سازمان دامپزشکی تسلیم نظر وزارت بهداشت شد

فرآورده‌های گوشتی شامل سوسیس، کالباس، همبرگر و ناگت است که با استفاده از گوشت مرغ و گوشت قرمز طی فرآیندی صنعتی تولید می‌شود. تولید این فرآورده‌ها به شکل امروزی، از ابتدای قرن هجدهم در اروپا و آمریکا شروع شد و سپس با رشد شهرنشینی و تغییر ذائقه جوامع شهری به تمام کشورهای جهان راه یافت. در سال 1304 نخستین کارگاه ساخت سوسیس در بندرانزلی و سپس در سال 1306 در تهران ساخته شد. تا دهه 50 شمسی تنها 11 کارخانه سوسیس و کالباس‌سازی در ایران دایر شده بود اما با گسترش شهرنشینی در 40 سال گذشته، تعداد کارخانه‌های فرآورده‌های گوشتی در کشور به بیش از 200 واحد رسید. این در حالی است که تاکنون آمار و اطلاعات دقیقی از میزان تولید و مصرف فرآورده‌های گوشتی در کشور وجود ندارد اما برآوردهای انجمن صنایع فرآورده‌های گوشتی نشان می‌دهد در سال 90 تولید انواع سوسیس، کالباس، همبرگر و ناگت 400 هزار تن بوده و بر همین اساس میزان مصرف سرانه نیز 3/5 کیلوگرم برای هر فرد در سال است.
در هفته‌های اخیر وزارت بهداشت و سازمان غذا و داروی این وزارتخانه، ابهاماتی را در کیفیت تولید فرآورده‌های گوشتی در کشور مطرح کرده‌اند که تاکنون واکنش‌هایی از سوی سایر مسئولان و تولیدکنندگان و همچنین مصرف‌کنندگان در پی داشته است. وزارت بهداشت، استفاده از خمیر مرغ یا MDM را در تولید فرآورده‌های گوشتی ممنوع اعلام کرده است. خمیر مرغ که در سال‌های اخیر در تولید فرآورده‌های گوشتی بسیار متداول شده است، به دلیل چربی‌های فراوان که از مواد زائد و اسکلت مرغ تهیه می‌شود، موجب انواع بیماری‌های قلبی و عروقی و حتی گوارشی در مصرف‌کنندگان می‌شود. اگرچه سازمان غذا و دارو در ضرب‌الاجل تعیین شده، توقف استفاده از خمیر مرغ در  فرآورده‌های گوشتی را تا پایان شهریورماه گذشته اعلام کرده بود، اما تولیدکنندگان این فرآورده‌ها همچنان بر لزوم استفاده از خمیر مرغ پافشاری می‌کنند و در توجیه آن آسمان و ریسمان می‌بافند.  مصوبه ممنوعیت استفاده از خمیر مرغ توسط وزارت بهداشت، نه تنها توسط تولیدکنندگان اجرا نمی‌شود بلکه با مخالفت برخی سازمان‌ها و نهادهای دیگر نیز مواجه شده که شائبه‌هایی را مبنی بر نفوذ سودجویان و منفعت‌طلبان و تامین منافع آنها بر منافع عمومی به وجود می‌آورد.

مصرف خمیر مرغ در فرآورده‌های گوشتی غیرمجاز است
رسول دیناروند، رییس سازمان غذا و دارو، در گفت‌و‌گو با «فرصت امروز»، همچنان بر ممنوعیت استفاده از خمیر مرغ در تولید سوسیس و کالباس تاکید می‌کند و می‌گوید: مصرف خمیر مرغ در فرآورده‌های گوشتی، غیرمجاز و ممنوع اعلام شده است. در این زمینه با سازمان ملی استاندارد اختلاف نظر داشتیم اما این اختلاف‌نظرها برطرف شده و در جمع‌بندی بر سر منع مصرف خمیر مرغ در تهیه و تولید فرآورده‌های گوشتی به توافق رسیده‌ایم. طبق استاندارد، به تولیدکنندگان این فرآورده‌ها مجوز استفاده از خمیر مرغ داده نمی‌شود. همچنین واحدهایی که از قبل مجوز استفاده دریافت کرده‌اند، باید مجوزشان را اصلاح کنند و تمام کارخانه‌های تولید فرآورده‌های گوشتی موظف به اجرای این قانون هستند.
در این میان اما سازمان دامپزشکی کشور نظر دیگری دارد و فرآورده‌های گوشتی را که با استفاده از خمیر مرغی که براساس ضوابط و مقررات این سازمان و پروانه بهداشتی که دریافت کرده‌اند، تولید می‌شوند، مجاز می‌داند. مهدی خلج، رییس سازمان دامپزشکی در این زمینه به «فرصت امروز»، می‌گوید: مصرف خمیر مرغی که طبق ضوابط و مقررات این سازمان که منطبق با ضوابط علمی و بین‌المللی است، تولید شود مجاز بوده و مشکلی ایجاد نمی‌کند.  وی تاکید می‌کند: نگرانی احتمالی وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو از واحدهای غیرمجاز تولید خمیر مرغ است که امکان دارد خمیر مرغ تولیدی آنها در فرآورده‌های گوشتی استفاده شود. ما آماده‌ایم این مشکل و دغدغه وزارت بهداشت را بر طرف کنیم. وی به سخنان حسن‌قاضی‌زاده‌هاشمی، وزیر بهداشت اشاره و اظهار می‌کند: وزیر بهداشت در این زمینه گفته‌اند آن دسته از کارگاه‌هایی که خمیر مرغ تولید می‌کنند و مورد تایید سازمان دامپزشکی هستند، مورد تایید وزارت بهداشت هم هستند. بنابراین ما برای اطمینان بیشتر وزارت بهداشت در تولید فرآورده‌های خام دامی تا انتهای زنجیره تولید فرآورده‌های گوشتی، می‌توانیم مسئولان فنی و بهداشتی سازمان دامپزشکی را در کارخانه‌ها و کارگاه‌های تولید فرآورده‌های گوشتی مستقر کنیم تا بر روند تولید این محصولات نظارت علمی و قانونی داشته باشند.

