بخش‌خصوصی شاه‌کلید حل مشکل آب

دولت قصد دارد با ایجاد نیروگاه‌های همزمان تولید آب و برق، کمبودهای کشور در این حوزه‌ها را مرتفع کند. به اعتقاد مدیر امور مهندسی آب و برق قشم، با ایجاد چنین نیروگاه‌هایی در مناطق ساحلی کشور، از هدررفت حرارت در جریان تولید برق برای استحصال آب شیرین از دریا استفاده خواهد شد. حسین بهاری، مدیر امور مهندسی آب و برق قشم شرکت مپنا به «فرصت‌امروز» می‌گوید: ایجاد نیروگاه‌های تولید همزمان آب و برق منافع زیادی برای کشور دارد. زیرا با استفاده از این نیروگاه‌ها در احجام زیاد می‌توان آب تولید کرد.

وی بیان می‌کند: نیروگاه‌های تولید همزمان آب و برق از ابتدا به همین منظور ساخته می‌شوند. بنابراین نمی‌توان نیروگاه‎های موجود در کشور را به چنین ساختاری تبدیل کرد. مدیر امور مهندسی آب و برق قشم ادامه می‌دهد: اگرچه هزینه تمام‌شده احداث نیروگاه‌های تولید همزمان آب و برق بالاست اما پس از بهره‌برداری از این نیروگاه‌ها، قیمت تولید یک مترمکعب آب به‌شدت کاهش می‌یابد. وی عنوان می‌کند: در نیروگاه‌های تولید همزمان آب و برق، دو محصول داریم. برای تولید برق در چنین نیروگاهی انرژی زیادی هزینه نمی‌شود. آب تولیدی در این نیروگاه‌ها هم هزینه کمتری نسبت به آب‌شیرین‌کن‌های معمولی دارد.

مزایای استفاده از نیروگاه‌های تولید همزمان برای کشور سبب شده که وزارت نیرو به فکر این پتانسیل برای شیرین‌سازی آب دریا بیفتد. اما اعتبارات لازم برای اجرای این طرح‌ها را در اختیار ندارد. سوم خردادماه بود که اسحاق جهانگیری در جلسه بررسی نحوه تأمین مالی طرح‌های کلیدی وزارت نیرو تأکید کرد که این وزارتخانه به هر میزان که می‌تواند اجرای طرح‌های آب و برق خود را به بخش‌خصوصی واگذار کند. وزیر نیرو هم در این جلسه اعلام کرد: یکی از طرح‌های کلیدی این وزارتخانه برای تأمین آب مورد نیاز پنج استان جنوبی کشور، ایجاد نیروگاه‌های تولید همزمان آب و برق است. اما برای اجرای این طرح نیاز به اعتبار دارد.

افزایش تولید آب با تغییر توان نیروگاهی

با توجه به مشکل تأمین آب برای بسیاری از نقاط کشور، به نظر می‌رسد ایجاد نیروگاه‌های تولید همزمان آب و برق، مهم‌ترین راهکار پیش‌روی دولت باشد. حسین بهاری هم از انجام پروژه‌های مطالعاتی مختلف برای احداث چنین نیروگاه‌هایی در کشور خبر می‌دهد. وی اضافه می‌کند: هرچه توان تولید برق در نیروگاه‌ها افزایش یابد، میزان تولید آب هم در آنها رشد خواهد کرد. یعنی به ازای هر 25 مگاوات ظرفیت تولید برق در یک روز، 9 هزار مگاوات آب شیرین تولید خواهد شد.
مدیر امور مهندسی آب و برق قشم بر این باور است که مکان‌یابی نیروگاه‌های تولید همزمان آب و برق در مناطق ساحلی کار بسیار دشواری است. وی درباره اجرای پروژه‌های تولید همزمان آب و برق در کشور می‌گوید: گروه مپنا یک پروژه در قشم اجرا کرده ‌است و یک پروژه دیگر نیز در این جزیره به‌صورت مشترک با شرکتی دیگر در دست اجرا دارد. بهاری در پاسخ به این پرسش که آیا شرکت‌های دیگری به‌غیر ‌از مپنا در ساخت نیروگاه‌های تولید همزمان حضور دارند یا خیر، بیان می‌کند: یک پروژه در عسلویه و کنگان در فاز مطالعه و بسترسازی قرار دارد. دو نیروگاه هم در حاشیه خزر در حال مطالعه است. ظاهراً در جزیره کیش نیز شرکت‌هایی به موضوع ایجاد نیروگاه‌های تولید همزمان آب و برق ورود پیدا کرده‌اند. توان

