تصمیم گیری درباره خرید و فروش ارز در صرافی ها به آینده موکول شد / آغاز به کار بازار ثانویه ارز

فرصت امروز: در حالی که وزیر اقتصاد از تشکیل بازار ثانویه ارز تا پایان هفته خبر داده بود، دیروز رئیس کل بانک مرکزی از آغاز به کار فعالیت این بازار در راستای ساماندهی بازار ارز سخن گفت. این در حالی است که در هیاهوی تشکیل بازار ثانویه ارزی، بازار گمانه زنی ها نیز داغ شده و برخی خبرهای غیررسمی با این مضمون که «صرافی های دارای مجوز بانک مرکزی، از روز شنبه می توانند با نرخ ثبت شده در بورس، اقدام به معامله ارز کنند» در شبکه های اجتماعی دست به دست می شود البته بدون اینکه منابع رسمی و بانک مرکزی آن را تایید کرده باشد.

در همین زمینه، رئیس کل بانک مرکزی به رسانه ها اعلام کرد که درباره خرید و فروش اسکناس در صرافی ها در مرحله بعدی تصمیم گیری می شود. ولی الله سیف روز گذشته در حاشیه جلسه هیات دولت در جمع خبرنگاران، گفت: در راستای پیگیری اقداماتی که در رابطه با ساماندهی بازار ارز انجام شد؛ خوشبختانه امروز اولین روزی است که بازار ثانویه ارز کار خود را از محل ۲۰درصد صادرات کالاهای غیرنفتی شروع کرده است. تقسیم بندی شده کالاهای خاص پتروشیمی فولاد و امثال آن جزو صادرات غیرنفتی به اندازه ۸۰درصد هستند و بخش ۲۰درصد عمدتا مربوط به بخش خصوصی و اقلام خرد می شود.

وی ادامه داد: این میزان مبنایی برای فعال شدن ارز ثانویه شده است. ارز حاصل از صادرات این نوع کالاها تامین نیاز ارزی می کند برای تامین لیست سوم کالایی که از طریق وزارت سمت ارائه شده است. به این صورت است که واردکننده با صادرکننده تفاهم می کند؛ با ثبت این تفاهم در سامانه جامع تجارت، این کار می تواند عملیاتی شود.

سیف در توضیح این نوع از معامله ارزی گفت: واردکننده مراجعه می کند به بانک، گواهی ثبت آماری اش را می گیرد بعد مراجعه می کند به صادرکننده مربوطه توافقش را انجام می دهد و این توافق در سامانه ثبت می شود. ما فکر می کنیم با این اقدامات، این بازار ساماندهی می شود و در مقابل جهت رفع بعضی ابهاماتی که هنوز هست با فعال شدن و آرامشی که در بازار حاکم می شود می توانیم اقدامات دیگر را هم انجام دهیم.

سیف در پاسخ به این پرسش که قرار بود از شنبه صرافی ها فعالیت خود را شروع کنند، آیا این امر محقق شده است، گفت: در حوزه حواله جات فعال هستند. در رابطه با این موضوع که اسکناس جابه جا کنند در مقطع بعدی اقدام می کنیم.

وی سپس گفت: نرخ ارز در بازار ثانویه متناسب با عرضه و تقاضا است، خودشان توافق می کنند. در شروع کار واردات کالا و خدمات انجام می شود.

سیف در ادامه خاطرنشان کرد: صرافی ها می توانند بین واردکننده و صادرکننده ایفای نقش کنند؛ ممکن است یک صادرکننده کل ظرفیتی را که برای عرضه به بازار دارد از طریق صرافی ها انجام دهد.

وی در رابطه با نوع قیمت گذاری این بازار گفت: هیچ محدودیتی وجود ندارد و براساس عرضه و تقاضا تعیین می شود.

رئیس کل بانک مرکزی اظهار کرد: ارز فیزیکی در ایران منتقل نمی شود، بلکه از حساب صادرکننده به حساب واردکننده منتقل می شود.

سیف خاطرنشان کرد فعلا تصمیمی مبنی بر حذف ارز مسافرتی وجود ندارد.

وی با اشاره به دستور رئیس جمهور مبنی بر شفافیت در تمام دستگاه ها، گفت: در بانک مرکزی براساس سفارش های انجام شده کار انجام می شود، تصمیم در بانک مرکزی گرفته نمی شود، اما چون این دستگاهی است که تامین می کند، می تواند اطلاع رسانی انجام دهد، براساس توانایی ها شفافیت ها را ادامه می دهیم.

گفتنی است بعد از نجومی شدن قیمت دلار در بازار آزاد طی ماه های اخیر، دولت تصمیم گرفت ارز را تک نرخی کند و در ابتدا اعلام شد تمام نیازهای ارزی را با دلار 4200 تومانی پوشش می دهد، اما بعد از مدتی مشخص شد که تنها برخی از گروه های کالایی می توانند ارز دولتی را دریافت کنند.

به گزارش تسنیم، این در حالی بود که با قاچاق اعلام شدن خرید و فروش در بازار آزاد ارز، عملا متقاضیان ارز برای تامین نیازهای ارزی خود به سد دولت خورده و نمی توانستند مشکل خود را حل کنند.

ولی این تمام مشکلات دلار 4200 تومانی نبود؛ همزمان با تک نرخی شدن ارز از سوی بانک مرکزی، سامانه ای با نام نیما هم راه اندازی شد تا صادرکنندگان دلارهای حاصل از صادرات خود را در سامانه نیما عرضه کنند و واردکنندگان نیز دلار مورد نیاز خود را جهت واردات کالا از همین سامانه تامین کنند.

اما با آغاز به کار سامانه نیما مشخص شد که برخی صادرکنندگان از جمله پتروشیمی ها از دستور دولت برای بازگرداندن دلار حاصل از صادرات خود به سامانه نیما سرپیچی می کنند، چراکه قیمت دلار در بازار آزاد تقریبا دو برابر قیمت دلار در سامانه نیما است، ضمن آنکه اگرچه دولت برای واردات برخی کالاها دلار 4200 تومانی را پرداخت می کند و باقی واردکنندگان کالاها مجبورند دلار مورد نیاز خود را از بازار آزاد تهیه کنند.

هرچند هنوز جزییات راه اندازی بازار ثانویه ارزی برای مردم شفاف نیست چراکه خبرها در این خصوص ناقص است و برخی هم می گویند هنوز دولت مقدمات تشکیل این بازار را به طور کامل فراهم نکرده است. قبلا گفته شده بود کف و سقفی برای قیمت معاملات ارزی در این بازار در نظر گرفته می شود تا ارز صادرکنندگان به واردکنندگان فروخته شود، ولی بعدا در خبرها اعلام شد که سقفی برای قیمت تعیین نمی شود تا فضای رقابتی در بازار حفظ شود.

بازار ثانویه ارز که معادل انگلیسی آن Secondary Market و محل داد و ستد اوراق منتشرشده در بازار اولیه و البته با حجم معاملاتی به مراتب بیشتر از بازار اولیه است، معادل بازار بورس اوراق بهادار تهران است. صاحبنظران اقتصادی معتقدند با شکل گیری بازار ثانویه بستری شفاف و قابل مدیریت در حاشیه بازار اصلی ارز تشکیل می شود که در تعیین قیمت توافقی آن نباید سیاستگذار دخالتی داشته باشد و صرفا با نظارت می تواند در آن نقش کنترلی خود را ایفا کند.