جنگ ارزها؛ یوان در مقابل دلار

جنگ تعرفه ای دو غول اقتصاد جهانی حالا به جنگ ارزی رسیده و ممکن است چین به زودی جنگ ارزی با ایالات متحده آمریکا را آغاز کند. در همین حال، پکن به تلافی تعرفه گذاری اخیر دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا به سلاح ارزی متوسل شده و پس از ۱۱ سال نرخ برابری دلار آمریکا به یوان چین، سد مقاوم عدد ۷ یوان در برابر یک دلار را شکسته است. این سطح از نرخ برابری هیچ گاه به صورت ارادی از طرف چینی ها شکسته نشده بود و ۱۱ سال پیش نیز به دلیل بحران یوان از این نرخ عبور کرد، اما پس از بستن تعرفه های جدید از سوی آمریکا بر واردات چین، دولتمردان چینی به تلافی اقدام واشنگتن، این سطح را شکستند تا واردات این کشور به آمریکا ارزان و در مقابل، واردات آمریکا به چین گران شود.

به گزارش سی ان ان، برای اولین بار در بیش از یک دهه گذشته، روز دوشنبه پکن اجازه داد تا یوان در برابر دلار تضعیف شود. البته بانک مرکزی چین اعلام کرده است که این اقدام بیشتر به دلیل نگرانی بازار و حمایت از تجارت و تعرفه های جدید در چین است. دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا هفته گذشته اعلام کرد که ایالات متحده تقریبا روی هر صادراتی از چین از ماه سپتامبر تعرفه اعمال خواهد کرد. به این ترتیب ترامپ جنگ تجاری را تشدید کرد.

اما با کاهش ارزش یوان، درواقع پکن این سیگنال غیرقابل تصور را ارسال کرده است که چین آماده است تا ارز خود را به عنوان سلاح جنگ تجاری با واشنگتن قرار دهد. بااین حال، تحلیلگران چینی امیدوارند که پکن با واشنگتن به توافق برسد، اما شرایط اینک کاملا وابسته به پاسخ ایالات متحده است، زیرا جنگ ارزی که در آن کشورها در چرخه کاهش ارزش ارز قفل می شوند، هم به مصرف کننده و هم به کسب وکارها ضربه می زند. همچنین باعث تورم و کاهش قیمت دارایی ها خواهد شد و به این ترتیب، بحث در مورد مداخله ارزی ایالات متحده این روزها به طور قابل توجهی داغ شده است.

از جنگ تجاری تا دستکاری ارزی

حالا که چین به نظر می رسد جنگ ارزی را آغاز کرده است، سؤال اصلی اینجاست که پاسخ آمریکا چیست و دونالد ترامپ اینک چه کاری انجام می دهد؟ ترامپ در هفته های گذشته، اصرار داشت که مداخله ارزی شامل گزینه های روی میز نمی شود و ماه ژوئیه نیز پیشنهاد مشاور ارشد اقتصادی خود برای تضعیف دلار را رد کرده بود.

اگرچه ارز ضعیف تر، می تواند صادرات را تقویت کند، اما باعث می شود واردات گران تر شود و این امر نهایتا به افزایش تورم و آسیب دیدن هزینه ها می انجامد. قیمت های بالاتر می تواند بانک مرکزی را وادار کند که نرخ بهره را افزایش دهد که این مسئله روی رشد اقتصادی تأثیر می گذارد. در صورت تصمیم گیری سایر کشورها برای انتقام جویی، این الگو می تواند در سطح جهانی گسترده شود، اما کاهش ارزش پول، نوسانات و عدم اطمینان را به بازارهای مالی تزریق خواهد کرد، چراکه باعث می شود ارزش دارایی ها و سهام سقوط کند. برای تضعیف ارزش دلار، ترامپ باید رسما پایان سیاست قوی دلار که سال 1995 در زمان بیل کلینتون، رئیس جمهوری اسبق آمریکا آغاز شده بود را اعلام کند.

حمله شدید ترامپ به چین بر سر نرخ ارز

اما همانطور که انتظار می رفت، پاسخ دونالد ترامپ به کاهش ارزش یوان از سوی چین، کوبنده و محکم بود. بعد از اینکه پکن، ارزش یوان را کاهش داد، رئیس جمهور آمریکا در توئیتی، کاهش ارزش ارز را تخلفی بزرگ دانست و چین را به سرقت از دستاوردهای اقتصادی آمریکا متهم کرد.

