اجرای طرح‌های انتقال آب با زور و لابیگری

«بهشت‌آباد»، نام طرحی است که برای انتقال آب از چهارمحال و بختیاری به اصفهان نامیده می‌شود. این طرح بزرگ، احداث تونل بهشت‌آباد بود که با ظرفیت انتقال سالانه یک‌میلیارد و ۱۰۰ میلیون مترمکعب، آب را به فلات مرکزی ایران منتقل می‌کند. طرح انتقال آب بهشت‌آباد که همچنان با مخالفت مردم استان چهارمحال و بختیاری روبه‌رو است، اعتراض کارشناسان، مسئولان محلی و نمایندگان شهرهای مربوطه را نیز در پی داشته است. سازمان حفاظت محیط‌زیست در سال 86، مرکز پژوهش‌های مجلس در سال 87 و سازمان مدیریت منابع آب ایران به‌عنوان متولی آب کشور در تیرماه امسال نیز از این طرح اشکالات فراوانی گرفتند و آن را تایید نکردند.

طرح بهشت‌آباد غیرکارشناسی است
هدف اصلی این طرح، توسعه کشاورزی عنوان شده است. درحالی‌که به نقل از فارس، با اجرای طرح بهشت‌آباد، آب صنعت و کشاورزی استان‌های اصفهان، یزد و کرمان تا ۲۰ سال آینده تامین می‌شود، بسیاری از مناطق استان خوزستان و چهارمحال و بختیاری دچار کم‌آبی شدید خواهند شد. این طرح بدون مطالعه همه‌جانبه مصوب شده، تنها کار کارشناسی آن برشمردن منافع طرح برای استان اصفهان است و به مصارف حوزه‌های پایین‌دست توجهی نشده ‌است. احداث تونل به طول ۶۴ هزار و ۹۷۰ متر و قطر شش متر و حجم سد مخزنی معادل یک‌هزار و ۸۰۰ میلیون مترمکعب با ارتفاع ۱۸۴ متر از ضروریات طرح انتقال آب بهشت‌آباد است و برای استان‌های مرکزی ایران سود بسیار زیادی دارد.
هدف دیگر این طرح، تامین آب شرب اصفهان و جلوگیری از خشک شدن زاینده‌رود است. این در حالی است که عوامل زیادی در خشک شدن زاینده‌رود در منطقه پایین‌دست لنجان و مبارکه و محل شهر اصفهان موثر هستند. انتقال غیر‌اصولی و غیر‌علمی آب از سرشاخه‌های زاینده‌رود در منطقه کوهرنگ بختیاری به استان‌های کرمان و یزد و شهر کاشان، احداث غیر‌منطقی و طبیعت‌ستیزانه صنایع بزرگ نظیر فولادسازی و پتروشیمی در حاشیه رودخانه در استان اصفهان که آب زیادی مصرف می‌کنند، پایین‌بودن راندمان کشاورزی در استان‌های چهارمحال و بختیاری و اصفهان، کاشت محصولات کشاورزی پرمصرف مانند برنج و ذرت علوفه‌ای و برداشت غیر‌اصولی و نادرست آب تا میزان 50 درصد از خروجی سد در بستر رودخانه و پمپاژ آن به دامنه‌های کوه‌ها برای کاشت و آبیاری درختان ویلاهای ساخته‌شده و باغ‌های میوه در استان چهارمحال و بختیاری از عوامل هدر‌رفت آب زاینده‌رود است.
به گفته احمدعلی کیخا، معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست، این سازمان مخالف انتقال آب بهشت آباد است. وی باتوجه به وضعیت منابع آب کشور خواستار بازنگری در وضعیت سدسازی کشور شد. مگر اینکه سدی در شرایط ضروری و برای تامین آب شرب احداث شود که آن هم نیاز به بررسی و تحقیق علمی دارد.

