کشورهایی که کانون خطرند / خطر! قاچاقچیان مشغول کارند

صحبت از قاچاق، آن هم قاچاق اعضای بدن که می شود، همه نگاه ها به سمت قاچاقچی ها و خاستگاهی که از آن برآمده اند جلب می شود. اما به نظر می رسد برخی کشورها نیز عملاً به بسترهایی مناسب برای مبادله اعضای بدن تبدیل شده اند.از سوی دیگر گاه قاچاق اعضای بدن به اندام های حیاتی بدن مثل کبد و قلب مرتبط می شود؛  اندام هایی که در اکثر موارد حذف شان زمینه را برای مرگ اهداکنندگان فراهم می کند.

بر همین اساس است که شناسایی کشورهای هدف قاچاقچیان از اهمیت زیادی برخوردار است.نگاهی به آمارهای منتشر شده توسط نشریه گاردین نشان می دهد متأسفانه بین رشد قاچاق اعضای بدن و رکود اقتصادی نسبتی مشخص وجود دارد. 

برای مثال در طول سال 2008 که جهان رکود اقتصادی سنگینی را پشت سر می گذاشت، نرخ متقاضیان فروش اعضای بدن افزایش قابل توجهی را پشت سر گذاشت. این آمار و سایر آمارهای مشابه و نگران کننده نشان می دهند مشکلات اقتصادی تا چه میزان بر افزایش آسیب های اجتماعی اثر گذار هستند. 

اما نگاهی به آمارهای سازمان بهداشت جهانی ( WHO) نشان می دهد، اهدای اعضا کمی بیشتر از 10 درصد از نیازهای جهانی پیوند اعضا را شامل می شود. پایین بودن این آمار تا حد زیادی توجیه کننده علت تمایل جامعه برای استفاده از روش های جایگزین غیرقانونی است.

درواقع افراد از قشرهای فرودست جامعه برای جبران مشکلات مادی خود چاره ای به جز استفاده از این نوع روش ها ندارند. براساس گزارشی که توسط نشریه مدیکال دیلی منتشر شده است، برخی کشورها با درجات وسیع تری از قاچاق اعضای بدن دست و پنجه نرم می کنند. در سطور بعدی نگاهی داریم به برخی از این کشورها:

مولداوی

یکی از کشورهایی که اغلب در صدر لیست قاچاق اعضا قرار می گیرد مولداوی است. کشوری کوچک و کم جمعیت که در منطقه اروپای شرقی قرار دارد. نگاهی به آمارهای درآمد این کشور، وضعیت قاچاق اعضای بدن را تا حد زیادی توجیه می کند. براساس آمارهای صندوق بین المللی پول، سال 2010 سالی بود که مولداوی کمترین میزان درآمد سالانه را به خود اختصاص داده بود.

همین موضوع باعث شده این کشور به یکی از فقیرترین کشورهای شرق اروپا تبدیل شود و حتی در طول سال های بحران اقتصادی بالغ بر یک سوم مردم این کشور ناچار به ترک کار شدند. برهمین اساس است که متأسفانه مولداوی به لحاظ فقر و فساد در شرایط اسفناکی قرار دارد. خطرناک بودن زندگی در این کشور تا جایی است که دیدن اجسادی که قلب، ریه، کبد و کلیه های آنان از جسم شان خراج شده، موضوعی عجیب و شوک آور تلقی نمی شود.

تاسف بار تر اینکه بیش از 10 درصد از کلیه هایی که در سراسر جهان خریدوفروش می شود از مقصد مولداوی صادر می شوند. کار تا جایی پیش رفته که مدتی پیش برخی از منابع آگاه مدعی شده بودند قاچاقچیان اعضای بدن با ریختن مواد خواب آور و بیهوشی در نوشیدنی های افراد، آنان را بدون هیچ آگاهی و اطلاعی قربانی مقاصد شوم خود می کنند.  به نظر می رسد با توجه به وضعیت مالی مقامات مولداوی و در دسترس نبودن امکانات لازم برای کنترل شرایط، وضعیت قاچاق در مولداوی به سادگی و در کوتاه مدت حل نشود.

