وقتی رمضان پر از موسیقی می‌شود

اوقات فراغت قدیمی‌ها در ماه مبارک رمضان به دو بخش تقسیم می‌شد؛ فراغت‌های روزانه و فراغت‌های شبانه. اوقات فراغت روزانه بیشتر به زنان اختصاص داشت و آنها به مراسم جمعی که در آن نغمه‌های عبادی و مذهبی نقش اول را داشت، می‌پرداختند. تلاوت قرآن، برگزاری جلسات ختم انعام، صحیفه‌خوانی، دعاخوانی و ذکر گفتن که اغلب در طول روز برگزار می‌شد.

به گزارش ایسنا، اوقات فراغت شبانه هم بیشتر به مردان اختصاص داشت و معمولا به دو صورت پر می‌شد، حضور در مجالس وعظ، خطابه و تلاوت قرآن و همچنین تشکیل دادن مجالس روایت‌گری و غزل‌خوانی. روایتگران بومی برخلاف ماه‌های دیگر سال، منظومه‌های دینی یا حماسه دینی را با نوای ساز خود برای مردم تعریف می‌کردند. در ماه رمضان، آنها منظومه‌هایی را مانند خاورنامه  (اثر محمد بن حسام‌الدین)، حمله‌ حیدری  (از صافی اصفهانی)، حمله حیدری  (از راجی کرمانی) و معراج‌نامه  (مخصوص حکایت معراج پیامبر ص) روایت می‌کردند.

تداوم و ممارست هر ساله در اجرای این‌گونه روایتگری‌ها در ماه رمضان باعث شد موسیقی و آوازهای خاصی پدید‌ آید و در کنار سایر نغمات موسیقی ماندگار شود که هر کدام را می‌توان به‌عنوان یک شیوه دانست؛ مانند  «حمله‌خوانی» که از خواندن نسخ مختلف حمله حیدری حاصل شده یا  «معراج‌نامه‌خوانی» که به حکایت معراج رفتن پیامبر اکرم  (ص) اختصاص دارد و  «باب‌خوانی» که نوع خواندن یک باب از یک منظومه دینی - حماسی است.

هدف از این نوع روایتگری مذهبی در ماه رمضان، به‌کارگیری صحیح هنر موسیقی و داستان بود که ضمن آشنا کردن جمع با اتفاق‌های مختلف رخ‌داده در طول تاریخ مذهبی، آنها را با جنبه‌های مختلف سیره ائمه طاهرین  (ع) و پیامبر  (ص) آشنا می‌کرد.

حکایت‌خوانی، پندنامه‌خوانی و حکمت‌خوانی نمونه‌های دیگری از پرداختن به موسیقی در ماه رمضان بود که به بازگویی منظومه‌ها و حکایات ادیبان زبان فارسی اختصاص داشت و در عین حال، از شرح ماجرا‌ها به نتایج اخلاقی و حکمی خاص می‌رسید.