باید بدانیم که آب نداریم

با آغاز سال زراعی جدید دومین گردهمایی مدیران کشاورزی با حضور وزیر جهاد کشاورزی، جمعی از معاونان وی و مدیران و روسای سازمان‌های جهاد کشاورزی استان‌ها و شهرستان‌های سراسر کشور دیروز در تهران برگزار شد. در این گردهمایی سراسری برخی از مدیران و معاونان گزارشی از عملکرد یک سال گذشته خود را در زمینه کشاورزی و زراعت اعلام کردند، همچنین عباس رجایی، رییس کمیسیون کشاورزی مجلس، نیز در این گردهمایی حضور یافت و به بیان دیدگاه‌ها و برخی چالش‌های کشاورزی پرداخت و در پایان محمود حجتی، وزیر جهاد کشاورزی، سخنرانی کرد و در این آیین از کشاورزان نمونه کشوری تقدیر شد.

بی‌مهری دولت به تولیدات کشاورزی
عباس رجایی، رییس کمیسیون کشاورزی مجلس، بخش کشاورزی را بسیار بزرگ و با اهمیت در اقتصاد کشور برشمرد و با انتقاد از برخی برنامه‌های دولت تصریح کرد: شوربختانه دولت به بخش تولید در کشاورزی عنایتی ندارد و در قانون خروج از رکود در کمیسیون مشترک بحث تولیدات کشاورزی اصلا مطرح نشد. این موضوع در کمیسیون کشاورزی مجلس مورد بررسی قرار گرفت و به دولت پیشنهادهایی ارائه شد و قرار است تولید ات بخش کشاورزی نیز در زمینه خروج از رکود اقتصادی دخالت داده شود بنابراین از مدیران و مسئولان این وزارتخانه می‌خواهیم اگر برنامه‌هایی برای ارائه دارند، در یک بسته جمع‌بندی کنند و به مجلس بدهند.
نماینده اراک، کمیجان و خنداب، چالش دیگر بخش کشاورزی را موضوع تکراری آب دانست و افزود: کشور ما به تازگی با این چالش روبه‌رو نشد، بلکه از ابتدای تاریخ تاکنون با آن مواجه بوده است. گرچه در چند سال گذشته مدیریت‌های ناکارآمد آب در کشور این موضوع را به مرز بحران رسانده است.
وی تصریح کرد: عده‌ای از مدیران پیشین که دوره مدیریت‌شان به سر آمده و فکر جدید ندارند، حرف‌هایی می‌زنند که مبنای علمی ندارد و به اصطلاح کشاورزی هراسی را در کشور ایجاد می‌کنند. شوربختانه صداوسیما نیز بر این موضوع دامن می‌زند و نتیجه این رفتارها، این است که کشاورزی در کشور برچیده و واردات محصولات انجام شود. این سخنان خلاف سیاست‌های کلی نظام، اقتصاد مقاومتی و حاکمیت است.
رجایی با تاکید بر کشاورزی اقتصادی و صنعتی، اظهار کرد: راندمان بهره‌وری آب در کشور باید افزایش یابد، اما سوءمدیریت‌ها را بر گردن کشاورزان و مردم گذاشتن درست نیست و شیوه نادرستی است. وقتی در مجلس بحث افزایش تعرفه خودرو به میان می‌آید، صدای همه بلند می‌شود، اما برای کشاورزی کسی صدایش درنمی‌آید. باید موضوع کشاورزی هراسی را که اکنون در کشور به وجود آمده به فرصت تبدیل و چالش‌ها را مدیریت کنیم.
وی برخی راهکارهای مقابله با کشاورزی هراسی را نام برد و افزود: تغییر الگوی کشت و توسعه کشت گلخانه‌ای از جمله راهکارهای مقابله با این سیاست‌هاست، اما تاکنون الگوی کشت به‌عنوان یک برنامه عمیق عملیاتی و اجرایی نشده که باید با عزم جدی مسئولان وزارت کشاورزی به آن پرداخته شود.
رییس کمیسیون کشاورزی مجلس با اشاره به قانون افزایش بهره‌وری آب گفت: براساس این قانون، مسئولیت تامین و توزیع آب بر عهده وزارت نیرو است و وزارت کشاورزی به‌عنوان مصرف‌کننده آب باید به‌صورت حجمی آب را تحویل گیرد. از تامین تا توزیع آب، تبخیر، هدررفت، آب‌های رهاشده در مرزها و غیره همه به نام کشاورزی تمام می‌شود و اعلام می‌کنند که کشاورزی بیش از 90 درصد منابع آب کشور را مصرف می‌کند. بررسی‌های مرکز پژوهش‌های مجلس این میزان را با آب قنات‌ها 60 میلیارد مترمکعب اعلام کرده است.

