مدیریت هیجان‌ها در بازار ارز

بانک مرکزی در دوره دولت یازدهم، با وجود برخی انتقادهایی که بر عملکرد آن وارد می‌شود، مجموعه‌ای از مدیریت یکپارچه، علمی و قدرتمندانه را در بازارهای پولی و مالی به نمایش گذاشته است. ولی‌الله سیف در سفر اخیرش به آمریکا در مصاحبه با یک شبکه تلویزیونی با اشاره به شرایط بازار پولی و مالی کشور اعلام کرد که بانک مرکزی ایران برمبنای احتمال برداشته شدن تحریم‌های بین‌المللی برنامه‌ریزی نمی‌کند و آمادگی خود را برای روزهای سخت حفظ کرده است. وی اظهار کرد: به شکلی پیش‌بینی‌های اقتصادی و بودجه‌ای را انجام می‌دهد مثل اینکه همه تحریم‌ها ادامه خواهد یافت.

اظهارات سیف در حالی است که بانک مرکزی عملکرد جالب‌توجهی در مهار قیمت ارز پس از هیجانات سیاسی داشته است. پس از قرائت بیانیه مطبوعاتی مشترک لوزان، برخی تحلیل‌ها بر این بود که بازار‌های مالی دستخوش موجی از هیجان شده و قیمت ارز راه سقوط را در پیش خواهد گرفت اما به فاصله یک روز پس از این رخداد، مدیریت هنرمندانه بانک مرکزی بر بازار موجب شد تا قیمت ارز با صعودی ملایم، راه ثبات را در پیش بگیرد. این در حالی است که درسال 91 به دلیل مدیریت ضعیف بانک مرکزی بر بازار ارز با شدت‌گرفتن تحریم‌ها علیه ایران، مهار قیمت ارز از دست بانک مرکزی خارج شد و دلال‌ها و سفته‌بازان میدان‌دار بازار ارز شدند. البته برخی تحلیلگران معتقدند که مهار قیمت ارز در این برهه معلول عوامل دیگری غیر ‌از مدیریت بانک مرکزی هم بوده است.

مدیریت هیجان‌ها در بازار ارز

دکتر حسین ثلاثه، کارشناس اقتصادی در این باره به «فرصت امروز» گفت: اساس مدیریت علمی و درست این است که برمبنای خوش‌بینی‌ها و ساده اندیشی‌ها برنامه‌ریزی نشود، بلکه آمادگی یک سازمان برای روزهای سخت و بحرانی حفظ شود. وقتی یک مدیر بر این اساس برنامه‌ریزی می‌کند هیچ‌گاه دچار غافلگیری نشده و همیشه از حوادث جلوتر خواهد بود و آمادگی سازمانش را برای هر رویدادی حفظ می‌کند. پرهیز از هیجان‌زدگی بازار ارز رویکرد درستی است و بانک مرکزی در این باره راه درستی را می‌پیماید. مدیریت بازار ارز در دو سال اخیر مدیریتی درست و برمبنای پرهیز از هیجانات بوده است. بانک مرکزی با همین رویکرد درست توانسته است تورم نزدیک به40 درصدی را مهار کند و از التهابات اقتصادی بکاهد.

این کارشناس اقتصادی در پاسخ به این سوال که آیا سیاست‌های ضد تورمی بانک مرکزی موجب رکود اقتصادی نشده است، گفت: بانک مرکزی مجبور است برای رسیدن به رونق اقتصادی توام با تورم منطقی، به‌صورت مرحله‌ای و گام به گام قدم بردارد. نخستین گام مهم این بود که تورم مهار شود و در گام بعدی با کاهش نرخ سود بانکی و تسهیلات، زمینه‌های بازگشت رونق اقتصادی به کشور فراهم می‌شود.

دلال‌ها باید ساماندهی شوند

سیروس کرمی، کارشناس اقتصادی در این‌باره به «فرصت امروز» گفت: البته بانک مرکزی از مدت‌ها پیش مقابله با سفته بازان و دلال‌ها را در بازار ارز در دستور کار خود قرار داده است. بانک مرکزی با راه‌اندازی سامانه اعلام قیمت کانون صرافان، تلاش دارد تا به یک اجماع قیمتی در بازار برسد اما با این وجود این سامانه هنوز نتوانسته است دلال‌ها را از دور رقابت خارج کند و آنها هنوز میدان‌دار بازار ارز هستند. این کارشناس تاکید کرد: اما به نظر من آنچه موجب شد تا پس از قرائت بیانیه لوزان قیمت ارز راه نزول را در پیش نگیرد، علاوه بر تمایل و برنامه‌ریزی بانک مرکزی، مدیون سرمایه‌گذاران بزرگی بود که نقش‌آفرینان اصلی بازار ارز هستند. از ماه‌ها قبل بخش مهمی از این افراد دست به خریدهای سنگینی در بازار ارز زده بودند و طبیعی است که در چنین شرایطی این افراد تمایلی به کاهش قیمت ارز ندارند. بنابراین پس از بیانیه لوزان، این افراد در هماهنگی با بانک مرکزی، با انجام خریدهای جدید از قیمت ارز حمایت کردند و اجازه سقوط قیمت را ندادند، اما پرسش این است که اگر در بیانیه لوزان اعلام می‌شد که مذاکرات شکست خورده است آیا این افراد باز هم از ثبات قیمت ارز حمایت می‌کردند یا به افزایش قیمت ارز دامن می‌زدند؟

وی افزود: آنچه در سال 91 اتفاق افتاد شاید به بانک مرکزی تحمیل شده بود. تسلط نداشتن بانک مرکزی بر بازار ارز موجب شد تا با تشدید تحریم و ایجاد ابهام در افق اقتصاد ایران، دلال‌ها نبض بازار را در دست بگیرند و حتی زنان خانه‌دار هم برای خرید ارز راهی بازار ارز شوند. طبیعتا هنگامی که تقاضا برای ارز شدید می‌شود بانک مرکزی جز سپردن قیمت ارز به دست جریان تقاضا نمی‌تواند کار زیادی کند. چرا که بانک مرکزی باید از قبل به فکر می‌بود و قبل از وقوع حادثه به دنبال چاره می‌گشت. این کارشناس تاکید کرد: بانک مرکزی در دولت یازدهم اگر می‌خواهد مدیریت درستی بر بازار ارز داشته باشد، باید مهارت خود را در مهار دلال‌ها نشان دهد. هنوز هیچ نشانه‌ای در بازار، دال بر مهار دلال‌ها وجود ندارد. تا زمانی که دلال‌ها ساماندهی نشوند نمی‌توان امیدوار بود که در مواقع بحرانی، شرایط بد سال 91 تکرار نمی‌شود.