هوش مصنوعی به عرصه نظامی: از ایلان ماسک تا گوگل!

هوش مصنوعی تا همین چند وقت قبل یک فناوری جذاب بود که نهایتا برخی از شرکت های پیشتاز در زمینه نوآوری روی آن حساب جدی باز می کردند. با این حال شرایط خیلی زود تغییر کرده است. بر اساس گزارش گاردین، وزارت دفاع آمریکا قراردادی به ارزش 200 میلیون دلار با شرکت ایکس امضا کرده تا از هوش مصنوعی این شرکت تحت عنوان گراک (Grok) استفاده کند. این سرمایه گذاری با هدف بهینه سازی نسخه ای ویژه از گراک برای کاربردهای نظامی و دفاعی است. نکته جالب اینکه شرکت گوگل و اوپن ای آی نیز قبلا تسهیلات مشابهی از وزارت دفاع آمریکا دریافت کرده اند. با این حساب آینده عرصه نظامی و امنیتی پیوند تنگانگی با هوش مصنوعی خواهد داشت.

اگر از نقطه نظر اقتصادی به ماجرا نگاه کنیم، ایلان ماسک هیچ وقت تا این اندازه خوش شانس نبوده است. درست زمانی که جنجال دعوای او با ترامپ حسابی سهام شرکت اش را دستخوش تغییرات منفی کرده بود، قرارداد با پنتاگون از راه رسید. البته ایلان ماسک تنها برنده این بازی نیست. ما در ادامه نگاهی به طرف های این سرمایه گذاری کلان و نتایج آن خواهیم داشت.

چرا پنتاگون به سراغ هوش مصنوعی آمده؟

شاید ساده ترین بخش ماجرا همین ریشه یابی علاقه پنتاگون به هوش مصنوعی باشد. شما لازم نیست یک مهندس کامپیوتر باشید تا کارکرد جذاب هوش مصنوعی را درک کنید. کافی است یکبار پشت لپ تاپ نشسته یا با گوشی تان سری به اپ های هوش مصنوعی بزنید. ماجرای پنتاگون هم تقریبا همین طور است.

مطلب مرتبط: هوش مصنوعی و آینده ما

وزارت دفاع آمریکا در راستای کاهش خطای انسانی و تسریع فرایند پردازش اطلاعات سرمایه گذاری عظیمی بر روی هوش مصنوعی انجام داده است. آنها تا اینجای کار به هرکدام از شرکت های اوپن ای آی، گوگل، ایکس و آنتروپیک (توسعه دهنده هوش مصنوعی کلاود) نزدیک به 200 میلیون دلار به عنوان بخشی از قرادادهای نظامی سازی هوش مصنوعی اعطا کرده اند.

با توجه به رقم بالای سرمایه گذاری پنتاگون بر روی هوش مصنوعی به نظر می رسد آینده حوزه امنیتی و نظامی به طور کامل دستخوش تحول خواهد شد. البته آمریکا تنها بازیگر جدی در این عرصه نیست. چین نیز در تلاش برای توسعه برنامه ملی هوش مصنوعی اش است. ارگرچه نسخه هایی نظیر دیپ سیک هنوز فاصله زیادی با نمونه های مطرحی مثل جیمنای یا کوپایلت دارد، اما دولت چین از همین حالا به دنبال سرمایه گذاری بر روی ابزارهای هوش مصنوعی بومی خودش است. این امر می تواند مسابقات تسلیحاتی سنتی را در بستری کاملا دیجیتال قرار دهد. به طوری که موفقیت هرکدام از طرفین در گرو توسعه هرچه سریع و بهتر ابزارهای هوش مصنوعی باشد.

آیا الان هوش مصنوعی قابل اعتماد است؟

سوال بالا برای بسیاری از افردی که تجربه روزمره کار با هوش مصنوعی را داشته باشند، جذاب به نظر می رسد. هرچا باشد، هوش مصنوعی کم عیب و ایراد ندارد. گاهی اوقات به قدری جواب ها دور از انتظار است که آدم با هوش شک می کند که واقعا این ابزارها هوشمند هستند یا نه؟

نکته ای که در اینجا باید بدان توجه کنیم، استفاده اغلب مردم از نسخه های رایگان هوش مصنوعی است. این در حالی است که پنتاگون سفارش نسخه ای ویژه برای خودش را به غول های فناوری آمریکایی داده است. بر این اساس پروژه گراک برای دولت (Grok for Government) به شرکت ایکس تحویل داده شده است. هدف این پروژه توسعه هوش مصنوعی مطابق با نیازهای امنیتی و نظامی پنتاگون است.

