حمایت باشد، دیگران هم می‌آیند

ورود به عرصه بازار در هر حوزه‌ای که باشد، مستلزم دانستن زیروبم‌های بازار مربوط است. در گزارشی که در بخش بالایی همین صفحه ارائه شد، چشم‌اندازی از گذشته تا اکنون تخم‌مرغ شناسنامه‌دار ارائه شد. به نظر می‌رسد که اگر دولت عزم لازم را برای مدرنیزه کردن بازار داشته باشد، فرصت‌های زیادی برای راه‌اندازی واحدهای شناسنامه‌دار دارد. در این گزارش در گفت‌وگو با مهدی معصومی، مدیرعامل شرکت تلاونگ و مسعود موسوی، مدیرعامل شرکت مروارید، زمینه‌های ورود به این بازار، وضعیت کنونی، سرمایه‌ مورد نیاز و آینده این بازار را بررسی کرده‌ایم.

صنایع تکمیلی، مکمل شناسنامه‌دارها

معصومی که از سال 79 کارش را شروع کرده مهم‌ترین اتفاق مثبت رویکرد شناسنامه‌دار شدن تخم‌‌مرغ‌ها را قیمت‌دار شدن‌شان می‌داند. وی اضافه می‌کند که در این صورت برند ایجاد می‌شود و کیفیت هم افزایش می‌یابد، چون محصول قبل از ورود به بازار گزینش و بسته‌بندی می‌شود، طیور تغذیه مناسب‌تری دارد و. . . اما اینکه با مزایای اینچنین چرا طرح شناسنامه‌دارها به سرعت توسعه نیافته، سوالی است که معصومی عدم حمایت دولتی را مهم‌ترین دلیلش می‌داند. او می‌گوید: اگر سال 80 را نقطه شروع این کسب‌وکارها بدانیم، کم‌کم به سال 84 نزدیک می‌شود که تفکرات هر کالایی ارزان‌تر است، بهتر است رشد می‌کرد.

وی در ادامه اضافه می‌کند: طی دو سال اخیر اوضاع کمی بهتر شده چون دولت برنامه‌های صادرات‌محور در دستور کار دارد، بنابراین کیفیت محصول، ثبات قیمت و پاسخگویی در قبال محصولی که صادر می‌شود، از اهمیت بالایی برخوردار است. اما معضلی که همچنان وجود دارد مربوط به تغییرات ناگهانی قوانین صادراتی است و بی‌ثباتی در این حوزه قدرت برنامه‌ریزی را از تولیدکننده می‌گیرد.

مدیرعامل شرکت تلاونگ می‌گوید: بیش از 10میلیون یورو برای تهیه دستگاه‌ها و ماشین‌آلات سرتینگ، دستگاه‌های تخم‌مرغ پاستوریزه و بخش صنایع تبدیلی هزینه کرده و قصد دارد محصولات نهایی مانند ساندویچ تخم‌مرغ، تخم‌مرغ‌های پخته‌شده به صورت رل برای مصرف ورزشکاران و غیره را به بازار عرضه کند. مهدی معصومی که حدود 30درصد از سهم بازار شناسنامه‌دار را در اختیار تلاونگ می‌داند همچنین در مورد زمینه‌های سرمایه‌گذاری در این حوزه می‌افزاید: این محصولات هنوز مصرف آنچنانی ندارد. تلاونگ هم با همه ظرفیتش کار نمی‌کند. در واقع قوانین باید به سمتی برود که تخم‌مرغ‌ها همگی بسته‌بندی شود تا در آن صورت فرصت‌های کسب وکار زیادی ایجاد شود.

سرمایه اولیه متغیر است

شرکت مروارید هم از جمله سرشناسان بازار تخم‌مرغ شناسنامه‌دار است. مسعود موسوی در این ارتباط سابقه کاری خانواده‌اش را در این حوزه به سال 1346 و به پیدایش تخم‌مرغ روز و عرضه آن در بسته‌بندی مقوایی مرتبط می‌کند. وی می‌گوید: قبل از سال 46 تخم‌مرغ در بازارهای محلی و در دبه‌‌های پر از کاه فروخته می‌شد. اما سال 80 تخم‌مرغ شناسنامه‌دار در ایران به صورت مدرن عرضه شد. نخستین واحد تولیدی که تولید تخم‌مرغ شناسنامه‌دار را شروع کرد، مروارید بوده و موسوی می‌گوید که 5درصد کل تخم‌مرغ شناسنامه‌دار در ایران از آن شرکت اوست.

