گزارش «فرصت امروز» از پاساژ علاءالدین تهران / علاءالدین؛ غول بازار جادویی گوشی همراه

سبک زندگی که از فرم سنتی فاصله گرفت و با قرار گرفتن در مرحله گذار به سمت مدرن شدن و تجدد پیش رفت، ضرورت استفاده از وسایل و ابزارآلات جدید اجتناب ناپذیر شد. یکی از این ابزار و وسایل تازه، تلفن همراه بود که 23 سال پیش پایش به ایران باز شد، و خیلی زود محبوب همه اقشار جامعه ایرانی شد.

وسیله ای که دودهه قبل تازه وارد بود، الان تبدیل به صاحبخانه  ای تمام عیار شده و برای خودش برو و بیایی دارد. پس از چند سال از ورود این وسیله جدید مخابراتی، فروشگاه هایی به خریدوفروش این کالا اختصاص پیدا کرد و بعد از مدتی صاحب بورس و بازار خاص خودش شد.

پاساژ علاءالدین نخستین مرکز تخصصی خرید و فروش و تعمیرات این گونه اقلام ارتباطی است که نزدیک به دو دهه فعال است و با همه حاشیه هایی که در مدت فعالیتش داشته، جایگاه خود را بین مشتریان و فروشندگان حفظ کرده است. گزارش ما را از این بازار قدیمی موبایل به تفضیل بخوانید.

پاساژ علاءالدین یک مجتمع تجاری خریدوفروش موبایل و لوازم دیجیتال در تهران واقع در تقاطع خیابان های جمهوری اسلامی و حافظ است که توسط شخصی به نام حاج رضا علاءالدین تأسیس شده است. این پاساژ دارای بیش از هزار فروشگاه است. رضا علاءالدین به عنوان یکی از

سرمایه دارانی است که حوزه فعالیت و تجارتش را از مدل سنتی به فرم مدرن تغییر داده و با افتتاح شعبه دوم مجتمع تجاری علاءالدین، به این کار استمرار بخشیده است.

آنچه درباره پیشینه این مرکز خرید گفته می شود، بدین شرح است: رضا علاءالدین از ابتدای دهه50 خورشیدی در تقاطع خیابان جمهوری و حافظ کاسب بوده و کارگاه و فروشگاه پلاستیک فروشی داشت که آرام آرام بر وسعت آن افزوده، به طوری که در سال1353 حدود هزارمتر از فضای کنونی پاساژ را خریداری کرد.

این وضعیت تا پایان جنگ و سال های 68 تا 70 که بخش دیگری از زمین های اطراف خریداری شد، ادامه یافت. پس از تهیه نقشه و طی مراحل قانونی از ابتدای سال 74 تخریب بناهای قدیمی و ساخت پاساژ علاءالدین شروع شد. این ساخت وساز چهار سال به طول انجامید و از سال 78 تا 79 فاز به  فاز واگذاری ها آغاز شد و در نهایت هفت طبقه با حدود هزار تا هزار و 100 مغازه در سه فاز واگذار شد و از آن پس به عنوان مرکز اصلی خریدوفروش تجهیزات ارتباطی دیجیتال شناخته شد.

طبق شنیده ها حاج رضا علاءالدین صاحب پاساژ معترف است که کل مغازه ها را خودش فروخته و هیچ معامله ای در این مجموعه بدون حضور وی صورت نگرفته است. با این حال با وجود این همه نظارت و کنترل از سوی مالک، این مرکز به دلیل انواع تقلب ها یکی از پرحاشیه ترین مراکز تجاری ایران است، وی در پاسخ به انتقادهایی که از او و مجموعه تحت امرش می شود، گفته است: من باید بدانم به چه کسی فروخته می شود؛ فرد باید کاسب خوشنام و درستی باشد.

ما این مجموعه را به آدم های سالم و صادق فروختیم و از آنها استفاده کردیم. برای ما مهم است چه کسی می خرد. ما برای اینکه این مجموعه راه بیفتد، مغازه ها را به افراد جوان و جویای کار با شرایط 40 تا 60 ماه قسطی واگذار کردیم.