قوانین و مقررات ملی و بین‌المللی انتقال آب
در قوانین و معیارهای سازمان بین‌المللی یونسکو برای طرح‌های انتقال آب بین‌حوضه‌ای چهار مولفه بسیار مهم ذکر شده است؛ حوضه مبدا نباید با کمبود جدی آب مواجه شود، کیفیت زیست‌محیطی در حوضه‌های مبدا و مقصد مورد تهدید و تخریب قرار نگیرند، اجرای طرح نباید باعث بروز اختلالات اساسی اجتماعی و فرهنگی شود و منافع خالص ناشی از اجرای طرح عادلانه بین حوضه‌ها تقسیم شود.
قوانین داخل کشور نیز درخصوص انتقال آب بین‌حوضه‌ای به مسائل مهم اشاره دارد. طبق قانون مجازات عمومی ‌مصوب ۷/۱۱/۱۳۰۴ قطع عمد آب دیگران جرم تلقی می‌شود. مصوبه هیأت وزیران در تاریخ ۲۷/۷/۱۳۸۲ در رابطه با طرح‌های انتقال آب، «با توجه به نقش آب در توسعه ملی و ارزش افزوده اقتصادی آن در بازارهای منطقه با لحاظ منافع ملی و براساس طرح جامع آب کشور مبادله آب با رعایت توجیهات فنی، اقتصادی، زیست‌محیطی و اجتماعی در برنامه‌های توسعه لحاظ شود.» در بند ۵ ماده ۱۷ قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تصریح شده «طرح‌های انتقال آب بین‌حوضه‌ای باید از دیدگاه توسعه پایدار، با رعایت حقوق ذی‌نفعان و برای تامین نیازهای مختلف مصرف، مشروط به توجیه اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی و منافع ملی مورد نظر قرار گیرد.»

وزارت نیرو روزمرگی می‌کند
امیرعباس سلطانی، نماینده بروجن، درباره انتقال آب زاینده‌رود به «فرصت‌ امروز» می‌گوید: طرح‌های انتقال آب غیرکارشناسی است و با استفاده از زور و قدرت لابیگری انجام می‌شود. ما نگران این طرح‌های کارشناسی‌نشده توسط وزارت نیرو هستیم. سال‌هاست که کشور با مشکل آب مواجه است و وزارت نیرو تنها روزمرگی می‌کند. کارشناسان این وزارتخانه عریض و طویل تاکنون کدام برنامه درازمدت را برای حل مشکل آب ارائه داده‌اند؟
وی با انتقاد از راهکار طرح‌های انتقال آب، آنها را خطرناک می‌داند و می‌افزاید: این طرح‌ها نه‌تنها مشکل آب را در کشور حل نمی‌کنند بلکه جاهای دیگر را نیز می‌خشکانند. مانند طرح احیای دریاچه ارومیه که قرار است با انتقال آب ارس انجام شود.
سلطانی، مسئولان را به پنهان‌کاری در زمینه آلودگی آب آشامیدنی برخی مناطق و شهرها مانند بروجن متهم و اظهار می‌کند: میانگین نیترات در آب آشامیدنی برخی شهرها به 60 تا 70 میلی‌گرم در لیتر می‌رسد که بسیار بالا و خطرناک است. مسئولان وزارت بهداشت و وزارت نیرو از آلودگی آب باخبرند اما از مردم و افکار عمومی پنهان می‌کنند در‌حالی‌که پیامدهای نیترات در آب از فاضلاب هم بدتر و خطرناک‌تر است. این مرگ تدریجی است و مسئولان باید در این زمینه پاسخگو باشند.
وی همچنین از طرح تحقیق و تفحص از وزارت نیرو در مجلس خبر داده و می‌گوید: طرح تحقیق و تفحص از وزارت نیرو در دستور کار نمایندگان قرار دارد. ما در کمیسیون انرژی این وزارتخانه را زیرفشار می‌گذاریم. برای تامین آب‌ آشامیدنی بهداشتی شهرستان بروجن تلاش داریم از تونل سبزکوه این مهم انجام شود.
توضیح: البته تنها دلیل مخالفت وزارت نیرو در این مورد، تامین اعتبار است. به رغم تماس های مکرر با مسئولان وزارت نیرو و عدم پاسخگویی آنها، همچنان منتظر دریافت پاسخ مسئولان مربوطه هستیم.