سازمان دامپزشکی نمی‌تواند در تولید فرآورده‌های غذایی نظر بدهد
دیناروند اما با این نظر رییس سازمان دامپزشکی مخالف است و صراحتا می‌گوید: سازمان دامپزشکی نمی‌تواند در تولید فرآورده‌های گوشتی نظر بدهد و در جایگاهی نیست که بتواند در این زمینه اظهار نظر کند. سازمان دامپزشکی تنها می‌تواند بر تولید مواد خام گوشتی نظارت کند.
در کشاکش این ماجرا، خلج می‌گوید: نمی‌خواهم پاسخی به این گفته دکتر دیناروند بدهم. دستگاه‌های دولتی باید همگرایی داشته باشند. دغدغه‌های مسئولان سازمان غذا و دارو بهداشتی است و من نیز معتقدم فرآورده‌های خام دامی سالم، رکن سلامت جامعه را تشکیل می‌دهد و تامین سلامت این محصول (فرآورده‌های خام) بر عهده سازمان دامپزشکی است. ما دغدغه‌های مسئولان وزارت بهداشت را درک می‌کنیم اما در نهایت باید با همکاری و همگرایی، بدون ایجاد تشویش در جامعه غذای سالم به مردم ارائه دهیم.

در صورت مخالفت سازمان غذا و دارو سازمان دامپزشکی اصرار نمی‌کند
رییس سازمان دامپزشکی در ادامه اما اختیار استفاده از خمیر مرغ در فرآورده‌های گوشتی را به کارخانه‌ها سپرده و مجوز استفاده از آن را بر عهده وزارت بهداشت عنوان و اظهار می‌کند: کارخانه‌ها و کارگاه‌های تولید فرآورده‌های گوشتی مختارند از خمیر مرغ در چرخه تولید خود استفاده کنند یا اصلا مصرف نکنند. معیارهایی مانند میزان چربی، پروتئین و ذرات استخوان برای تولید خمیر مرغ در دنیا گذاشته‌اند که در محصول نهایی با ایجاد توازن و بالانس در آنها و درج روی بسته‌بندی‌ها به مصرف‌کننده اعلام می‌شود که چه چیزی مصرف می‌کند. حال اگر وزارت بهداشت یا کارخانه‌ها نخواهند از خمیر مرغ استفاده کنند ما نیز اصراری بر استفاده از آن نداریم.  وی در پایان با تاکید بر سلامت تولید خمیر مرغ در کارگاه‌هایی که زیر نظر سازمان دامپزشکی فعالیت می‌کنند، می‌افزاید: در آخرین نشستی که با مسئولان سازمان غذا و دارو و سازمان ملی استاندارد داشتیم، با توجه به مباحث علمی به نتایج خوبی دست یافتیم. حال اگر کسی خلاف این مباحث علمی نظری دارد ما آمادگی داریم در نشستی این نظریه‌ها مطرح و بررسی شود.

مسئولان نظارتی بی‌توجهی می‌کنند
محمد موسوی، رییس اتحادیه فرآورده‌های گوشتی اما بر خلاف مصوبه قانونی دولت، استفاده از خمیر مرغ در تولید این فرآورده‌ها را بدون اشکال می‌داند و نوک پیکان انتقادها را به سمت مسئولان نظارتی نشانه می‌رود و می‌گوید: براساس مجوزهایی که تولیدکنندگان دارند، مصرف خمیر مرغ در فرآورده‌های گوشتی ایرادی ندارد و مشکلات به وجود آمده در استفاده از این ماده گوشتی ناشی از بی‌توجهی مسئولان نظارتی در فرآیند تولیدات فرآورده‌های گوشتی است. دست‌اندرکاران و مسئولان نظارت به جای اینکه وظایف خود را در نظارت بر مواد اولیه واحدهای تولیدی اعمال کنند اکنون درپی حذف خمیر مرغ در پروسه تولید فرآورده‌های گوشتی هستند.
وی ادامه می‌دهد: اسکلت مرغ حدود 15 تا 20 درصد گوشت مانده دارد و این مانده گوشت‌ها با دستگاه‌های اتوماتیک به‌صورت خمیر تهیه و در فرآیند تولید فرآورده‌های گوشتی مصرف می‌شود. این در حالی است که مسئولان نظارتی و دستگاه‌های اداری مربوط سال‌هاست می‌دانند که در تولید سوسیس و کالباس و سایر فرآورده‌های گوشتی از همین خمیر تهیه شده از مرغ استفاده می‌شود. مسئولان به جای اینکه این موضوع را در کمیته تخصصی با حضور صاحبان صنایع و تشکل‌های مربوط بررسی کنند به یکباره موضوع را رسانه‌ای می‌کنند. این در حالی است که در تمام کشورهای دیگر نیز از خمیر مرغ برای افزایش ارزش افزوده در تولید استفاده می‌شود.