سهم تعاونی مرزنشینان در بهبود تجارت مرزی

نبود نظارت بر عملکرد تعاونی مرزنشینان شاید اصلی‌ترین مشکل در ایجاد وضعیت امروز تجارت مرزنشینان باشد. تجارت امروز در مرزها کلاف در هم فرورفته‌ای که شاید به سختی بتوان این گره‌ها را باز کرد. اما از آنجا که تعاونی مرزنشینان دارای قدمت، قوانین و مقررات و چارچوب‌هایی است، می‌تواند جایی برای شروع تغییر و تحول در تجارت مرزنشینان باشد. تجارتی که قرار بود راهی برای بهبود معیشت مردم مرزی باشد اما امروز به ناچار و برای بقا به مشارکت کسانی رضایت می‌دهد که از امتیازات آن بهره می‌جویند.

در این شرایط اگر دولت قصد دارد، تجارت مرزنشینان را متحول کند، انتظار می‌رود که وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی حرکتی کرده و نظارت بر این تعاونی‌ها را جدی بگیرد، وزارت صنعت، معدن و تجارت باید بررسی کند، چه معاملاتی در این تعاونی‌ها انجام می‌شود و سهم مرزنشینان کجا هزینه و مصرف می‌شود. به نظر من اصل کار تعاونی‌ها باید موشکافی شود، چون در این صورت به‌عنوان نهادهایی چارچوب‌دار می‌توانند در بهبود تجارت مرزی مؤثر باشند. از سویی دیگر نقدینگی تعاونی‌های مرزنشین اولین چالش برای قوی شدن و حضور جدی آنها در عرصه تجارت مرزنشینی است. آنها امتیازات و تخفیفاتی از دولت دارند و اعضایی را در خود می‌پذیرند اما سرمایه‌ای برای استفاده از آنها دارند، بنابراین چاره‌ای ندارند جز اینکه امتیازشان را واگذار کرده یا آن را با تاجر یا تاجرانی که سرمایه ‌دارند به اشتراک گذارند. آنچه در این صورت اتفاق می‌افتد، اعمال نفوذ این تجار در عملکرد تعاونی است. این مشکلات در واقع اهمیت و جایگاه تعاونی‌های مرزنشینان را کمرنگ کرده و آنها جایگاه اولیه‌شان را از دست داده‌اند و نیاز به نگاهی دوباره از سوی دولت دارند.

تعاونی‌های مرزنشینان به نقدینگی نیاز دارند. باید تقویت شده، سرمایه در گردش داشته باشند تا بتوانند دوباره فعال شده و رنگ و روی تجارت مرزنشینان را تغییر داده و شکلی رسمی و قانونمند به آنها بدهند. دولت می‌تواند با موشکافی عملکرد این تعاونی‌ها و نظارت بر قانونمند کردن فعالیت آنها گامی به سوی بهبود تجارت مرزی بردارد. تعاونی مرزنشینان می‌توانند شروعی برای حل مشکلات تجارت‌های شکل گرفته در مرز باشد که امروز مشکلات متعددی را در مرزها ایجاد کرده و گره‌های متعددی بر سر راه صادرات و واردات ایجاد کرده‌اند.

* رییس اتاق تعاون خوزستان