امروز به نقل از دنیای خودرو، همگامی قیمت خودرو با نرخ ارز در دو سال اخیر رو به کاهش بوده است. برخی فعالان بازار خودرو معتقدند ورود خودروهای چینی و افزایش تنوع گزینه ها برای خریداران، از عوامل اصلی این تغییر بوده است.

حسن نوروزی، فعال و کارشناس بازار خودرو، به تحلیل تغییرات اخیر در بازار خودرو پرداخت و اظهار داشت: «بار روانی ناشی از خبر واردات خودرو، باعث تغییر نگرش خریداران نسبت به خودرو به عنوان یک کالای سرمایه ای شده است.»

وی با اشاره به نقش آفرینی متغیرهای جدید در بازار خودرو افزود: «اگرچه نرخ دلار هنوز هم روی قیمت خودرو تاثیرگذار است، اما متغیرهای دیگری نظیر افزایش عرضه، تغییر سیاست های وارداتی و رقابت میان برندهای داخلی و خارجی نیز نقش مهمی در تعیین قیمت ها ایفا می کنند.»

نوروزی ادامه داد: «این تغییرات نشان دهنده یک دگرگونی اساسی در بازار خودرو است که باید به آن توجه شود.»

وی همچنین به رکود حاکم بر بازار از اردیبهشت ۱۴۰۲ تاکنون اشاره کرد و گفت: «کاهش حجم معاملات و کاهش سرعت افزایش قیمت ها، نشانه های واضحی از این رکود هستند.» این کارشناس بازار خودرو معتقد است که این رکود می تواند به دلیل تنوع عرضه و کاهش تقاضای سرمایه ای ادامه دار باشد.

در نهایت، نوروزی بر لزوم اصلاح سیاست های دولتی به ویژه در زمینه قیمت گذاری دستوری تاکید کرد و گفت: «توقف قیمت گذاری دستوری، مشتریانی را که به امید توفیق در ثبت نام کارخانه های خودروسازی و مونتاژکاری، از بازار خارج شده و پای سایت های ثبت نام نشسته اند تا شاید شانس برخورداری از سود فاصله قیمت کارخانه و بازار را پیدا کنند، به بازار برمی گرداند و حباب قیمت فعلی را نیز کاهش می دهد. چراکه در آن صورت، دست کارخانه ها نیز برای افزایش تولید و عرضه باز می شود.»

وی همچنین خاطرنشان کرد که خودروسازان داخلی باید کیفیت و تنوع محصولات خود را افزایش دهند تا بتوانند با رقبای چینی خود به طور موثری رقابت کنند.

شما اشاره کردید که بازار خودرو تا سال ۱۴۰۰ به شدت از تغییرات نرخ ارز تاثیر می گرفت. چه عواملی باعث شدند که این هماهنگی در دو سال اخیر کمرنگ تر شود؟

تا سال ۱۴۰۰، هرگونه تغییر در نرخ ارز بلافاصله و بدون تاخیر روی قیمت خودرو اثر می گذاشت. اما از اوایل ۱۴۰۰ به بعد، این تاثیر کمتر شد. یکی از دلایل اصلی آن، ورود تنوع بیشتر خودروهای چینی به بازار بود که گزینه های بیشتری در اختیار خریداران قرار داد. همچنین، بار روانی ایجادشده توسط خبر واردات خودرو به رغم قطره چکانی بودن واردات، باعث شد که خودرو دیگر تنها یک کالای سرمایه ای محسوب نشود. این تغییرات در کنار افزایش عرضه خودرو، باعث کاهش حساسیت بازار خودرو نسبت به نرخ ارز شد.

آیا همچنان می توان گفت که نرخ دلار تاثیر مستقیمی بر قیمت خودرو دارد یا متغیرهای دیگری در تعیین قیمت ها نقش دارند؟

نرخ دلار همچنان در بازار خودرو تاثیرگذار است، اما نه به شدت گذشته. درحال حاضر، علاوه بر نرخ ارز، متغیرهایی مانند افزایش عرضه خودرو، تغییر در سیاست های وارداتی، رقابت میان برندهای داخلی و خارجی و امکان خرید اقساطی از مونتاژکاران خودرو، نقش مهمی در تعیین قیمت خودرو ایفا می کنند.

شما از بار روانی واردات خودرو صحبت کردید. آیا این تاثیر روانی در بلندمدت هم می تواند پایدار باشد یا فقط در کوتاه مدت بازار را تحت تاثیر قرار داده است؟

تاثیر روانی واردات خودرو تا حدی پایدار خواهد بود، اما این پایداری به میزان واقعی بودن واردات بستگی دارد. اگر واردات در حجم بالا و با قیمت های رقابتی انجام شود، این تاثیر می تواند در بلندمدت نیز باقی بماند. اما اگر مانند گذشته، واردات محدود و با قیمت های بالا باشد، این تاثیر به تدریج کاهش خواهد یافت.

