بازاریابی در انتظار حل خلاقانه مسائل

کاربرد روش‌های نوآورانه تنها در ایجاد استارتاپ‌ها و فعالیت‌های دنیای مجازی خلاصه نمی‌شود. هرچند با توجه به شرایط چندسال گذشته بسیاری از فعالان عرصه بازار دست به اقدامات خلاقانه و استفاده از شیوه‌های نو جهت تغییر شرایط و گشایش گره‌های موجود در جلب مشتریان زده‌اند اما باید اذعان داشت که صرفا ورود به دوران رکود و افول بازار بهانه‌ای برای کشف راه‌حل‌ها و شیوه‌های جدید در پیشبرد عملیات بازاریابی و فروش نیست. شیوه‌های جدید بازاریابی فرزند خلف تغییرات روزافزون بازار است. وقتی در شرایطی قرار گرفته‌اید که فرهنگ عمومی جامعه، تکنولوژی، سیاست و حتی مبادلات مالی و ماهیت پول دچار دگرگونی شده است نباید انتظار داشته باشید که می‌توانید با همان شیوه‌های رایج گذشته کار را پیش ببرید و مشتریان باهوش خود را جلب کنید.

اگر شرکت‌ها را نیز همچون افراد در هرمی همانند مازلو قرار دهیم، بدیهی است با توجه به رکود کنونی کمتر شرکتی (به‌خصوص قدیمی‌ترها) برای ایجاد فضای نو گام برمی‌دارد. اما دقیقا همین توجهات می‌تواند باعث تغییرات رو‌به‌رشد شرکت‌ها شود. از این رو، به نظر می‌رسد خلاقیت و ایجاد روش‌های نوآورانه در بازاریابی و فروش، پل دوران‌گذار به عصر جدید خواهد بود. به این ترتیب، می‌توان در تمام مراحل مختلف بازاریابی پارامترهای خلاقانه را دخیل کرد و روش‌های نوین را با استفاده از گزینه‌های خلاقانه تحلیل کرد.

شاید نخستین گزینه‌ای که حالا بعد از سال‌ها نیازمند تغییر بر پایه خلاقیت است، تحقیقات بازاریابی باشد.تحقیقاتی که حالا امروزه به کمک شبکه‌های اجتماعی و اینترنت شکل جدیدی به خود گرفته است و امکانات بیشتری را در اختیار صاحبان کالا قرار می‌دهد. شبکه‌های اجتماعی تمایل افراد برای عضویت و ارسال اطلاعات را افزایش داده و این عرصه مناسبی برای محققان بازار است تا بتوانند روش‌های جدیدی برای کسب اطلاعات موردنیاز خود خلق کنند. همان‌طور که شرکت‌های بزرگ دنیا (براساس توانایی مالی و اعتبارات خود) مبادرت به انجام هوشمندانه تحقیقات بازار می‌کنند.

ایجاد فضای نو، افراد‌ خلاق، فرآیندهای جدید، اقدامات متفاوت و ایجاد محصول (خلاقیت به مثابه محصول) می‌تواند به‌عنوان عناصر اصلی تحقیقات بازار در سیستم جدید باشد. نکته بعدی مدیریت است.سال‌هاست در ایران مدیریت دچار معضلات عدیده‌ای است. هر چند به نظر می‌رسد در سال‌های اخیر (با توجه به مشکلات اقتصادی و الزام مدیران به تغییر) اتفاقاتی جدید در حال وقوع است، اما کماکان بسیاری از شرکت‌ها و صاحبان برند بر مواضع قبلی خود پافشاری می‌کنند. بنابراین نه تنها این حوزه منتظر تغییرات اساسی است، بلکه استفاده از روش‌های خلاقانه می‌تواند شرایط را به‌طورکلی دگرگون کند. افراد نیز از این قاعده مستثنا نیستند.

وجود افراد خلاق در هریک از بخش‌ها روح تصمیم‌گیری و فعالیت‌ها را منقلب می‌کند. مشکل اصلی در این زمینه گاهی وسواس در استفاده از این افراد است و برخی از شرکت‌ها به دلایل محافظه‌کارانه ترجیح می‌دهند روال قبلی سیستم‌های استخدامی خود را دنبال کنند. مشتری‌مداری نیز باید دستخوش تغییرات اساسی شود. به نظر می‌رسد صاحبان کسب‌و‌کار در ایران هنوز به فلسفه مشتری مداری واقف نیستند و تقریبا اغلب سیستم‌های مشتری‌مدار، این بخش از کار را در جهت منحرف‌کردن مشتریان و حتی به شکلی فریب آنها می‌پندارند.

این در حالی است که فلسفه مشتری مداری بر مبنای خدمات خالصانه به مشتریان بنا نهاده شده و مشتریان در صورت تفاوت در رفتار و نگرش به خوبی آن را درک می‌کنند. وقتی در یک مجموعه تفکر صحیح مشتری مداری حاکم باشد، آنگاه برای انجام و ارائه خدمات و کالا روش‌های خلاقانه و نوآورانه پدید خواهد آمد.ایجاد فضای صدای مشتریان ناخودآگاه خلاقیت در اجرا را در مقابل شما قرار خواهد داد. پاداش این مشتری مداری، ایجاد ارزش است. ایجاد ارزش خود می‌تواند به کمک نگرش‌های نوین ایجاد شود و به بازاریابی و فروش بیشتر کمک شایانی کند.

تبلیغات و معرفی خلاق، دیگر ابزار بازاریابی در عصر حاضر خواهد بود که طبیعتا نقش عمده‌ای در ارتقای جایگاه محصول دارد. بازاریابی‌های چریکی نمونه‌ای از این فعالیت‌هاست که تفاوت، طراوت و خطرپذیری محصول را نشان می‌دهد. به‌طور مثال، اگر همین امروز از یکی از فروشگاه‌های عرضه‌کننده محصولات پرمصرف بازدید کنید، با چه تعداد محصول مواجه خواهید شد که نیازمند طراحی بسته‌بندی مجدد هستند؟ این دقیقا می‌تواند آمار مناسبی از نیاز به حجم تغییر و پس از آن خلاقیت در کسب‌و‌کارهای ایرانی را نشان ‌دهد. مزیت‌ها و تمایزها نیز خود زاده فکر خلاق است. بسیاری از مزیت‌های رقابتی شمایلی مانند یک ابتکار و اختراع را دارند.

ابتکاری که به ذهن رقبای شما خطور نکرده است و حالا به‌عنوان یک مزیت شما را از آنها تفکیک می‌کند.تمامی حوزه‌‌های برشمرده نمونه‌هایی از نیاز روزافزون فضای کسب‌و‌کار به خلاقیت است. هر چند بسیاری از افراد خلاقیت را در تشکیل یک کسب‌و‌کار متفاوت می‌بینند اما در دل هر کسب‌و‌کار با سابقه نیز دنیای متفاوتی از نوآوری وجود دارد. اگر اتاق فکر هر شرکت که پایه‌گذار استراتژی‌های اصلی شرکت است، با رویکرد «حل خلاقانه مسئله» مشکلات پیش رو را واکاوی کند، نه تنها معضلات موجود حل خواهد شد، بلکه دریچه‌های جدیدی رو به تعالی سازمان نیز گشوده می‌شود و در هریک از حوزه‌های مورد‌بحث، بهبود در کیفیت اتفاق می‌افتد.

مشاور توسعه بازار