نبض سینما برگشت

نوروز 95 نوروز سینمای ایران بود؛ نوروزی که با رکورد بی‌سابقه گیشه نشان داد صنعت سینما جایگاه تازه‌ای در میان مخاطبان یافته است. تنوع فیلم‌های اکران شده در نوروز 95 در کنار عوامل متعدد دیگر توانست نوروز 95 را نوروز رکورددار سینمای ایران کند. اتفاق‌های نادری در این سال در سینمای ایران به جهت مخاطب افتاد که مهم‌ترین آن اکران‌های نیمه شب سینماها بود که تا سپیده صبح ادامه داشت و به نوعی چراغ‌های سالن‌های سینما را شبانه‌روزی روشن کرد.

امسال اکران نوروزی سینمای ایران با رقم 16 میلیارد و 420 میلیون تومان رکورد بی‌سابقه‌ای را در سینمای ایران و جذب مخاطب ثبت کرد؛ رقمی که با یک نگاه مقایسه‌ای ساده با اکران نوروزی سال گذشته که 3 میلیارد و 940 میلیون تومان بود نشان می‌دهد این رشد تا چه اندازه بی‌سابقه و قابل اعتنا بوده است. هرگاه سالن‌های سینما از مخاطب پر می‌شود نشانه‌ای برای اهالی سینما به همراه دارد و آن تابیده شدن نور امید بر دل‌های مردم است که این امید آنها را متمایل به تفریح و شادی می‌کند. باید منتظر ماند و دید که آیا این رونق که حاصل امید در دل‌های مردم است مستمر ادامه خواهد داشت یا خیر.

***

ابوالحسن داوودی:

امید در جامعه، امید در سینما را ایجاد کرده است

ابوالحسن داوودی، کارگردان که سال گذشته فیلم رخ دیوانه را در اکران نوروزی بر پرده داشت معتقد است عدم جذابیت برنامه‌های تلویزیون تا حد زیادی در جذب مخاطب به سینما موثر بوده است.

با توجه به مقایسه فروش فیلم‌های نوروزی امسال با سال گذشته، شاهد فروش بالای فیلم‌ها بوده‌ایم. ارزیابی شما از این امر چیست و چه عواملی را در آن دخیل می‌بینید؟

امسال فضای سینما فضای امیدوارانه‌تری بود و مردم نسبت به سینما اقبال بیشتری نشان دادند. کم کاری تلویزیون در ساخت برنامه‌های جذاب نیز کما بیش در این امر دخیل بود. تلویزیون حتی در برنامه‌سازی آن جذابیت حداقلی که در سال‌های گذشته داشت را اعمال نکرده بود که سبب شد مردم سینما را به‌عنوان جایگزین قرار انتخاب کنند.

برخی معتقدند که افزایش قیمت بلیت نیز در این فروش دخیل بوده است، با توجه به اینکه هر ساله به هر حال افزایش قیمت بلیت اعمال می‌شود. نظر شما در این زمینه چیست؟

بله این حرف درست است. به هر حال افزایش قیمت بلیت، رقم فروش را بالا می‌برد. و این امر می‌تواند موثر باشد.

برخی به تبلیغات در شبکه‌های ماهواره‌ای اشاره دارند و حتی معتقدند سهم بالایی از فروش به این تبلیغات وابسته است. آیا شما این تبلیغات را موثر می‌بینید؟

بله قطعا این تبلیغات موثر است. تلویزیون و اقبال نسبت به آن نشان داد که حتی اگر فارغ از مسائل گذشته به‌صورت جدی آنونس فیلم‌ها را پخش کند به دلیل ریزش مخاطبی که داشته چندان نمی‌تواند در جذب مخاطب به سینما موفق عمل کند. این نمایش آنونس در شبکه‌های خارجی در سال پیش که من در شورای نمایش بودم به شکل جدی مشهود بود.

