و جدال سنت و مدرنیته

بسیاری از شهرهای بزرگ و مطرح ایران را با بازارهای سرپوشیده قدیمی و بازارهای طویل و حجره‌دار سنتی می‌شناسیم که مقاصد گردشگری شهرهای خود هم به شمار می‌روند. راسته‌های هر بازار اینچنینی کالایی را عرضه می‌کردند و می‌کنند. کالاهایی که محل تولیدشان هم همان بازار بوده و به‌نوعی از تولید به مصرف به شمار می‌روند. تصاویر مربوط به حضور استاد و شاگرد در حجره‌های مسگری، رویگری، آهنگری و حتی کفاشان در ذهن هر بازدیدکننده بازارهایی از این دست وجود دارد. 

شهرهایی چون اصفهان، شیراز، مشهد و تبریز از این جمله‌اند. تبریز که بزرگ‌ترین بازار سرپوشیده جهان را دارد، اصفهان که بازارهای سنتی‌ و صدای چکش‌های قلم زنی و صنایع دستی‌اش در خاطره هر بازدیدکننده‌ای تثبیت شده است و شیراز و بازار وکیلش که مکانی دیدنی برای خرید و گشت و‌گذار به شمار می‌رود.

اما طی چند سال اخیر، رفته‌رفته تصاویری به هویت این شهرها اضافه شده است. تصاویری که کم‌کم در حافظه مردم هم تثبیت می‌شوند و می‌نشینند کنار همان تصاویر سنتی مربوط به بازارهای قدیمی، تصاویری که متعلق به مراکز خرید مدرن و فوق‌مدرنی است که در این شهرها ساخته شده یا در حال ساخت است. بعضی به مرحله بهره‌برداری هم رسیده‌اند و بعضی مدت زمان اندکی به بهره‌برداری شان مانده است و شاید بتوان گفت حالا جدال نفسگیری میان اهالی سنت و مدرنیته درگرفته است.

سیتی سنتر اصفهان

در اصفهان مرکز خریدی ساخته شده است که به‌عنوان بزرگ‌ترین مرکز خرید ایران و خاورمیانه از آن نام می‌برند. سیتی سنتر نام این مرکز است. مرکز خریدی با مساحت زیربنایی بخش اداری و تجاری حدود 465 هزار مترمربع. البته مساحت زیربنایی کل این مجموعه 600 هزار مترمربع است. مرکز خریدی 7طبقه که بیش از 750 فروشگاه دارد. هایپرمارکت، مغازه‌ها، غرفه‌ها، رستوران‌ها و آژانس‌های هواپیمایی از این جمله‌اند.

این مرکز خرید نه‌تنها به خاطر مساحتش بزرگ‌ترین مرکز خرید خاورمیانه شده است بلکه امکاناتی دارد که آن را در زمره مجهزترین‌ها هم قرار می‌دهد. باید اشاره کنیم که حضور هتلی هفت ستاره و هفت سالن سینما و احداث محوطه تفریحی در این مرکز خرید آن را به حدود استاندارد یک سیتی سنتر رسانده است. همچنین بزرگ‌ترین شهربازی سرپوشیده با مساحت 345هزار مترمربع در خاورمیانه در این مرکز خرید قرار دارد. حالا از این به بعد هر کسی سری به اصفهان می‌زند شاید علاوه بر بازدید از چهارباغ و بازارهای سنتی این شهر توریستی، فرمان اتومبیلش را به سمت این مرکز خرید هم کج کند.

شیراز و مجتمع خلیج فارس

انگار هر چه از تهران دورتر می‌شویم و به سمت سایر کلان‌شهرها می‌رویم، بر امکانات و مساحت مراکز خرید اضافه می‌شود. امکاناتی چون سکوی فرود هلی‌کوپتر در یک مرکز خرید می‌تواند گزینه هیجان‌انگیزی باشد تا یک مرکز خرید را به کسب یک رتبه جهانی نایل کند. مثلاً در شیراز پنجمین مرکز تجاری- تفریحی - توریستی بزرگِ جهان با نام خلیج‌‌فارس در ابتدای ورودی شهر جدید صدرا با مساحت ۵۰۰هزار مترمربع زیربنا واقع شده است.

مجموعه خلیج‌فارس شیراز یک پروژه عظیم با بیش از 2500 واحد تجاری، هایپرمارکت، شهربازی، شش سالن‌ سینما، رستوران و کافی‌شاپ‌های متعدد، پارکینگ سرپوشیده با ظرفیت 5500 خودرو، مرکز معاملات بورس، سکوى فرود هلی‌کوپتر، مرکز بازی‌های رایانه‌ای و هتل بین‌المللی پنج ستاره است. این مجموعه هنوز به بهره‌برداری کامل نرسیده و مهم‌ترین دلیلش هم تعداد بالای واحدهای فروشگاهی و تجاری است که تکمیل شدن‌شان زمان‌بر است.

مشهد و آرمانش

مشهد و زائرانش و بازارهایی را که نیاز دارند، نمی‌توان نادیده گرفت. حضور میلیونی گردشگران از داخل و خارج در این شهر موجب شده مجتمع‌های تجاری بزرگی ساخته شوند که بعضاً خاصیت مسکونی هم داشته باشند. مجتمع تجاری، اقامتی و مسكونی آرمان دارای مساحت عرصه 10535مترمربع و زیربنایی حدود 90هزار مترمربع در این شهر ساخته شده است. مرکزی که تنها 500متر با حرم امام رضا(ع) فاصله دارد و کاملاً در دسترس زائران قرار گرفته است. این پروژه در 13طبقه ساخته شده و 401 واحد تجاری دارد. بر این تعداد باید 291 واحد اقامتی، 119واحد مسكونی و 431 واحد پاركینگ را هم اضافه کرد. وجود تفرجگاه مرکزی این مجتمع تجاری هم از دیگر ویژگی‌های آن به شمار می‌رود.

لاله پارک تبریز

وقتی بزرگ‌ترین بازار سنتی سرپوشیده جهان را داشته باشی دیگر نمی‌توانی هنگام ساخت یک مرکز خرید مدرن متر و معیارت را اندک و ناچیز در نظر بگیری. به همین دلیل هم هست که مجتمع تجاری -تفریحی لاله پارک در زمینی به مساحت 26500مترمربع و زیربنای 91550مترمربع ساخته شده است که درخور این شهر خوشنام باشد. پروژه‌ای که در قالب مرکز تجاری، تفریحی و هتل 5 ستاره بین‌المللی ساخته شده و از حیث ابعاد و همچنین کاربری‌های پیش‌بینی شده در آن و به دلیل موقعیت جغرافیایی و همچنین دسترسی به شبکه بزرگراهی، از جمله طرح‌های بزرگ تجاری – تفریحی شهر تبریز محسوب می‌شود.