نام خرید آنلاین در ایران با بازار کالاهای دیجیتال گره خورده و همچنان، کالاهای دیجیتال جزء پرفروشهای تجارت الکترونیک کشور به شمار می روند. اما در سایه این کالاها، دسته های کالایی متعددی نیز جای خود را در عادات خرید مشتریان باز کردند. آنچه که در این بین، کمتر مورد توجه رسانه ها و صاحبان سرمایه قرار گرفته، بازار 6.5 میلیارد دلاری خرید لوازم یدکی خودرو در کشور است.
در سایه تبلیغات گسترده برخی فروشگاه های اینترنتی بزرگ کشور، چند سالی ست که رقابت خرده فروشی لوازم یدکی به کسب و کارهای آنلاین و فروشگاه های تخصصی لوازم یدکی هم کشیده شده و در این بین، سایتهای متعددی راه اندازی شده، رشد کرده و یا حتی کنار گذاشته شده اند. در این گزارش، شما را با یکی از اولین های عرصه فروشگاه اینترنتی لوازم یدکی در کشور آشنا کرده و فضای پرچالش این بازار و نحوه غلبه بر آنها را با هم مرور خواهیم کرد.
سال 95 وبسایت ماشین نو، تحقق رویای جسورانه خرید و فروش اینترنتی لوازم یدکی خودرو را به واقعیت تبدیل کرد و با سرمایه شخصی و تیمی کوچک، کار خود را با تعداد محدود قطعات یدکی برخی برندهای ماشین داخلی و خارجی آغاز کرد اما در سالهای بعد، علاوه بر بزرگتر شدن تیم اجرایی، توانسته عمده محصولات پرمصرف، ضروری و مهم بدنه، مصرفی، موتوری، برقی و ... خودروهای داخلی و خارجی را تامین کند و به همین دلیل، بازدیدهای این وبسایت توانست از یک و نیم میلیون عدد در سال 1400 عبور کند.
این فروشگاه، هم اکنون لوازم یدکی انواع برندهای خودروی داخلی و خارجی را عرضه کرده که در مجموع، لوازم بیش از 130 مدل خودروی موجود در ایران را فراهم کرده است. به عنوان مثال، هم اکنون لوازم یدکی 8 مدل از برند MVM مانند X22، X33، ام وی ام 315، 350 و ... در این فروشگاه عرضه شده است (مشاهده محصولات در صفحه لوازم یدکی ام وی ام).
همچنین برای برند جیلی، لوازم یدکی هر 5 مدل موجود در ایران مانند امگرند 7، EXCELLENT، ELITE، امگرند X7 و امگرند 7 RV در فروشگاه ماشین نو تامین شده است (مشاهده محصولات در صفحه لوازم یدکی جیلی).
در ادامه، کمی بیشتر وارد دنیای پرفراز و نشیب اما رو به رشد خرید اینترنتی لوازم یدکی خواهیم شد و رویکرد ماشین نو رو در فراز و فرودهای آن، بررسی خواهیم کرد.
چالش اول: عدم گرایش تولیدکنندگان، واردکنندگان و مراکز پخش به فروش آنلاین
بزرگترین چالش در تبدیل کسب و کارهای سنتی به تجارت الکترونیکی، مقاومت بازار علیه این تغییر است. بازار پرسابقه و با گردش مالی بالای لوازم یدکی، از ورود به دنیای کسب و کارهای نوپا استقبال نکرده و همچنان هم در فاز مقاومت علیه مدرن شدن قرار دارد. در سالهای اولیه، ایده فروش اینترنی قطعات یدکی خودرو، ایده ای شکست خورده و غیر منطقی به نظر می رسید؛ چرا که ماهیت کالا و رفتار خرید در این بازار، پیچیدگی بسیار بیشتری نسبت به سایر کالاهای مصرفی دارد اما هم اکنون شاهد تغییر گرایش بازار و مصرف کننده به خرید اینترنتی این کالاها هستیم.
ماشین نو نیز از همان ابتدا با این چالش مواجه بود و جلسات متعددی با تولیدکنندگان، واردکنندگان، مراکز پخش و حتی فروشنده های خرد در بازار تهران را در دستور کار خود قرار داد تا ضمن آشناسازی آنها با فروشگاه و آنلاین کردن این بازار، بازخوردها و نقطه نظرات آنان را نیز جمع آوری کند. همچنین در برهه هایی از زمان، ایده های تبلیغاتی برای معرفی برند ماشین نو در بازار تهران نیز انجام شد تا فروشندگان، بیش از پیش به این تغییر روی آورند.
چالش دوم: افزایش و رشد مقطعی رقبای جدید
به تدریج شاهد بودیم که تعداد فروشگاه های لوازم یدکی در حال رشد بوده است و وبسایتهای مختلفی، به طور تخصصی به فروش این کالا روی آوردند. اما عمده این فروشگاه ها به دلیل مشکلات زیر، نتوانستند به مسیر خود ادامه دهند:
گرچه امروز به جز ماشین نو، فروشگاه های دیگری نیز با جدیت به فعالیت خود ادامه می دهند اما عمده این فروشگاه ها، نتوانستند همچون ماشین نو، قطعات تمام خودروهای رایج داخلی و خارجی موجود در کشور را تامین کنند و عمدتاً به طور متمرکز، فقط به عرضه قطعات خودروهای داخلی، خودروهای چینی و مونتاژ شده و یا ترکیبی از خودروهای ایرانی و چینی می پردازند.
چالش سوم: جذب شرکای استراتژیک در تامین کالا با بازارچه اینترنتی
از همان ابتدا، ایده تبدیل فروشگاه به یک بازارچه اینترنتی، در طرح توسعه فروشگاه ماشین نو قرار گرفته بود اما با توجه به مقاومت بازار و مشکلات کالایی این حوزه، اجرای اصلی بازارچه اینترنتی لوازم یدکی در چند فاز اجرا و آزمایش شد تا علاوه بر شناسایی نیاز و محرک فروشندگان و مراکز پخش، بتوان نسخه نهایی پنل فروشندگان و ساختار فنی و عملکردی بازارچه را پیاده سازی کرد. ماشین نو توانست با تیم فنی خود و تست های عملیاتی فازهای گذشته بازارچه، پنل پیشرفته ای طراحی کند و با ارائه خدمات مشاوره و پشتیبانی به فروشندگان، جلوتر از رقبای خود در مسیر تبدیل شدن به اولین و بزرگترین بازارچه اینترنتی لوازم یدکی خودرو در کشور گام بردارد.
بدون شک ماشین نو یا سایر فروشگاه های موجود در این عرصه، بخش کوچکی از بازار بکر خرید آنلاین لوازم یدکی را به خود اختصاص داده اند و پتانسیل گردش مالی و گسترش بازار این حوزه، بسیار کلان تر از کالاهای مصرفی دیگر می باشد. این بازار، مراحل اولیه ریسک استقبال مشتری و مقاومت شرکای استراتژیک خود را با موفقیت پشت سر گذاشته و هم اکنون می تواند به عنوان یکی از گزینه های مطلوب سرمایه گذاری در کسب و کارهای تجارت الکترونیکی این حوزه در نظر گرفته شود.