مطالبات تولیدکنندگان صنعت نفت حدود 3 هزار میلیارد تومان است و وزارت نفت برای پرداخت این بدهی برنامه خاصی ندارد گرچه وزیر نفت در آخرین اظهارنظرش اعلام کرد: «طلب بخشخصوصی را پرداخت میکنیم تا نمیرد» اما درباره زمان و نحوه پرداخت آن صحبتی نشده است و تنها فعالان بخشخصوصی امیدوارند این بدهی پرداخت شود اما فعالان این بخش بر این عقیدهاند اولویت با شرکتهای بزرگ تولیدکننده است و شرکتهای کوچک قربانی میشوند.
براساس آمارهای اعلام شده تولیدات صنعتی در ماههای ابتدایی امسال با رشد منفی مواجه بوده که مهمترین دلایل آن شرایط رکود و عدم تزریق منابع مالی به پروژههای صنعتی است. بدون شک مادامیکه مطالبات تولیدکنندگان پرداخت نشود تولیدکنندگان قادر به فعالیت نخواهند بود و این شرایط آنها را با بحران مواجه خواهند کرد. در حال حاضر سفارشهای وزارت نفت برای تکمیل پروژههای نفتی کاهش پیدا کرده است و این مسئله موجب شده تا تولیدکنندگان کمتر از ۳۰ درصد ظرفیتشان تولید داشته باشند.
در این باره رضا پدیدار، رئیس انجمن حمایت از سازندگان و عضو انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت تنها راهکار را پرداخت مطالبات تولیدکنندگان میداند و ابراز امیدواری میکند تا این مطالبات در نیمه دوم سال پرداخت شود و میگوید: براساس نشستهایی که با مقامات وزارت صنعت، وزارت نفت و سازمان برنامهریزی داشتهایم این امیدواری وجود دارد که بخشی از مطالبات تولیدکنندگان در نیمه دوم سالجاری پرداخت شود. درخصوص وزارت نفت باید توجه کنیم که مطالبات حجم بالایی دارد که مربوط به حدود سه سال گذشته است، البته نمیتوان رقم این بدهیها را بهطور دقیق عنوان کرد، چون دچار تغییر است اما پیش از این، رقم این مطالبات ۲۷۰۰ میلیارد تومان بود.
بدون شک آمادگی وزارت نفت برای پرداخت بدهی به تولیدکنندگان خبر خوشی است اما شرایط حاکم در کشور و کاهش قیمت نفت مانع از خوشبینی میشود. در این ارتباط علی اسکندری، رئیس هیاتمدیره گروه صنعتی دهقان با بیان اینکه تنها شعار پرداخت مطالبات تولیدکنندگان صنعت نفت داده میشود، به «فرصت امروز» میگوید: «تقریبا یک میلیارد تومان از وزارت نفت و شرکتهای تابع آن طلب داریم به همین دلیل میزان تولید را کاهش دادهایم و حتی بیشتر کارکنانمان را اخراج کردهایم.»
وی با اشاره به اینکه همچنان از وزارت نفت درخواست تولید محصول داریم، میافزاید: «توان خرید مواد اولیه را نداریم از این رو درخواستهای متقاضیان را رد میکنیم. با این وجود وزیر نفت قول داده است تا در حداقل زمان ممکن بخشی از طلب تولیدکنندگان را پرداخت کند و انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت نیز پیگیر وصول مطالبات هستند.»
این فعال بخشخصوصی از رویه خرید محصولات توسط شرکتهای زیرمجموعه وزارت نفت انتقاد میکند و میگوید: «از ما میخواهند که برای پروژههای مختلف محصولات مورد نیاز را تولید کنیم و حتی برای تامین مواد اولیه نیز بخشی از مطالبات گذشته را پرداخت میکنند اما از پرداخت مطالبات کامل سرباز میزنند، در حقیقت همواره مبلغی از طلبمان را نزد خود نگه میدارند تا ما محصول مورد نیاز تامین کنیم. ما باید همواره طلبکار باشیم و بااین شرط حاضر به همکاری هستند.»
اسکندری ابراز امیدواری میکند که وزارت نفت به نامهنگاریها و تلاشهای انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت واکنش مثبت نشان دهد تا بار دیگر امید به تولیدکنندگان بازگردد گرچه میدانم شرکتهای مشابه گروه صنعتی دهقان در اولویت اصلی پرداخت مطالبات نخواهد بود و پرداخت مطالبات شرکتهای بزرگی همچون مپنا در دستور کار خواهد بود. بدون شک در شرایط پیش آمده شرکتهای کوچک قربانی شرکتهای بزرگ میشود زیرا توان رقابت ندارد.
عدم پرداخت مطالبات شرکتهایی با ظرفیت محدود ناخواسته منجر به تضعیف تولید و حتی ورشکستگی شرکتها خواهد شد. در حقیقت رویه کنونی وزارت نفت عمد یا غیرعمد چرخه تولید و اقتصاد کشور را نشانه گرفته است و در صورت تداوم آن تنها شرکتهای بزرگ تولیدکننده میتوانند به حیات خود ادامه دهند. اسکندری در این باره معتقد است که وزارت نفت در مضیقه است و چون نمیتواند پولهای بلوکه شده خود را وصول کند، بدهکار شده است و از آنجا که سرمایه در گردش شرکتها محدود است بدهی موجود در فرآیند کاری تاثیرگذار خواهد بود.
نیما صادقی، مدیرعامل شرکت مهندسی کسراوند تمایلی به اعلام میزان طلب خود از وزارت نفت ندارد و به «فرصت امروز» میگوید: «در نهایت وزارتخانه نفت بدهی خود را به ما پرداخت خواهدکرد شاید روند پرداخت فرسایشی و چند ساله باشد اما مطمئن هستیم که این طلب وصول خواهد شد و اولویت برای پرداخت با پروژههایی است که درصد پیشرفت بالایی دارند زیرا منابع کشور محدود است.»
وی با بیان اینکه اگر وزارت نفت قصد پرداخت بدهی خود را به صنعتگران داشته باشد امیدی ندارم که جزو اولویتهای اول باشم، میافزاید: «استراتژی شرکت بهگونهای تدوین شده است که منتظر پرداخت بدهی وزارت نفت نباشد و برای پرداخت بدهی شرکت از منابع دیگر استفاده کردیم تا به فعالیتمان ادامه دهیم. البته سعی شد تا بیشتر در پروژههای کوچک و کوتاهمدت تمرکز کنیم. روند تولید محصول در شرکت ادامه دارد و همچنان وزارت نفت بزرگترین خریدار ما است زیرا امکان صادرات محصول وجود ندارد.»
صادقی صراحتا اعلام میکند که امیدوار نیست در نیمه دوم سال 94 مطالبات شرکت خود را از وزارت نفت وصول کند اما همچنان امیدوار است.