وی همچنین طبقات منفی سه که دارای کاربری پارکینگ بوده و طبقه هفت را به طور غیرقانونی اجاره داد که در نهایت با اعتراضات بسیار رسانه ها و شهرداری تهران حاضر به تخریب آن شد.  

گود بازار

پاساژ علاءالدین اکنون برای بسیاری از مشتریان موبایل در سراسر کشور به عنوان بورس اصلی بازار موبایل و تبلت شناخته می شود. گذری کوتاه به این پاساژ به خوبی نشان می دهد که از همه قشر و از همه جای ایران برای خرید گوشی هوشمند و تبلت به این پاساژ  می روند. شاید هر روزه بیش از 10، 15 هزار نفر و شاید هم بیشتر برای رفع نیازها و استفاده از خدمات دیجیتالی به این مرکز مراجعه می کنند.

شلوغی پاساژ این روز ها به دلیل استقبال مشتریان و تنوع کم نظیر دستگاه های هوشمند بیش از همیشه هم شده است. این مجموعه یکی از پیشروهای مراکز خرید تخصصی به حساب می آید، و شما می توانید صفر تا 100 محصولات دیجیتال را با هر بودجه و سلیقه ای تهیه کنید. در این مرکز همه وسایل و تجهیزات مخابراتی قابل تهیه است.

دقت کنید: همه جور وسایل؛ در این مرکز در کنار کالاهای خوب و باکیفیت، اجناس بنجل و نامرغوب هم به وفور یافت می شوند و همین مسئله باعث بروز مشکلات و حتی درگیری های روزانه بین مردم و فروشندگان اینجا شده و می شود.فضای داخلی این پاساژ به شدت کم عرض، تنگ و کم نور است. وجود مغازه های کوچک و بزرگ در کنار هم بدون هماهنگی مهندسی باعث تجمع و ترافیک انسانی در راهروهای باریک آن می شود. محال است که شما 10متر پیاده روی کنید ولی با دو، سه نفر تنه به تنه نشوید.

تجمع زیاد افراد از قبیل، خریدار، فروشنده، دلال و. . . این مرکز را به مکانی پرازدحام تبدیل کرده است. ضمن اینکه برخلاف نمای بیرونی، فضای داخلی، به شدت کهنه، فرسوده و بسیار کثیف است و نظافت در آن خیلی رعایت نمی شود. البته جمعیت زیاد این امکان را از ماموران خدماتی سلب می کند. در مورد این پاساژ صحبت ها و نقل قول های زیادی گفته و شنیده می شود. اینکه اینجا یکی از مراکز اصلی فروش محصولات دیجیتال است، شکی نیست، ولی در کنار اجناس خوب و معقول، کالاهای تقلبی و بدون کیفیت هم فروخته می شود که همین مسئله باعث خوشنام نبودن مجموعه شده است.

یکی از اصلی ترین دلایل خرید و مراجعه مردم به این پاساژ این است که معمولاً می توان گوشی یا تبلت موردنظر را با بهایی پایین تر از سایر مراکز تهیه کرد. از سویی، اگر دنبال یک برند یا مدل خاص باشید، این مدل یا برند در این پاساژ با احتمال بیشتری وجود خواهد داشت. قیمت ها و خدمات حساب و کتاب درستی ندارد و هر مغازه بنا به تشخیص خودش قیمت خودش را از خریدار طلب می کند.

کف قیمت های اینجا از 10هزار تومان برای وسایل جانبی موبایل مثل هندزفری، محافظ صفحه نمایش و قاب شروع می شود و تا چند میلیون تومان هم می رسد. در کنار فروش موبایل و تبلت و چند مغازه که به فروش لپ تاپ مشغولند؛ خدمات نرم افزاری و سخت افزاری ارائه می شود.