برخی کارشناسان معتقدند که واردات خودرو به شکل گسترده ای انجام نشده و بیشتر جنبه نمادین داشته است. نظر شما در این خصوص چیست؟

این نظر تا حدی درست است. تاکنون واردات خودرو در حجم محدودی انجام شده است و هنوز نتوانسته تاثیر واقعی بر بازار بگذارد. اما همین میزان هم توانسته است تاثیر روانی داشته باشد و بازار را هرچند بسیار اندک، از حالت انحصاری خارج کند.

به نظر شما، چرا خودروسازان چینی توانسته اند چنین سهمی در بازار ایران به دست آورند؟

دلیل اصلی، عرضه گسترده و متنوع محصولات چینی همراه با شرایط فروش اقساطی است. این خودروها در مقایسه با تولیدات داخلی، از نظر طراحی و امکانات جذابیت بیشتری دارند و قیمت آن ها نیز رقابتی تر شده است. علاوه بر این، نبود گزینه های وارداتی متنوع از برندهای مطرح جهانی، باعث شد که خودروسازان چینی بتوانند به راحتی سهم بازار را در اختیار بگیرند.

آیا افزایش عرضه خودروهای چینی، منجر به کاهش تقاضا برای خودروهای داخلی شده است؟

بله، افزایش عرضه خودروهای چینی باعث شده است که خریداران گزینه های بیشتری داشته باشند و دیگر به خرید خودروهای داخلی محدود نشوند. به ویژه در بخش خودروهای اقتصادی و میان رده، خودروهای چینی جایگزین جدی برای تولیدات داخلی شده اند.

فروش اقساطی خودروهای چینی چقدر در جذابیت آن ها برای خریداران تاثیرگذار بوده است؟

بسیار تاثیرگذار بوده است. بسیاری از خریداران که توانایی خرید نقدی خودروهای داخلی را نداشتند، به سمت خودروهای چینی با شرایط اقساطی مناسب جذب شدند. حتی اگر در نهایت مبلغ پرداختی بیشتر از قیمت اولیه باشد، امکان پرداخت تدریجی برای بسیاری از مشتریان جذابیت دارد.

شما اشاره کردید که بازار از اردیبهشت ۱۴۰۲ وارد رکود شده است. چه شاخص هایی نشان دهنده این رکود هستند؟

کاهش حجم معاملات و کاهش سرعت افزایش قیمت ها دو شاخص اصلی این رکود هستند. با وجود افزایش قیمت دلار، بازار خودرو واکنش شدیدی نشان نداد و همچنان در حالت رکود باقی ماند. این نشان می دهد که خریداران منتظر گزینه های بهتری هستند و عجله ای برای خرید ندارند.

آیا این رکود را می توان گذرا دانست یا به دلایل ساختاری، احتمال ادامه دار بودن آن وجود دارد؟

این رکود بیشتر به دلیل افزایش عرضه و کاهش تقاضای سرمایه ای برای خودرو ایجاد شده است. اگر شرایط بازار تغییر نکند و واردات خودرو ادامه داشته باشد، این رکود ممکن است ادامه دار باشد.

در شرایط فعلی، آیا خودروسازان داخلی برای حفظ سهم بازار خود، راهکاری در پیش گرفته اند؟

برخی خودروسازان داخلی سعی کرده اند با ارائه محصولات جدید یا ارتقای محصولات نسبتا جدیدتر خود، سهم خود را حفظ کنند. اما همچنان رقابت با خودروهای چینی برای آن ها دشوار است، زیرا تنوع محصولات چینی و امکانات آن ها بیشتر از خودروهای داخلی است.

با توجه به شرایط فعلی، آیا انتظار دارید که در دو هفته پایانی سال جاری تغییری در وضعیت بازار خودرو ایجاد شود؟

اگر تغییری در سیاست های واردات خودرو ایجاد نشود و نرخ ارز افزایش شدیدی نداشته باشد، بعید است که بازار از رکود خارج شود. البته ممکن است با نزدیک شدن به پایان سال، تقاضا کمی افزایش یابد، اما همچنان قدرت خرید مردم تعیین کننده اصلی در این روند خواهد بود.

نقش سیاست های دولتی ازجمله قیمت گذاری دستوری در تغییرات آتی بازار را چگونه ارزیابی می کنید؟

قیمت گذاری دستوری همچنان یک چالش بزرگ برای بازار خودرو است. این سیاست باعث شده که قیمت کارخانه ای و بازار آزاد فاصله زیادی داشته باشند و تقاضای سرمایه ای را در برخی بخش ها افزایش دهد. اگر سیاست قیمت گذاری اصلاح شود و عرضه افزایش یابد، احتمال کاهش رکود در بازار وجود دارد.

به نظر شما، برای بهبود شرایط بازار و خروج از رکود، چه اقداماتی باید انجام شود؟

افزایش واقعی واردات خودرو با تعرفه منطقی، حذف قیمت گذاری دستوری، تقویت رقابت در بازار و ارائه تسهیلات مناسب تر برای خرید خودرو می توانند به خروج از رکود کمک کنند. همچنین، خودروسازان داخلی باید کیفیت و تنوع محصولات خود را افزایش دهند تا بتوانند با خودروهای چینی رقابت کنند.

جدول کامل قیمت خودروهای داخلی و وارداتی