حتی فیلم‌هایی که در این شبکه‌ها آنونس داشتند توانستند در فصل‌های کم مخاطب و کم فروش مانند آخر پاییز و اول زمستان تا حد زیادی تاثیر بگذارند و جذب مخاطب کنند. این رشد تا سه برابر برآورد می‌شد. این نشان می‌دهد که رسانه ملی ما با سیاست غلط با یک نگاه یکجانبه به سمتی رفته که تقریبا می‌توان گفت مخاطب خود را به شکل کامل از دست داده است و نمی‌تواند تاثیر‌گذار باشد.

اوایل این شبکه‌ها به‌صورت رایگان این آنونس‌ها را پخش می‌کردند. به نظرتان اگر تلویزیون این نقش حمایتی را بر عهده بگیرد تا چه حد می‌تواند در جذب مخاطب  موفق باشد؟

به‌ظاهر البته دیگر این تبلیغات رایگان نیست. اما رقمی که برای نمایش آنونس گرفته می‌شود رقم معقولی است که با اقتصاد سینما همخوان است. تلویزیون زمانی می‌توانست این نقش را بازی کند اما اکنون با از دست دادن مخاطبانش کمک آنچنانی نمی‌تواند بکند. تلویزیون باید سیاست‌های خود را در برنامه‌سازی و شکل نگاه برنامه‌ها تغییر دهد. تلویزیون باید فرهنگ و نیاز مخاطب غالب خود را در نظر بگیرد و براساس آن برنامه‌سازی کند. تا زمانی که این اتفاق نیفتد، تلویزیون خودش هم با رکود مخاطب رو‌به‌روست و نمی‌تواند کمکی به سینما کند.

یعنی حتی اگر سیاست حمایتی در برابر سینما را نیز در پیش بگیرد، نمی‌تواند موثر عمل کند؟

زمانی گفته می‌شد که اگر تلویزیون با سینما همراه شود می‌توانند دوبال پرواز فرهنگی جمهوری اسلامی باشند. اما متاسفانه سلیقه‌های سیاسی و غلط موجود که در رسانه ملی اعمال می‌شود آن را از درجه ملی خارج می‌کند.

حال در نهایت آیا آینده سینما امیدوارانه است و می‌توان امید داشت که این وضعیت استمرار پیدا کند؟

سینما هرگاه خواسته ارتباطش را با مخاطب حفظ کند و به سلیقه آنها احترام بگذارد توانسته این توجه و اقبال را تجربه کند. علاوه بر آن فضای جامعه نیز در این امر سهیم بوده است. یعنی هرگاه جامعه فضای امیدوارانه‌ای را در بطن خود تجربه کرده است، توجه مردم به سینما بیشتر شده است. بنابراین فضای جامعه در وثوق به سینما در کنار ساخت کارهای باب نیاز مردم در این امر بسیار مهم است.

***

رضا سعیدی‌پور:

چراغ سینما روشن بماند

رضا سعیدی‌پور، مدیر سینما آزادی معتقد است عوامل متعددی در فروش بالای نوروزی دخیل بوده است.

با توجه به اقبال کم سابقه مردم در ایام نوروز به سینما چه عواملی را در این امر دخیل می‌دانید و ارزیابی شما از این رکورد شکنی چیست؟

دلایل متعددی در این امر دخیل است. ابتدا باید به کیفیت خوب فیلم‌ها در کنار سالن‌های مناسبی که به تازگی ساخته شده‌اند اشاره کرد. اکنون کیفیت پخش فیلم‌ها بالا رفته است. مردم دیگر حاضر نیستند هر فیلمی را در هر سینمایی تماشا کنند. توقع مردم بالا رفته است و نیاز مردم تماشای فیلم‌های خوب است.

علاوه بر آن مردم دوباره با هم دیدن فیلم را می‌آموزند که ویژگی مهم سینما در این امر است. تبلیغات شبکه‌های مجازی نیز در این مقوله بسیار مهم و موثر است. به این موضوع تبلیغات گسترده ماهواره‌ای را نیز اضافه کنید. همه این عوامل دست به دست هم داده تا امسال نسبت به گذشته کیفیت اکران افزایش پیدا کند.