دوطبقه اول به طور کامل مخصوص گوشی موبایل، تبلت و نوت بوک است. درطبقات بالایی بیشتر تجهیزات جانبی و برخی اقلام سخت افزاری مانند حافظه های جانبی، باتری، هارددیسک، انواع کابل های اتصال، فیش های ورودی و خروجی نصب نرم افزار و سیستم عامل و مواردی مثل این عرضه می شوند. کیفیت این کالاها از خیلی بد تا خیلی خوب تقسیم بندی می شود، که البته هیچ کس این مورد را اعلام نمی کند، و به همین خاطر است که هر روزه مشتریان زیادی بارها و به دلیل ناآگاهی و سواد ناکافی در این بازار از سوی فروشندگان فریب می خورند.

متأسفانه بیشتر فروشندگان در این پاساژ گویا اساسا دانشی نسبت به مشتری مداری که از نخستین و ساده ترین اصول کسب و کار آن هم در حوزه خدمات است، ندارند. دیدگاه کاسبی به هر قیمت، در این بازار به شدت از سوی فروشندگان نهادینه شده و همه چیز دیگر از جمله احترام به مشتریان تحت الشعاع این فرم از کسب وکار قرار گرفته است؛ دیدگاهی که اساسا هیچ سنخیتی با محصولی که در آن به فروش می رسد، ندارد.

مشتری از آغاز ورود به این پاساژ با این موضوع روبه رو می شود که فروشندگان چندان حوصله ندارند و اگر پای پول در میان نباشد، کمترین ارزشی برای مشتریان  قائل نیستند. مورد دیگر، بد اخلاقی هایی است که در این ساختمان چند طبقه گویا دیگر عادی شده است.

این بد اخلاقی ها و بی اخلاقی ها از درگیری های فیزیکی هر چند روز یک بار بین فروشندگان با خود یا مشتریان با هم شروع می شود و تا تقلب در جنس و کالاهای عرضه شده هم پیش می رود. البته باید گفت این اتفاقات محدود به بازار موبایل علاءالدین و فروشندگان آن نیست. چون قطعاً در این بازار فروشندگانی منصف و محترم با دغدغه یک فروش سالم و اخلاقی همراه با آگاهی دهی درست به مشتری مشغول به کار هستند. اما متأسفانه نگاه غالب به گونه ای شده است که از کم اطلاعی مراجعان و خریداران سوءاستفاده کرده و فروشندگان هر روز طرح نویی برای تمایز فروش خود طراحی می کنند.

بدون شک عامل اصلی نداشتن یک بازار یک  دست و بدون فریب مشتری، عدم وجود نمایندگی های رسمی شرکت هاست، نمایندگی هایی که محصولات خود را عینا مطابق با مبلغ اعلام شده درون سایت رسمی شرکت بفروشند تا مشتری بعد از گشت وگذار، این گونه با لایه های جدیدی از فناوری آشنا نشود.

همه چیز از قاچاق

در سال های بعد با افتتاح «بازار موبایل ایران» در فاصله ای نه چندان دور از این پاساژ در همسایگی سازمان بورس و اوراق بهادار تهران، علاءالدین دارای رقیب شد ولی چندان از اهمیتش کاسته نشد. ضمن اینکه درست در کنار این مرکز دو مجموعه دیگر هم فعال هستند، بزرگمهر و توکل. هر دو این مراکز مخصوص موبایل و لپ تاپ هستند ولی رونق علاءالدین را ندارند و خیلی خلوت تر از همسایه بزرگ ترشان هستند.

مرکز خرید چهارسو هم درست روبه روی علاءالدین در طرف دیگر چهارراه قرار گرفته که بیشتر مخصوص وسایل صوتی و تصویری است تا موبایل و وسایل آن. همین خط سیر سبب شده است پاساژ علاءالدین به یکی از بزرگ ترین مراکز عمده فروشی موبایل، تبلت، لپ تاپ و لوازم جانبی ایران تبدیل شود.

