قوانین ساخت داخل و چالش های بخش خصوصی

اخیرا وزارت صنایع به خودروسازان خصوصی ابلاغ کرده که آنها باید درصد ساخت داخل را افزایش دهند، از همین روی در این مقاله سعی داریم تا این موضوع را از دید کلی بررسی کنیم. 

صنعت خودروسازی کشور صنعتی تقریبا انحصاری و دولتی بوده که نزدیک به 90 درصد آن در اختیار دو غول بزرگ خودروسازی کشور یعنی ایران خودرو و سایپا است و این بدان معنی است که رقابت در این صنعت تعریف خاصی ندارد. بالطبع دو غول بزرگ خودروسازی با حمایت های سیاسی و اقتصادی دولت تاکنون اجازه عرض اندام به هیچ رقیبی را نداده اند و با توجه به تولید محصولات قدیمی و بی کیفیت و گران قیمت نسبت به محصول تولیدی این واهمه برای خودروسازان دولتی طبیعی است.

از سوی دیگر در کشور جوی وجود دارد که عمدتا خودروسازان خصوصی را به عنوان مونتاژکار می شناسند و نه تولیدکننده که در اینجا جا دارد تا واقعیت را از دید منطقی و غیر احساسی بنگریم و ببینیم خودروسازان خصوصی با چه مسائلی دست و پنجه نرم می کنند؟

برای تولید قطعات یک محصول در داخل کشور آن محصول باید از لحاظ اقتصادی تولیدی حداقل 100هزاردستگاه داشته باشد تا ارزش سرمایه گذاری برای تولید قطعات آن وجود داشته باشد و این در حالی است که بیشترین تولید یک خودروساز خصوصی با جمع کلیه محصولات آن نزدیک به 40هزاردستگاه و کسب این سهم ناچیز به خاطر بازار مهندسی شده کشور است.

این کلیت که خودروسازان ما باید به سمت تولید داخل بروند صحیح و درست است اما آیا واقعا شرایط آن وجود دارد؟

گاهی در کشور ما در امور مهم صنعتی و اقتصادی تصمیمات پشت میزی گرفته می شود که عموما احساسی بوده و به یک سمت قضیه نگریسته می شود.

عده ای چشمان خود را بسته اند و مدام بر این طبل می کوبند که خودروسازان خصوصی مونتاژکاران چینی ها هستند و باید بر آنها فشار بیشتری وارد کرد تا همین سهم اندک را هم نداشته باشند.

اما اکثر این خودروسازان در مناطق حساس و محتاج کشور به فعالیت اقتصادی و اشتغال بنا شده اند که یکی از این خودروسازها توانسته سرمایه همین چینی ها را وارد کشور کند و همچنین با مشارکت آنها برنامه های وسیع برای تولید و قطعه سازی تدارک ببیند، از طریق همین مونتاژکاران کوچک مستقیم و غیر مستقیم زندگی چند صد هزار انسان تامین می شود که تأثیر مطلوبی بر اقتصاد کشور گذاشته است. پس باید دولت، خودروسازان خصوصی را جزئی از صنعت خودرو بداند و هرگاه فضای رقابت منصفانه و قوانین یکنواخت وجود داشته باشد که سرمایه گذار بخش خصوصی بداند می تواند سهم واقعی خود را از بازار بگیرد آنگاه می توان انتظار تولید را داشت. بیایید قوانین را منصفانه و منطقی وضع کنیم و برای کسانی که سرمایه خود را به جای واردات صرف تولید و اشتغال کرده اند ارزش و بها قائل شویم، چراکه تولید در کشور ما جسارت و عشق می خواهد، با تدوین یک برنامه برای یک بازار رقابتی همه تولیدکنندگان سهم واقعی خود را می یابند و آنگاه مشخص می شود که چه کسانی تولید کننده یا مونتاژکار هستند. یادمان باشد صنعت خودروسازی کشور نیز از ابتدا به دست تولید کننده خصوصی شکل گرفت.

کارشناس صنعت خودرو