دامپزشکی، تحقیقات مستقل می‌خواهد

دیروز سومین کنگره بین‌المللی دامپزشکی زیر نام کلینیسین‌های دام‌های بزرگ در سالن همایش‌های رازی برگزار شد‌. در آیین گشایش این کنگره از پروفسور پرویز حکمتی، استاد بازنشسته دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران و بنیانگذار جراحی دام‌های بزرگ در کشور به پاس چند دهه تلاش در بخش سلامت کشور، تقدیر شد.

جایگاه دامپزشکی در اقتصاد سلامت محور

محمدرضا صفری، رییس سازمان نظام دامپزشکی ایران، به‌عنوان میزبان این کنگره پس از قدردانی از تلاش دامپزشکان کشور و همچنین پروفسور حکمتی، در اهمیت و نقش دامپزشکی در صنعت دامپروری سخن گفت‌. وی جایگاه علم دامپزشکی را تاثیرگذار دانست و افزود: جایگاه دامپزشکی در کمک به اقتصاد سلامت محور مشهود است و یکی از نمادهای آن را می‌توان برگزاری کنگره‌های علمی در این زمینه ذکر کرد.

صفری اظهار کرد: گستردگی حضور دامپزشکی در اقصی نقاط کشور، ضرورت آموزش، تحقیق و چگونگی ورود به فضای کسب‌و‌کار دامپزشکی را به دنبال دارد و نیازمند توجه بیشتر به این بخش‌ها هستیم‌. وی همچنین خواستار جایگاه مستقل تحقیقات دامپزشکی در بدنه وزارت جهاد کشاورزی شد و تاکید کرد: جای تحقیقات دامپزشکی به شکل مستقل در سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی خالی است‌. امیدواریم با توجه ویژه مسئولان مربوط نسبت به اهمیت دامپزشکی در اقتصاد سلامت محور در زمینه افزایش سلامت جامعه قدم‌هایی برداشته شود.

سیستم آموزش از انضباط لازم برخوردار نیست

رییس سازمان نظام دامپزشکی، با اشاره به ماده 21 قانون افزایش بهره‌وری، گفت: این قانون عملیاتی شده و در همین راستا شورای راهبری با دستور وزیر جهاد کشاورزی تشکیل شد‌. هدف شورای راهبری، ارتقای دانش است اما سیستم آموزش ما از نظم و انضباط لازم برخوردار نیست و آموزش باید مبتنی بر بازار کسب‌و‌کار دامپزشکی باشد. وی با ارائه آماری از مراکز درمانی و آزمایشگاهی در بخش دامپزشکی کشور، افزود: وجود 5200 مرکز درمانی دامپزشکی، 300 آزمایشگاه، 745 داروخانه، 900 مرکز واکسیناسیون، 200 شرکت پخش داروهای دامی و 70 شرکت مکمل‌های غذایی و کنسانتره، نشان از رشد و پیشرفت دامپزشکی کشور دارد.

مدیریت مبتنی بر شناخت، اصل اساسی

حضور اسکندر زند، رییس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، در کنگره دامپزشکی در حالی که مهدی خلج، رییس سازمان دامپزشکی در آن حضور نیافت، کمی دور از ذهن و عجیب به نظر می‌آمد‌. معاون وزیر جهاد کشاورزی نیز هنگام سخنرانی، با ربط دادن علم گیاه‌پزشکی و دامپزشکی، به این موضوع نیز اشاره کرد‌.
زند، اظهار کرد: شباهت‌های زیادی میان گیاه‌پزشکی و دامپزشکی وجود دارد و البته تفاوت‌هایی نیز دارند‌. شباهت هر دو در توجه به اصل پیشگیری است‌. مدیریت بیماری‌ها نیز از جمله این شباهت‌هاست که در هر دو بخش باید به آن توجه کرد‌. ناگفته نماند که بین مدیریت و کنترل بیماری، تفاوت وجود دارد و مدیریت مبتنی بر شناخت است‌. این نخستین اصل در دامپزشکی و گیاه‌پزشکی است.

رییس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، همچنین امکانات مدرن را برای شناخت و مدیریت بیماری‌ها ضروری دانست و افزود: شناخت بیماری‌ها نیاز به امکانات مدرن و ابزار لازم دارد و این عناصر برای مدیریت بهتر، ضروری است‌. وی نقش دامپزشکی را در جامعه پر رنگ برشمرد و ادامه داد: نقش دامپزشکی برای سلامت از مزرعه (تولید) تا سفره (مصرف)، چشمگیر است و با توجه به تنوع فرآورده‌های غذایی، این نقش پررنگ‌تر نیز می‌شود‌.