عرضه لوازم جانبی، سیستم صوتی، قاب، کاور و. . . در کنار موارد پیش گفته سبب شده تا این بازار قلب تپنده موبایل کشور باشد. شاید ویژگی ای که این بازار را منحصربه فرد و متمایز از دیگر بازارهای موبایل تهران کرده، قدمت و عمده فروشی محصولات است. اغلب موبایل ها، تبلت ها و لپ تاپ ها و لوازم جانبی مرتبط با آنها، از مغازه های پاساژ علاءالدین نبش جمهوری زیر پل حافظ به همه پاساژها، مغازه ها و بازارهای موبایل ایران توزیع می شود.

این در حالی است که براساس زمزمه هایی که شنیده می شود، اکثر قریب به اتفاق این لوازم از طریق قاچاق به کشور وارد می شوند. نکته دیگر آنکه در این زمینه در موارد متعدد مشاهده می شود که فروشندگان گارانتی هایی را که اصل نیستند به خریداران خود ارائه می کنند و مشتریان از همه جا بی خبر پولی برای ضمانت نامه پرداخت می کنند اما ضمانت دریافتی فاقد اعتبار لازم است.

***

نمای بازار:

چشم انداز علاءالدین

پاساژ علاءالدین یکی از مراکز تجاری تخصصی در تهران و ایران است که قدمت آن به اواخر دهه 70 می رسد.

این مجتمع تجاری قدمتی نزدیک به دو دهه دارد و از نخستین مجموعه هایی است که به شکل مدرن و غیرسنتی در پایتخت احداث شده اند. این مجموعه به نسبت مجتمع ها و پاساژهای اطراف منطقه از همه آنها قدیمی تر است و این را از بنای قدیمی این مرکز که کم کم رو به عادی شدن و کهنگی می رود، می توان مشاهده کرد. کلنگ احداث این مرکز تجاری در سال 1374 به زمین خورده و پس از چهار سال، کم کم واگذاری واحدها آغاز شده و در سال 1379 ظرفیت آن تکمیل شده است. این مرکز خرید جزو نخستین های مال سنترهای تخصصی در کشور به حساب می آید.

این پاساژ تمام دیجیتالی، به عنوان نسل اول چنین مجموعه هایی در پایتخت است که تماما در اختیار انواع و اقسام تلفن های همراه است. در این مرکز همه جور موبایل در اندازه ها، مدل ها، قیمت ها و قابلیت های متفاوت پیدا می شود. از ویژگی های منحصربه فرد این مرکز خرید پر سن و سال، سابقه طولانی در خدمات رسانی موبایلی، شلوغی و ازدحام آزاردهنده، فضای تنگ، باریک و کم نور، همهمه  و داد و فریادهای کاسب ها و مشتری ها از نماهای همیشگی و چهارفصل اینجاست.

این مرکز خرید، به خاطر سابقه زیاد و اعتبار نامتعارفی! که به هم زده مورد شناسایی و توجه بسیاری از اهالی پایتخت و حتی شهرستان ها و روستاهاست که از مناطق مختلف کشور برای خرید، فروش، تعمیر، ارتقا و معاوضه گوشی، گذرشان به این پاساژ و محدوده که به محصولات مخابراتی اختصاص دارد، می افتد.

پاساژ علاءالدین همه وسایل و ادوات مربوط به تلفن همراه، لپ تاپ، نوت بوک، تبلت و سایر اقلام دیجیتال را یکجا در خودش دارد. هر جنس با هر قیمت و هر کیفیتی که فکرش را بکنید، در مغازه های کوچک و کیپ این مجموعه قابل تهیه است. شما با پرداخت حداقل 10هزار تومان می توانید از این بازار دیجیتال خرید کنید. قیمت های بالا و نجومی هم هست که به 8 تا 12 میلیون تومان می رسد. با اینکه حرف و حدیث درمورد این پاساژ زیاد است ولی مملو از جمعیت است و منابع مختلف خبری از مراجعه بین 10 تا 80 هزار نفر در روز خبر داده اند.