البته ایکس تنها شرکتی نیست که وزارت دفاع آمریکا روی آن حساب باز کرده است. تقریبا همه شرکت های بزرگ در حوزه هوش مصنوعی پروژه های مشابهی از سوی این نهاد دریافت کرده اند. این امر بیانگر نیاز شدید پنتاگون به ابزارهای مطمئن در زمینه هوش مصنوعی و از سوی دیگر بی اعتمادی اش به نسخه های فعلی است. سوال اصلی در این میان چرایی چنین بی اعتمادی است. این نکته ای است که ما در بخش بعدی مقاله زیر ذره بین خواهیم برد.

هوش مصنوعی و دنیایی پر از باگ!

اگرچه هوش مصنوعی یکی از فناوری های انقلابی در دنیای دیجیتال محسوب می شود، اما هنوز راه درازی تا تبدیل شدن به یک گزینه بی چون و چرا دارد. به بیانی ساده تر، وضعیت این فناوری هنوز طوری نیست که بتوان با خیال راحت کارهای حساس را به آن سپرد. به همین خاطر دولت آمریکا به دنبال نسخه ای دولتی برای نهادهای مختلف خود است. این اتفاقی است که توانایی اصلی ابزارهای هوش مصنوعی را محک خواهد زد.

بر اساس گزارش رویترز، قراداد میان پنتاگون با ایکس حسابی جنجال آفرین شده است. شاید این مسئله عجیب به نظر برسد. چرا که پنتاگون با سایر غول های دیجیتالی نیز قراداد امضا کرده است. دلیل این جنجال واکنش کاربران در طول ماه های اخیر نسبت به اظهارنظرهای نژادپرستانه و حمایت از نازیسم در برخی از پیام های گراک است.

ایلان ماسک در واکنش به انتقادات از گراک به برخی اشتباهات در توسعه آن اعتراف کرده است. بر این اساس وی قول داده توسعه این هوش مصنوعی را به گونه ای اخلاقی تر دنبال کند. ایراد اصلی که نسخه فعلی گراک با آن دست و پنجه نرم می کند، مهربانی بیش از اندازه با کاربران و تاثیرپذیری محض از خواسته آنهاست. بنابراین هدف بعدی ابزارهای هوش مصنوعی باید تقویت دیدگاه انتقادی و واکنش پذیری کمتر از کاربران باشد. این مسئله به طور ویژه ای بر روی کاربردپذیری نظامی و دولتی این ابزارها نقش خواهد داشت. جایی که دیگر یک باگ کوچک با عذرخواهی درست نمی شود، بلکه ممکن است به قیمت جان هزاران انسان باشد!

مطلب مرتبط: تکینگی هوش مصنوعی ظرف 12 ماه آینده

جمع بندی

ورود هوش مصنوعی به حوزه های مختلف زندگی انسان امر غیرمنتظره ای نیست. با این حال شاید کمتر کسی انتظار ورود سریع این فناوری به عرصه نظامی را داشت. هرچه باشد هوش مصنوعی تازه در اول راه است، اما همین مدت زمان کوتاه هم پر از غافلگیری های بزرگ بوده است. به طوری که این غافلگیری را هم می توان کنار ده ها خبر ناگهانی درباره هوش مصنوعی قرار داد.

بی شک هوش مصنوعی به توسعه سریع خود ادامه می دهد. با این حال حالا در حوزه ای باید امتحان اش را پس بدهد که فرصت زیادی برای اشتباه ندارد. این نکته شاید به کاهش باگ های نسخه های عادی و تجاری هوش مصنوعی نیز ختم شود. بنابراین شرکت های توسعه دهنده این فناوری فرصت خوبی برای تمرکز بر روی چند هدف با یک تیر دارند!