نقش دامپزشکی در تامین پروتئین‌های حیوانی

زند تاکید کرد: در حال حاضر حدود سه میلیارد نفر از جمعیت جهان متقاضی زنجیره دوم غذایی (پروتئین‌های دامی) هستند‌. تمایل به زنجیره دوم غذایی و نقش دام در تامین پروتئین مورد نیاز، بر نقش آفرینی بیشتر دامپزشکی در آینده نیز تاکید دارد‌. وی به درخواست صفری، رییس سازمان نظام دامپزشکی مبنی بر جایگاه مستقل تحقیقات دامپزشکی در سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اشاره و اظهار کرد: بی‌تردید در سازمان تحقیقات نیاز به فعالیت‌های اثربخش‌تر در زمینه تحقیقات دامپزشکی داریم‌. گرچه فعالیت‌های تحقیقاتی دامپزشکی در موسسه رازی متمرکز است اما بخش تولید آن پررنگ‌تر از بخش تحقیقات آن است‌. با توجه به نیازهای تحقیقات دامپزشکی، از سال گذشته عده‌ای از دامپزشکان را در موسسه تحقیقات علوم دامی جمع کرده‌ایم‌. امسال نیز سایت این موسسه برای جذب 20 نفر در گرایش‌های مختلف دامی باز است‌. امیدواریم تحقیقات دامپزشکی، پاسخگوی نیازها باشد‌.

معاون وزیر جهاد کشاورزی گفت: شیوه‌نامه‌ای توسط وزیر جهاد کشاورزی ابلاغ شده که توسط آن کمیته‌هایی در سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی در حال شکل‌گیری است‌. در این راستا کمیته‌هایی را که شکل داده‌ایم نیازهای آموزشی دامپزشکی کشور را به ما اعلام می‌کنند و ما نیز آن را به وزارت علوم ارائه می‌دهیم‌. در این کار باید از تمامی ظرفیت‌های نظام دامپزشکی استفاده کنیم و از آنها کمک بگیریم.

وضعیت نامناسب ضایعات در صنعت دام و طیور

مسعود هاشم‌زاده، معاون پیشگیری و درمان سازمان دامپزشکی کشور که به نیابت از مهدی خلج، رییس سازمان دامپزشکی در این کنگره سخنرانی کرد، وضعیت کشور در کاهش ضایعات صنعت دام و طیور را نامناسب ارزیابی و اظهار کرد: در این زمینه وضعیت مناسبی نداریم‌. با وجود شش میلیون رأس دام سنگین در کشور، امکانات و تجهیزات مورد نیاز کافی نیست‌. همچنین با وجود این ظرفیت‌ها، هنوز از جایگاه مناسبی در جهان برخوردار نیستیم و برای رفع این مشکل نیازمند تغییر نوع نگاه در این زمینه هستیم.

وی برخی مسائل مانند خشکسالی و تغییرات اقلیمی و اکوسیستمی را در صنعت دامپروری موثر دانست و افزود: از یک سو با خشکسالی عمیق روبه‌رو هستیم و از سوی دیگر تغییرات اقلیمی موجب بروز بیماری‌های جدید و نوپدید می‌شود‌. این پدیده‌ها نقش جدی بر صنعت دام دارد و حوزه بیماری‌های دامی را گسترده‌تر می‌کند‌. رشد و ارتقای فرهنگ عمومی اجتماعی در سلامت غذایی به‌ویژه پروتئین‌های حیوانی، سهم دامپزشکی را در این حوزه گسترده‌تر و نقش آن را کلیدی‌تر می‌کند.

نظارت بر بهداشت فرآورده‌های دامی ضامن سلامت غذایی

وی جامع نگری در حوزه دامپروری را مهم ارزیابی و اظهار کرد: استراتژی سازمان دامپزشکی، کنترل روند تولید، یکپارچه‌سازی تمامی خدمات دامپزشکی و استفاده بهینه از ساختارهای آزمایشگاهی و پاراکلینیکی است‌. هاشم‌زاده بر نظارت بر بهداشت عمومی فرآورده‌های دامی تاکید کرد و افزود: نظارت بر بهداشت عمومی فرآورده‌های دامی ضامن سلامت غــذایی مــردم است‌. همچنین فعالیت‌های دامپزشکی باید با دیدگاه کاهش عوارض زیست محیطی و کاهش ضایعات در صنعت دام و طیور همراه شود. 

معاون پیشگیری و درمان سازمان دامپزشکی، توجه به سلامت غذایی جامعه در برابر بیماری‌های مشترک انسان و دام را دیگر اولویت مهم دامپزشکی برشمرد و گفت: هرچه در این راستا بیشتر تلاش شود به نتایج بهتری دست خواهیم یافت‌. تغییر نگاه در اولویت‌بندی کارها مهم است.