آشنای مجازی

یکی از مراجعان می گوید: مردم این پاساژ را به خوبی می شناسند و وقتی اسم خریدوفروش موبایل می آید، بدون معطلی یاد این مرکز می افتند؛ چون مدت زیادی از احداث و راه اندازی آن می گذرد، با بافت تجاری و فرهنگ عمومی منطقه چهارراه حافظ و نواحی اطراف عجین شده است و قبل از اینکه مجتمع های تجاری ریز و درشت بالا و پایین شهر را اشغال کنند، یکی از نخستین ها در زمینه فروش متمرکز فروشگاهی موبایل و تجهیزات جانبی در مرکز تهران بوده است.

این یک واقعیت تجاری در مورد این مرکز است. با توجه به اینکه خیلی از خریداران و کاربران تلفن همراه از این پاساژ و فروشنده هایش دل خوشی ندارند، ولی در صورت لزوم برای رفع حاجت به این مجموعه کاملاً بی نظم و نامرتب می روند.

قیمت ها، رهن و اجاره

مجتمع تجاری علاءالدین سابقه ای بیش از 18 سال دارد، هفت طبقه و دو زیرزمین دارد و شامل سه فاز است كه هر فاز با یك راهرو از دیگری جدا می شود. مغازه هایی كه در فاز اول است، بزرگ تر از فاز دوم هستند و فاز دوم نیز بزرگ تر از فاز سوم، كه به طور كلی این سه فاز 1100 واحد تجاری را شامل می شود. البته این تعداد مغازه براساس نقشه مهندسی است که عملیاتی شده، چون در طی چند سال اخیر، تیغه برخی از واحدها را برداشته اند و مغازه بزرگ تری را دایر کرده اند. ولی تعداد مغازه ها در همین حول و حوش است.

مغازه های این مجموعه قدیمی از شش متر شروع می شود و به 75 متر که بزرگ ترین این واحدهاست، می رسد. همان طور که اشاره شد، مغازه های فاز یک که بیشتر جلوی در ورودی هستند معمولاً بزرگ تر از بقیه هستند. نکته جالب توجه در این پاساژ مستقر بودن فروشنده ها نه به صورت تملیکی و کرایه نشینی، بلکه به صورت سرقفلی است.

سرقفلی یعنی اینکه مالک اصلی در ازای حق کسب و کار مغازه خود را به دیگری واگذار می کند. بر این اساس این مغازه دو مالک پیدا می کند، مالک اصلی و مالک سرقفلی. مالک سرقفلی درصد زیادی از قیمت مغازه را به مالک اصلی پرداخت می کند و بعد از آن اجاره ای را نیز سالانه به مالک پرداخت می کند که کمتر است.

از رقم های سرقفلی در این بازار مکاره اطلاع دقیقی در دست نیست و کاسب کارها از بیان آن پرهیز می کنند. ولی از قرار معلوم بیشتر براساس توافقی است که بین مالکان موقت که همان کاسب کارها هستند و بین مالک اصلی بسته شده است و مبنای دقیقی ندارد. رقم ها از متری 40- 30 میلیون تا 110 میلیون تومان و حتی بیشتر است، و اجاره ماهانه که جداگانه اخذ می شود. در این پاساژ هیچ گونه انتقال مالکیت اتفاق نیفتاده و هیچ اجاره نامه ای هم امضا نشده است. همه واحدها از پایین تا بالا به صورت سرقفلی در اختیار فروشنده های پر سر وصدا قرار گرفته است.

میزان دریافتی ها متفاوت است؛ مثلاً اگر نزدیك راه پله باشد، گران تر و اگر دورتر از راه پله یا پله برقی و آسانسور باشد، بین 15 تا 20درصد ارزان تر است. قیمت اجاره بهایی که بابت سرقفلی پرداخت می شود، بین 5 تا 50 میلیون تومان است که این ارقام خیلی دقیق نیستند. ولی قیمت فروش سرقفلی واحدها بین 300 تا 500 میلیون تومان برآورد می شود.