به گزارش رویترز، ترامپ، پس از تصمیم چین به عرضه گسترده یوان در بازار ارز که به کاهش ارزش یوان و رسیدن آن به پایین ترین سطح در یک دهه اخیر منجر شد، این اقدام را نقض بزرگ قوانین عادلانه تجارت ارزی خواند و گفت: چینی ها ارزش پول خود را به سطوح پایین تاریخی رسانده اند.

البته برخی سیگنال های طرف چینی حاکی از تمایل بیشتر پکن برای کاهش های بعدی ارزش یوان به عنوان اهرمی در مذاکرات تجاری است. از زمانی که دونالد ترامپ تهدید کرد که بر ۳۰۰ میلیارد دلار از محصولات وارداتی چینی تعرفه ۱۰درصدی اعمال خواهد کرد، ارزش دلار در برابر یوان ۲.۲درصد افزایش یافته است.

ترامپ که پیشتر نیز بارها و بارها از چین به خاطر دستکاری نرخ ارز انتقاد کرده بود در توئیتر خود نوشت: «حالا که چین این دستکاری تاریخی در نرخ ارز خود را انجام داد، برای همه مشخص شد که آمریکایی ها بهای خشنودی چین را در گذشته پرداخت می کرده اند، نه تعرفه ها! آمریکا ده ها میلیارد دلار به اقتصاد چین کمک کرده است و چینی ها با دستکاری در نرخ ارز، از کسب و کارها و کارخانه های ما سرقت کرده اند! دیگر این اتفاق تکرار نخواهد شد!»

بانک مرکزی چین اما در واکنش به اتهامات اخیر رئیس جمهور آمریکا در بیانیه ای اعلام کرد: «نرخ ارز تحت تاثیر یک جانبه گرایی دولت آمریکا و افزایش تعرفه بر محصولات چینی قرار گرفته است، نه سیاست های این بانک.» این بانک با بیان اینکه یوان، ارزی باثبات و نیرومند باقی خواهد ماند، افزوده است: «دولت چین از اعتماد به نفس و توانایی کافی برای حمایت از یوان برخوردار است.»

در همین زمینه، جولیان اوانز، کارشناس ارشد مسائل اقتصادی چین در موسسه «کپیتال اکونومیکس» گفت: «نرخ ارز به ابزاری برای دو طرف در جنگ تجاری تبدیل شده است. فکر می کنم چینی ها نرخ ارز را بیش از این هم تضعیف کنند و احتمالا در سه ماه پیش رو شاهد کاهش 5 تا 10درصدی ارزش یوان در برابر دلار خواهیم بود.»

آمریکا رسما چین را به فهرست سیاه ارزی خود افزود

در همین حال، وزیر خزانه داری آمریکا نیز به دنبال اقدام پکن در کاهش ارزش یوان، به مانند مقام بالادست خود، بار دیگر این کشور را به دستکاری ارزی متهم کرد و رسما نام چین را در فهرست دستکاری کنندگان نرخ ارز قرار داد.

به گزارش گاردین، این برای نخستین بار از سال ۱۹۹۴ میلادی است که آمریکا، نام چین را به عنوان یکی از کشورهای دستکاری کننده در نرخ ارز در فهرست سیاه خود جای داده است. البته فهرست سیاه ارزی وزارت خزانه داری آمریکا الزام آور نیست، اما وزارت بازرگانی و دولت آمریکا می توانند با استناد به این فهرست سیاه، اقدامات و محدودیت هایی علیه این کشورها اعمال کنند.

استیون منوچین، وزیر خزانه داری آمریکا در نخستین توضیح این اقدام آمریکا، با متهم کردن چین به دستکاری در نرخ ارزی گفت: «چین به دنبال افزایش مزیت رقابتی محصولات تولیدی خود در برابر محصولات آمریکایی در تجارت بین المللی است، اما آمریکا از صندوق بین المللی پول خواهد خواست تا به اقدامات اخیر و ناعادلانه چین ورود کند.»

تصمیم وزارت خزانه داری آمریکا پس از آن اتفاق می افتد که دونالد ترامپ در پیام های توئیتری شدیدی به چین تاخته و آنها را به سوءاستفاده از اقتصاد آمریکا با دستکاری در نرخ ارز متهم کرده بود. از سوی دیگر اما بانک مرکزی چین در بیانیه ای اعلام کرد که کاهش ارزش یوان به دلیل رویکرد یکجانبه خود آمریکا رخ داده است.