شرایط اقلیمی شکننده‌ای داریم
محمود حجتی، در گردهمایی مدیران کشاورزی که در ابتدای سال زراعی جدید برگزار شد، شرایط کشور را از نظر اقلیمی شکننده دانست و گفت: فرصت‌های دیروزمان را از دست داده‌ایم و باید به فکر باشیم تا فرصت‌های امروز و آینده را از دست ندهیم. تجربه نشان داده، اگر بخواهیم به این موضوع برسیم، قادر خواهیم بود.  وزیر جهاد کشاورزی تصریح کرد: در راستای مبارزه با سن گندم، مسئولان این بخش عملکرد بسیار مناسبی به جا گذاشتند و سابقه درخشانی داشته‌ایم، به‌گونه‌ای که در سال‌های گذشته هیچ‌وقت به چنین ضریب پاکی در تولید گندم دست نیافته‌ بودیم.  حجتی اظهار کرد: نارسایی‌های گذشته نباید تکرار شود و بسیاری از ساختارها و سامان‌ها را باید ایجاد کرد، ولی نباید اجازه داد که تلاش برای حل مشکلات، چالش‌ها را دوباره تکرار کند.  وی با اشاره به بحث صرفه‌جویی در آب گفت: باید به موضوع آبخیزداری توجه جدی شود، زیرا این موضوع هم باعث تقویت منابع زیرزمینی و هم باعث افزایش سطح پوشش گیاهی می‌شود. برای مکانیزاسیون نیز کمبودی نداریم و منابع آن وجود دارد و اگر کمبودی حس می‌شود به این علت است که به آن نپرداخته‌ایم.  وزیر جهاد کشاورزی تصریح کرد: اگر بحران در سفره‌های آب زیرزمینی ایجاد شده، مشکل از ناحیه مدیران بوده است، نه کشاورزان مدیریت آب را برعهده دارند و نه وزارت جهاد کشاورزی. هیچ‌کدام مدیریت سفره‌های آب‌های زیرزمینی‌ را عهده‌دار نبوده‌اند. افرادی که مدیر سفره‌های آب‌های زیرزمینی بوده‌اند کشاورزان را با مشکلات روبه‌رو کرده‌اند و امروز هم جوسازی می‌کنند.  حجتی تاکید کرد: ‌امروز بیلان آبی 290 دشت ما منفی است و باید این را به یک حالت تعادل و حتی مثبت برسانیم و همه با کمک هم و با همکاری دستگاه‌های مختلف به این مهم دست یابیم. ادامه روند مدیریت گذشته در برداشت و استفاده از منابع نگران‌کننده است و باید بدانیم که آب نداریم.

آب نایاب برای کشت هندوانه 500تومانی!
وی اظهار کرد: ما نباید آب موجود را برای کشت هندوانه صرف و بعد هم آن را با قیمت ارزان صادر کنیم. این کار اشتباه است و باید از آن پرهیز کنیم.  حجتی با بیان اینکه باید محصولات آب‌بر مثل هندوانه را به اندازه نیاز و تقاضا کشت کنیم، گفت: گاهی اوقات در کشت این محصولات به اندازه‌ای زیاده‌روی می‌کنیم که بخشی از آن هدر می‌رود. کشت چنین محصولاتی اقتصادی نبوده و به مصلحت مملکت نیست. اگر در محصول تولیدی قیمت آب را محاسبه کنیم، هزینه تولید بسیار بالا می‌رود در حالی که ما هزینه آب را صفر محاسبه می‌کنیم.
وی افزود: در یک آمار مصرف خیار تولیدی سالانه کشور نشان می‌دهد که 700 میلیون متر مکعب آب مصرف شده، در حالی که اگر کشت محصول خیار را به گلخانه‌ها منتقل کنیم، مصرف آب آن به حدود 60 میلیون متر مکعب می‌رسد و با آب صرفه‌جویی شده از این ناحیه می‌توان بیلان منفی آب دشت‌ها را به حد متعادل رساند.
وزیر جهاد کشاورزی در بخش دیگری اظهار کرد: امسال با کشت هندوانه چه بلایی به سر ما آمده، وقتی هندوانه کیلوگرمی 500 تومان توسط وانتی‌ها به فروش می‌رسد، واقعا چه مبلغی به تولیدکننده می‌رسد و من در این مورد افسوس می‌خورم که هم بخش زیادی از آب هدر می‌رود و هم تولیدکننده سود نمی‌برد.

نیازی به گسترش مرغداری‌ها نداریم
وزیر جهاد کشاورزی در ادامه سخنانش تصریح کرد: براساس اطلاعات موجود سیاست‌گذاری‌ها باید طوری باشد که با توجه به مشکلات مرتع تولید دام سبک گسترش نیابد. توان مراتع ما بیشتر از این نیست و باید با همکاری سازمان‌های مختلف حالت پایداری را ایجاد کرد که در کنار انجام کار اقتصادی از مراتع به اندازه ظرفیت استفاده شود.  حجتی گفت: با استفاده از روش‌های جدید در تولید دام و استفاده از نژادهای قابل قبول می‌توان با یک سوم دام موجود میزان گوشت فعلی را تولید کرد که البته در حال حاضر این موضوع در حد یک ادعاست.  وزیر جهاد کشاورزی تصریح کرد: به گسترش مرغداری و تخصیص منابع ارزان‌قیمت به مرغداری‌ها نیازی نیست، زیرا اگر هدف از گسترش مرغداری افزایش اشتغال است بهتر است برای افزایش اشتغال اعتبارات را به سمت گلخانه‌ها یا تجهیز مکانیزاسیون کشاورزی برد.