چین

تعداد زیادی از کشورها هستند که به سبب جمعیت زیادشان به عنوان کشورهای مبداء قاچاق اعضای بدن شناخته می شوند. چین یکی از همین کشورهاست. اگرچه ذکر این نکته بسیار مهم و ضروری است که در خصوص تعداد قاچاق اعضای بدن در این کشور و وضعیت بازار سیاه آن اغراق زیادی شده است.

درواقع اگرچه می توان چین را یکی از مهم ترین بازارهای قاچاق اعضای بدن در سطح بین الملل ارزیابی کرد اما این کشور کمتر از آنچه تصور می شود، در حوزه قاچاق اعضا فعال است. با همه اینها براساس گزارش نشریه مدیکال دیلی، این کشور به علت جمعیت بالای خود یکی از شکارهای بالقوه و مهم قاچاقچیان اعضا تلقی می شود.

تا جایی که در این کشور تنوع نرخ قابل توجهی در مورد برخی اعضای حیاتی مشاهده می شود. برای مثال قیمت کلیه در این کشور از 10 تا 65 هزار دلار تنوع نرخ دارد. این تنوع قیمت نشانه ای است از وجود بازار سیاه قدرتمند و شبکه های گوناگون برای قاچاق اعضای بدن. شبکه هایی که گاه هویت شان خارجی قلمداد می شود و گاه داخلی.

عده ای از منتقدان وزارت بهداشت چین معتقدند علت اصلی داغ شدن بازار سیاه قاچاق اعضای بدن در این کشور، به قوانین سخت گیرانه و نامنعطف دولت در حوزه پیوند اعضا مرتبط است. درواقع برخی از افراد معتقدند این قوانین به جای آنکه نرخ اهدای اعضا را افزایش دهند، منجر به کاهش تمایل برای پیوند اعضا می شوند. طی سال های اخیر دولت چین تلاش کرده با نظارت دقیق تر بر قوانین و مقررات، نرخ قاچاق اعضای بدن را کاهش دهد.

مصر

فقدان قوانین پیشگیرانه از جرائم و آشفتگی سیاسی سال های اخیر در مصر باعث شده این کشور در حوزه قاچاق اعضای بدن دچار مشکلاتی متعدد شود. آمارهای رسمی نشان می دهند این کشور تنها در طول یک سال گذشته بالغ بر 500 کلیه گزارش نشده را در بازار سیاه قاچاق کند؛ آماری که می تواند بسیار فراتر از اینها باشد. از سوی دیگر به نظر می رسد مصر، یک کانال ارتباطی برای قاچاقچیان پیوند اعضا در اروپاست. درواقع بسیاری از باندهای قاچاق اعضای بدن برای ورود به کشورهای قلب اروپا از مصر برای پیدا کردن مشتری های خود استفاده می کنند.

این مسئله باعث شده نه تنها بازار سیاه قاچاق اعضای بدن در این کشور بسیار داغ شود، بلکه تعداد قاچاقچی هایی که در تلاشند تا مشتری ها و واسطه های خود را پیدا کنند نیز افزایش چشمگیری پیدا کند. از سویی دیگر، تعداد افرادی که در مصر درگیر جرائم قاچاق اعضای بدن هستند روزبه روز افزایش پیدا می کند و این مسئله نیز زمینه را برای گسترش و توسعه این اقدام غیرقانونی در خاک مصر افزایش می دهد.

از همه این موارد بحرانی تر، شیوه های تصویب قانون در مصر است. حیرت انگیز به نظر می رسد ولی این کشور عملاً قانون مشخص و شفافی در حیطه خریدوفروش اعضای بدن به تصویب نرسانده است. اندک قوانین موجود در مورد پیوند اعضا نیز از جدیت و تأثیرگذاری قابل قبول برخوردار نیستند. بر همین اساس است که مصر را می توان یکی از مراکز قاچاق اعضا در منطقه ارزیابی کرد.

ارتباط با نویسنده: paryabehnam66@gmail.com