شما به کیفیت فیلم‌ها اشاره کردید. اما نگاهی به فیلم من سالوادور نیستم که در رده فیلم‌های کمدی است و رکورددار فروش نوروزی است به‌عنوان مثال چندان تفاوتی با کارهای کمدی سال‌های قبل نداشته است، این رکورد را در کنار عوامل دیگر چطور ارزیابی می‌کنید؟

من گفتم که عوامل متعددی در این امر دخیل هستند. مثلا تبلیغات ماهواره‌ای اکنون مکمل آیتم‌های دیگر شده است و به فروش فیلم‌ها کمک کرده است. علاوه بر آن رشد 25 درصدی قیمت بلیت نیز در این امر بی‌تاثیر نبوده است.

قیمت بلیت که به هر حال هر ساله اعمال می‌شود به نظر شما تا چه اندازه در فروش تاثیر داشته است؟

زمانی که بلیت هشت هزار تومان می‌شود 10هزار تومان شما درصد که بگیرید شاهد هستید که 20درصد از سهم فروش فیلم‌ها به افزایش قیمت بلیت باز می‌گردد. باید برای هر آیتم درصدی سهم در نظر بگیریم.مثلا امسال تنوع فیلم‌ها خیلی مهم بود و ما همه نوع فیلمی برای هر سلیقه در اکران نوروزی خود داشته‌ایم که هر نوع ذائقه‌ای را می‌توانست در بر بگیرد و راضی کند. جشنواره نیز در این زمینه بی‌تاثیر نبود و نظر مثبت مردم و منتقدان نسبت به این فیلم‌ها سبب شد که مردم تمایل نشان دهند که این فیلم‌ها را در سینما ببینند.

با توجه به تبلیغات ماهواره‌ای برخی معتقدند مثلا «ابد و یک روز» که در جشنواره مورد اقبال قرار نگرفت به دلیل آنکه تبلیغات ماهواره‌ای نداشته نتوانسته فروش بالاتری را برای خود ثبت کند. یعنی هر کدام از این آیتم‌ها را کسر کنیم از میزان فروش فیلم کاسته است؟

البته ابد و یک روز هم فروش بالا و قابل توجهی داشته است. ما کدام فیلم در ژانر ابد و یک روز را داشته‌ایم که در نوروز اکران شود و تا این میزان فروش داشته باشد. قطعا فیلم‌های طنز چون برای همه اعضای خانواده جذاب است و عید همه خانوادگی به سینما می‌روند خواه ناخواه بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد، ولی با این احوال باز هم نمی‌توان منکر فروش خوب ابد و یک روز در این میان و فیلم‌های دیگر شد.

تبلیغات ماهواره‌ای گاه حتی به شکل رایگان فیلم‌ها را تبلیغ کرده‌اند، آیا اگر تلویزیون این نقش حمایتی را بر عهده بگیرد نمی‌تواند نقش موثرتری در فروش فیلم‌ها داشته باشد؟

به هر حال تلویزیون هم نباید از این شبکه‌ها عقب بماند و با ساخت برنامه‌های جذاب مردم را جلب کند.قرار نیست تلویزیون هم برنامه‌هایی مانند آن شبکه‌ها ارائه کند، هر رسانه‌ای خوراک خودش را برای مردم مهیا می‌کند اما تلویزیون باید بداند در راستای نیاز مردم چه تولیداتی را در صدر تولیدات خود بنشاند. تازه آن زمان است که با جذب مخاطب تلویزیون می‌تواند گزینه قابل اعتنایی برای سینما باشد.

آیا تلویزیون اگر جلب مخاطب کند حال با رقم پایین تبلیغات یا رایگان فیلم‌های سینمایی می‌تواند نقش حمایتی از سینما داشته باشد؟

به هر حال تلویزیون هم بودجه کمی در اختیار دارد و برای جبران هزینه‌های خود باید هزینه‌هایش را از تبلیغات جبران کند. بنابراین نمی‌توان از تلویزیون توقع نقش حمایتی داشت.

در نهایت فکر می‌کنید این روند ادامه پیدا کند؟

ما همیشه امیدوار هستیم که چراغ سینما‌ها روشن باشد و مردم در همه جای ایران حتی در کوچک‌ترین روستاها فیلم‌ها را در سالن‌های سینما در کنار هم ببینند.

ارتباط با نویسنده: sara.bouromand@gmail.com