موسوی در ادامه و در مورد ظرفیت‌های این بازار می‌گوید: تنها نیمی از 80درصد کسانی که مجوز فعالیت از جهاد کشاورزی گرفته‌اند، فعال هستند و از این میان هم نیمی در سه استان تهران، البرز و قزوین متمرکز هستند که همگی به صورت دائمی فعالیت نمی‌کنند و بعضی فصلی هستند. وقتی در مورد میزان اشتغال‌زایی شرکتش می‌پرسیم، می‌گوید: در بخش‌های تولید، توزیع و غیره بیش از 100نفر پرسنل داریم.مروارید شرکتی 11هزار متری است که حدود 6هزار متر مربع زیربنا دارد و سالن‌های تولید، واحد بسته‌بندی، واحد سرتینگ، سالن ترانزیت و. . . را دربر می‌گیرد.

چم و خم کار

موسوی بیشترین تهدیدهای موجود در بازار را وجود واحدهای غیرمجازی می‌داند که کنترل‌شان هم سخت است. وی معتقد است، این واحدها بدون هیچ‌گونه رعایت موازین بهداشتی در مکان‌های مختلف تخم‌مرغ را بسته‌بندی و به صورت سنتی به مغازه‌دارها عرضه می‌کنند. اما شناسنامه‌دارها با مجوزهای بهداشتی و قانونی کار می‌کنند، مدیرعامل مروارید همچنین در مورد میزان سرمایه مورد نیاز برای راه‌اندازی شرکتی از این دست می‌گوید: بیشترین سرمایه مربوط به ملک است. اگر ملک موجود باشد می‌توان در یک شرایط صنعتی با یک میلیارد تومان کارخانه‌ای را تأسیس و با یک سالن 1200 تا 1300متری کار را شروع کرد.

شیوه‌ کار شرکت‌های بسته‌بندی تخم‌مرغ هم به این صورت است که یا خود واحد تخم‌گذار دارند یا واحد استیجاری در اختیار دارند یا با چند واحد مشارکت دارند. موسوی ضمن تأیید این نکات می‌گوید: مثلاً واحد تخم‌گذار خودمان تنها کار یک واحدمان را راه می‌اندازد اما اگر بخواهیم روزی 60تن بسته‌بندی کنیم حداقل باید با 20واحد تخم‌گذار همکاری کنیم. سرمایه اگر تنها روی مواد اولیه و دستگاه‌ها و تجهیزات باشد امکان برگشتش در کوتاه‌مدت وجود دارد.

موسوی با بیان این جمله می‌افزاید: بدون هزینه ملک با نیم‌میلیارد تومان هم می‌توان شروع کرد. چون مثلاً دستگاه‌های سرتینگ 300میلیون تومانی و یک میلیارد تومانی هم وجود دارد. از طرفی باید این نکته را اضافه کنم که غیرمجازها سرمایه‌ اولیه‌شان به 100میلیون تومان هم نمی‌رسد.

تجربه شکست و موفقیت

تجربه در کسب وکارها چه از نظر شکست و چه موفقیت همیشه ارزشمند است. موسوی در این مورد به  «فرصت امروز» می‌گوید: ضرر همیشه وجود دارد. کار مرغداری حتی فردایش مشخص نیست. بیماری طیور، نوسان قیمت و حتی مسائل سیاسی کشورهای همسایه روی بازار ما تأثیر دارد. مثلاً تخم‌مرغ کیلویی 5هزار تومان ما بعد بهتر شدن روابط عراق و ترکیه شده 2هزار و 800تومان. اما مرغدار جماعت بلافاصله به خاطر شکست‌های روزانه و مقطعی کنار نمی‌رود. به‌طور کلی کار بخش کشاورزی حساسیت زیاد و ریسک بالایی دارد و جوانان به این سمت نمی‌روند مگر اینکه خانوادگی در این کار بوده باشند و سرمایه و زمین و دستگاه‌ها از قدیم بوده باشد، اما آنهایی که هستند به سختی کنار می‌روند.