دستورالعمل‌هایی که استاندارد را تحکیم می‌کنند

همگام با رشد صنایع در کشورهای پیشرفته، توجه به تطابق و سازگاری محصولات تولید‌شده با استانداردهای کمی‌و‌‌کیفی نیز حائز اهمیت است. اما تعیین شاخصه‌های استاندارد برای هر بخش از تولید و خدمات با دیگر بخش‌ها متفاوت است. افزون بر این، توجه به شاخص استاندارد تنها در بخش تولید خلاصه نمی‌شود، مسائل زیست‌محیطی، توسعه و تحولات اقتصادی، صادرات و واردات و ... همگی متاثر از بخش استاندارد هر کشور است. بر این اساس، برای دستیابی به مولفه‌های اصلی استاندارد، مطالعه، بررسی و پژوهش‌های زیادی لازم است. به همین علت است که مفهوم استاندارد در سراسر دنیا ضامنی برای اعتبار و ارزش کالاها و خدمات، محسوب می‌شود. در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته استفاده از نشان‌های استاندارد مشترک (نشان‌هایی که مورد تایید جمعی از کشورهای عضو اتحادیه یا کمیسیون‌های مشترک هستند) امری متداول است. در سراسر اتحادیه اروپا، CE,CENELEC ,ETSI اسامی شناخته شده‌ای هستند.

افزون بر اینها سایت‌های رسمی استاندارد‌های اتحادیه اروپا هرسال به‌طور رسمی قوانین و مقررات مربوط به استانداردهای مختلف را منتشر می‌کنند. اما نخستین مرحله برای دستیابی به نشانی مثل نشانCE، تطابق محصولات تولیدی با لیست دستورالعمل‌های تدوین شده توسط موسسه استاندارد اتحادیه اروپاست که در اصطلاح (directive) نامیده می‌شود. بسیاری از محصولات تحت پوشش چندین دایرکتیو ارزیابی و تولید می‌شوند. برای مثال یک خودروی پیشرفته، اغلب از چندین دایرکتیو مختلف تبعیت کرده و توسط چندین فرم مختلف ارزیابی می‌شود. محصولات مختلف پس از عبور از فیلتر دایرکتیو‌ها و در صورت لزوم با دریافت نشان‌های مختلف وارد بازار تجارت جهانی می‌شوند. به طور کلی به نظر می‌رسد کشورهای عضو اتحادیه اروپا بیش از سایر کشورهای جهان تابع دایرکیتوهای استاندارد هستند و نسبت به کشورهای آسیایی یا کمتر توسعه‌یافته موفق‌تر عمل می‌کنند.

کشورهای آسیایی و اتحادی که نیست

به نظر می‌رسد یکی از بزرگ‌ترین موانع کشورهای آسیایی برای دستیابی به دستورالعمل‌های منسجم استاندارد، عدم اتحاد و همبستگی است. آنچه در بین کشورهای اتحادیه اروپا کاملا عادی و متداول است، در بین کشورهای آسیایی ناممکن به نظر می‌رسد. گرچه جلسات و مجمع‌های متعدد بین‌المللی در سطح کشورهای آسیایی برای بهبود روابط دیپلماتیک و اقتصادی در جریان است. اما شاخصه‌های رشد و استاندارد در این قاره چندان یکپارچه ارزیابی نمی‌شود. نابسامانی در تعیین دستورالعمل‌های شفاف و موثر در برخی کشورهای کمتر توسعه‌یافته آسیایی باعث شده شاخصه‌های رشد و توسعه به شکل آشکاری تحت تاثیر قرار گیرد. اما برخی کشورها نیز تلاش کرده‌اند با ارتقای دایرکتیوهای استاندارد از وضعیت نابسامان تولید خارج شوند.

*تایوان یکی از کشورهایی است که از سال 2013 میلادی با الگو قراردادن دایرکتیوهای جهانی در بخش‌های صنایع الکترونیک و شیمیایی، رشد قابل‌ملاحظه‌ای داشته است. علاوه بر این تایوان در بخش‌های انفورماتیک و تجهیزات الکترونیک و صنایع وابسته، به طور مستقیم تحت نظارت کمیسیون استاندارد اتحادیه اروپا فعالیت می‌کند. این اقدام که به شکل داوطلبانه و با هدف ارتقای سطح کیفی استانداردهای تایوان صورت گرفته، بازده خوبی برای تولیدات این کشور به همراه داشته است.

*سنگاپور از دیگر کشورهای آسیایی است که از اواخر دهه 90 میلادی تاکنون همکاری‌های مشترک متعددی با کمیته‌های استاندارد اقیانوسیه و اروپا داشته است. تلاش برای برقراری روابط و منافع مشترک در حوزه استاندارد با کشورهای حاشیه اقیانوس آرام و برخی کشورهای اروپایی، سال‌هاست در دستور کار دولت سنگاپور قرار دارد.

اتحادیه اروپا، اقتدار در سایه اتحاد

بالغ بر دو دهه از بحث تابعیت کشورهای اتحادیه اروپا از دایرکتیوهای مشترک استاندارد می‌گذرد و به نظر می‌رسد این دستورالعمل‌ها تا حد زیادی بر رشد و توسعه صنایع در اروپا موثر بوده‌اند. تعداد دایرکیتوها در بخش‌های مختلف صنعت و تکنولوژی در اروپا بسیار زیاد است. اما چگونگی تدوین و ارزشیابی این دستورالعمل‌ها تا حدی دقیق و اصولی طراحی شده است که تبعیت از آنها اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسد. بررسی‌های کمیسیون اقتصادی اتحادیه اروپا نشان می‌دهد:

* اجرای مستمر دایرکتیوهای استاندارد باعث توسعه تجارت موفق بین کشورهای عضو بوده است.

*احترام به حقوق مصرف‌کنندگان در سایه توجه به این شاخصه‌ها بهبود یافته است.

*گسترش و توسعه فناوری در اروپا با سرعت بیشتری انجام شده است.

*بخش‌های پزشکی و محیط زیست در سایه توجه به شاخصه‌های استاندارد یکپارچه، رشد چشمگیری داشته‌اند.

افزون بر موارد بالا، هر شهروند اروپایی می‌تواند به راحتی و با رجوع به سایت رسمی کمیسیون اروپا، جدیدترین بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌های تولید و استاندارد را بازدید و از کیفیت کالاها و صنایع اطمینان حاصل کند.