تولید 100 هزار مترمکعب آب شیرین از دریا

رضا رضوی، مدیر پروژه‌های تولید همزمان آب و برق قشم که در شرکت متین‌گستر انرژی فعالیت می‌کند، از توان بالای این نیروگاه‌ها در تولید آب شیرین شده خبر می‌دهد. وی به «فرصت‌امروز» می‌گوید: نیروگاه‌های تولید همزمان آب و برق در یک سال می‌توانند 100 هزار مترمکعب آب شیرین تولید کنند. به گفته مدیر پروژه‌های شرکت متین‌گستر انرژی، ساخت چنین نیروگاه‌هایی حداکثر سه سال طول می‌کشد. وی بیان می‌کند: اگر کارفرما نیاز به شیرین کردن آب با احجام کوچک داشته باشد، شرکت‌های زیادی هستند که قادرند به‌تنهایی در مناقصه‌ها شرکت کرده و پروژه‌ها را اجرا کنند. اما اگر هدف تولید آب شیرین شده با حجم‌های بالا باشد، کارفرمایان به سراغ شرکت مپنا می‌روند. این مجموعه هم با شرکت‌های دیگر به‌صورت «ساب کنترات» فعالیت می‌کند. رضوی می‌گوید: در برخی موارد هم شرکت‌های کوچک برای اجرای پروژه‌های بزرگ گرد هم جمع می‌شوند. به گفته وی ایجاد نیروگاه‌هایی با ظرفیت تولید 50 مترمکعب آب شیرین و برق در روز، برای شرکت‌های کوچک فعال در این حوزه کار دشواری نیست. اما برای ظرفیت‌های بزرگ‌تر، باید چند شرکت با یکدیگر به‌صورت مشترک اجرای پروژه را به عهده بگیرند.

نبود هدف‌گذاری برای اجرای پروژه‌های تولید همزمان

در حال حاضر وزارت نیرو به‌عنوان بدهکارترین بخش از بدنه دولت شناخته می‌شود. زیرا حجم بدهی‌های این شرکت به فعالان بخش‌خصوصی بالغ بر 30 هزار میلیارد تومان برآورد شده ‌است. با این وجود مهم‌ترین تدبیر دولت برای اجرای طرح‌های نیمه‌تمام این وزارتخانه، استفاده از پتانسیل بخش‌خصوصی است. اما معلوم نیست که آیا بخش‌خصوصی هم مایل به ورود به عرصه سرمایه‌گذاری برای اجرای طرح‌های این وزارتخانه هست یا خیر. سیدرضا میرزا‌زاده حسینی، مجری طرح تولید پراکنده و انرژی‌های نو توانیر در پاسخ به این پرسش «فرصت‌امروز» که چه میزان نیروگاه تولید همزمان در ایران می‌توان ساخت، می‌گوید: این پروژه در کشور جدید بوده و فعلاً هدف‌گذاری مشخصی برای میزان تولید برق در آن انجام نشده‌ است.

وی اضافه می‌کند: قصد داریم بحث تأمین آب در استان‌های همجوار دریا را با استفاده از نیروگاه‌های تولید همزمان تأمین کنیم. منابع آب موجود در کشور هم صرف تأمین نیازهای استان‌های مرکزی شود. میرزا‌زاده عنوان می‌کند: نیروگاه‌های تولید همزمان از انرژی هدررفت در تولید برق استفاده کرده و آب شور دریا را شیرین می‌کنند. وی با اشاره به اینکه امکان تولید همزمان آب و برق، هم در نیروگاه‌های کوچک و هم بزرگ وجود دارد، از عدم اجرای پروژه تولید همزمان در نیروگاه‌های بزرگ خبر می‌دهد.