در این خصوص، یک مقام وزارت خزانه داری آمریکا که نخواست نامش فاش شود، گفت «بیانیه بانک مرکزی چین به خوبی نشان می دهد که دولت این کشور به طور رسمی تعیین نرخ ارز را به دست گرفته است. این در حالی است که وزارت خزانه داری آمریکا از چین خواسته تا به توافق اعضای گروه ۲۰ درخصوص نرخ ارز پایبند باشد. همچنین این وزارت خانه از رایزنی با دولت و مقامات وزارت بازرگانی آمریکا برای اتخاذ پاسخ مناسب به رفتار اخیر چین خبر داده است.»

جنگ آمریکا و چین به نفع ایران تمام می شود؟

در بحبوحه این جنگ ارزی اما سوالی که برای مخاطب ایرانی پیش می آید، این است که آیا جنگ میان این دو غول اقتصاد جهانی ممکن است به نفع ایران تمام شود؟ تحلیلگران بانک آمریکا مریل لینچ در گفت و گو با شبکه سی ان بی سی معتقدند که اگر چین تصمیم بگیرد تهدید تعرفه های جدید آمریکا را با به چالش کشیدن تحریم های واشنگتن و افزایش واردات نفت از ایران تلافی کند، قیمت نفت ۲۰ تا ۳۰ دلار در هر بشکه سقوط خواهد کرد.

هفته گذشته پس از آنکه ترامپ اعلام کرد تعرفه 10درصدی روی واردات ۳۰۰ میلیارد دلار کالای چینی از اول سپتامبر وضع می شود و اگر رئیس جمهور چین به سرعت توافق تجاری منعقد نکند، ممکن است تعرفه ها افزایش بیشتری پیدا کنند، نگرانی ها نسبت به کندی رشد تقاضای جهانی برای نفت برانگیخته شد و در نتیجه نفت دچار ریزش قیمت شد. چین هم در واکنش به تصمیم دولت آمریکا برای وضع تعرفه ۱۰درصدی روی ۳۰۰ میلیارد دلار واردات کالاهای چینی، اعلام کرد دست به تلافی خواهد زد و اقدام جدید دونالد ترامپ را عملی غیرمنطقی و غیرمسئولانه خواند.

به گفته تحلیلگران بانک آمریکا مریل لینچ، واکنش چین به تعرفه های جدید آمریکا ممکن است شامل ازسرگیری خرید نفت ایران برای ضربه زدن به سیاست تحریم های آمریکا و مصون نگه داشتن اقتصاد چین از تاثیر تعرفه های جدید باشد. این تحلیلگران گفته اند برآورد قیمت ۶۰ دلار برای نفت برنت در سال ۲۰۲۰ را تغییر نمی دهند، اما تصمیم چین برای خرید مجدد نفت ایران ممکن است قیمت های نفت را دچار سقوط کند.

براساس گزارش اویل پرایس، چین هرگز خرید نفت ایران را پس از پایان معافیت نفتی واشنگتن برای خریداران بزرگ ایران در اوایل ماه مه، متوقف نکرد. چین که پیش از وضع تحریم های آمریکا علیه صادرات ایران، بزرگترین خریدار نفت ایران بود با وجود کمپین آمریکا برای به صفر رساندن صادرات ایران، همچنان به خرید نفت ایران ادامه می دهد و اعلام کرده است که از تحریم های آمریکا علیه صادرات ایران تبعیت نمی کند، با این حال واردات نفت چین از ایران در چند ماه گذشته پایین تر بوده است.

در این بین، منابع بازرگانی و پالایشگاهی به پلاتس گفتند بعید است نفت خام آمریکا هدف تعرفه های تلافی جویانه چین قرار بگیرد. با این حال، پالایشگاه های چینی به دلیل اختلافات تجاری پکن و واشنگتن و ابهام ها درباره وضع تعرفه واردات، در یک سال اخیر نفت خام چندانی از آمریکا خریداری نکرده اند. به این ترتیب، اگرچه نفت خام هدف تعرفه های تلافی جویانه قرار نگرفته اما معامله گران و پالایشگاه های چینی ترجیح داده اند نفت آمریکا را خریداری نکنند و دیگر تمایلی برای امضای توافق های بلندمدت با تولیدکنندگان آمریکایی برای خرید نفت ندارند.

به گفته منابع آگاه، نفت آمریکا در حال حاضر تجارت مهمی میان دو کشور نیست و چین احتمالا کالاهایی را هدف تعرفه قرار می دهد که بیشتر به صادرکنندگان آمریکایی لطمه می زند و حداکثر فشار را برای صادرات آمریکا ایجاد می کند.

ارتباط با نویسنده : IvanKaramazof@yahoo.com